Nam Mỹ đối mặt bất ổn

Làn sóng biểu tình bạo lực tiên tục xảy ra tại Venezuela trong những ngày gần đây

Tổng thống Peru Pedro Pablo Kuczynski kêu gọi cộng đồng quốc tế hãy hành động trước khi khủng hoảng lan rộng.

Nhiều bất ổn

Truyền thông Venezuela ngày 13-6 đưa tin, Thư ký Hội đồng Quốc phòng Venezuela, Thiếu tướng Alexis López Ramírez, đã từ chức do bất đồng với quyết định triệu tập Quốc hội lập hiến của Tổng thống Nicolas Maduro. Trong khi đó, Chính phủ cũng đang bất đồng với Tổng chưởng lý Luisa Ortega, khi bà này yêu cầu bãi nhiệm 33 thẩm phán Tòa án tối cao (TSJ) vì lý do quá trình bầu chọn những người này vào tháng 12-2015 có bất thường.

Làn sóng bạo loạn do phe đối lập kích động chống chính phủ từ đầu tháng 4 tới nay đã khiến 67 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương. Thủ lĩnh đối lập Venezuela Henrique Capriles, người từng 2 lần là ứng cử viên tổng thống, đã đề xuất tổ chức tổng tuyển cử trước hạn với sự giám sát của quốc tế. Theo ông Capriles, đây là giải pháp duy nhất để đưa đất nước thoái khỏi tình trạng hỗn loạn hiện nay.

Tại Brazil, sau khi được Tòa án Bầu cử tối cao Brazil (TSE) tuyên trắng án về các cáo buộc vi phạm luật bầu cử, ngày 12-6, Tổng thống Brazil Michel Temer lại phải vướng vào những rắc rối mới sau khi xuất hiện một báo cáo cho thấy nhà lãnh đạo này đã yêu cầu cơ quan tình báo phải “bới móc những sai lầm trong quá khứ” của một thẩm phán phụ trách điều tra những cáo buộc tham nhũng nhằm vào ông.

Theo Tạp chí Veja, với bước đi trên, đội ngũ của ông Temer muốn tìm cách hạ thấp uy tín của Thẩm phán Edson Fachin, từ đó khiến cuộc điều tra xung quanh những cáo buộc của tổng thống dần lắng xuống.

Mặc dù TSE cũng phủ quyết cáo buộc ông Temer từng nhận tiền tài trợ bất hợp pháp trong chiến dịch tranh cử năm 2014, nhưng Tòa án Tối cao Brazil (STF) vẫn đang xem xét cáo buộc người đứng đầu nhà nước tội tham nhũng và cản trở điều tra. Phe đối lập và dư luận Brazil vẫn gây sức ép yêu cầu Tổng thống Temer từ chức. Thẩm phán Edson Fachin, thuộc STF, cũng cho kéo dài thời gian điều tra của cảnh sát thêm 5 ngày để điều tra những bằng chứng được sử dụng để tố cáo Tổng thống Temer.

Khu vực lên tiếng

Ngày 12-6, Ngoại trưởng Argentina Susana Malcorra cảnh báo, cuộc khủng hoảng thể chế hiện nay tại Brazil khiến chính phủ của Tổng thống Michel Temer trở nên thiếu tính hợp pháp, gây “áp lực” đối với khu vực. Kinh tế Argentina phụ thuộc nhiều vào những biến động tại Brazil, vì đây là đối tác thương mại hàng đầu của Argentina và Buenos Aires là bạn hàng lớn nhất của Brasilia ở Mỹ Latinh và thứ 3 thế giới chỉ sau Trung Quốc và Mỹ. Kim ngạch trao đổi thương mại giữa hai nước trong năm 2016 đạt 22,5 tỷ USD, giảm đáng kể so với mức 74 tỷ USD của năm 2014.

Bà Malcorra cũng cho rằng, cuộc khủng hoảng chính trị tại Venezuela rất nghiêm trọng, đồng thời khuyến cáo chính phủ của Tổng thống Nicolas Maduro cần tuân thủ lịch trình bầu cử với sự giám sát của quốc tế. Tổng thống Peru Pedro Pablo Kuczynski kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động nhằm ngăn chặn một cuộc di dân của người dân nước này tới Colombia hay các quốc gia khác bằng đường biển, tương tự cuộc di cư hiện nay ở Địa Trung Hải.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng ngỏ ý có thể tham gia với vai trò trung gian hòa giải giữa chính phủ và phe đối lập tại Venezuela.

Hãng EFE đưa tin, trước những diễn biến phức tạp ngày càng trở nên trầm trọng ở Venezuela, một số quốc gia thành viên Tổ chức các nước châu Mỹ (OAS) đang xem xét nối lại cuộc họp bàn về khủng hoảng chính trị tại Venezuela (bị hủy cuối tháng 5 vừa qua) vào ngày 18-6 tới tại Cancun, Mexico. Tổ chức này đã đưa ra đề xuất thành lập nhóm hòa giải quốc tế giúp Caracas khắc phục khủng hoảng chính trị và bạo loạn hơn 2 tháng qua tại Venezuela.

HẠNH CHI (tổng hợp)