Nâng cao vị thế trong liên minh

Trong một bài viết mới đây, CNN cho biết, Ba Lan đã nổi lên với tư cách là một trong những cường quốc quân sự hàng đầu của châu Âu trong những năm gần đây. Chi tiêu quốc phòng của Ba Lan liên tục tăng trong gần một thập niên qua. Theo số liệu chính thức của NATO, từ mức dưới 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2014, chi tiêu quốc phòng của Ba Lan dự kiến đạt 4% GDP trong năm nay.

Xét về tỷ lệ phần trăm thì 4% GDP là mức chi cho quốc phòng cao nhất trong các thành viên NATO, vượt qua cả Mỹ. 34 tỷ USD (tương đương 4% GDP) dự kiến chi cho quốc phòng trong năm 2023 là con số cao kỷ lục trong lịch sử Ba Lan. Cần lưu ý rằng, hồi năm 2006, các nước thành viên NATO đã nhất trí về mục tiêu chi 2% GDP cho quốc phòng nhằm bảo đảm khả năng sẵn sàng chiến đấu của liên minh quân sự. Thế nhưng, theo Reuters, trong năm 2022, chỉ có 7 nước thành viên NATO, trong đó có Ba Lan, đạt mục tiêu này.

Điều quan trọng, theo CNN, là hơn 50% chi tiêu quốc phòng thời gian qua của Ba Lan được dành cho nghiên cứu, phát triển cũng như mua sắm các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật mới. TS Robert Czulda thuộc Quỹ Casimir Pulaski-một viện nghiên cứu độc lập và phi lợi nhuận của Ba Lan-nhận định việc đẩy mạnh mua sắm quốc phòng "với quy mô chưa từng có tiền lệ" là cơ hội để Warsaw gia tăng đáng kể sức mạnh quân sự. Trong khi đó, GS Jamie Shea tại Đại học Exeter (Anh) cho rằng, nếu tất cả kế hoạch mua sắm quốc phòng "đi đúng hướng", Ba Lan sẽ trở thành "một siêu cường quân sự châu Âu".

Binh lính Ba Lan tham gia cuộc duyệt binh quy mô lớn tại thủ đô Warsaw, ngày 15-8-2023. Ảnh: AP

Đơn cử như một khi các hợp đồng mua sắm xe tăng chiến đấu chủ lực Abram của Mỹ cũng như các xe tăng do Hàn Quốc sản xuất được hoàn tất, cộng với nỗ lực hiện đại hóa những gì đang có, Ba Lan sẽ sở hữu số lượng xe tăng nhiều hơn cả Pháp, Đức, Italy và Anh cộng lại. "Mục tiêu của hiện đại hóa quy mô lớn là trang bị cho quân đội và xây dựng một hệ thống phòng thủ vững chắc đến mức không ai dám tấn công chúng ta và binh sĩ Ba Lan không bao giờ phải chiến đấu", AP dẫn lời Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda mới đây.

Hồi năm ngoái, Bộ Quốc phòng Ba Lan tuyên bố nước này sẽ sở hữu "lực lượng trên bộ mạnh nhất châu Âu" cũng như một lực lượng quân đội lớn hơn với quân số khoảng 300.000 người vào năm 2035. Tờ Politico đánh giá Warsaw "đang trên đà" đạt mục tiêu này và quân đội Ba Lan "sẽ ngày càng trở nên mạnh hơn". Hãng thông tấn Anadolu cho biết, trong bảng xếp hạng 2023 do Global Firepower công bố, quân đội Ba Lan đứng vị trí thứ 20 trên thế giới với quân số hiện nay hơn 150.000 người. "Trong giới quân sự, không ai hoài nghi về chất lượng của quân đội Ba Lan", học giả Gustav Gressel thuộc Hội đồng Quan hệ đối ngoại châu Âu chia sẻ với tờ Politico.

Theo TS Czulda, sức mạnh quân sự gia tăng đáng kể đồng nghĩa với vị thế của Ba Lan trong NATO được nâng cao. GS Shea cũng cho rằng vai trò của Ba Lan trong NATO những năm gần đây đã "thay đổi đáng kể". Nếu như trước kia, mối quan tâm chính của NATO chủ yếu là khu vực Trung Đông và Afghanistan thì gần một thập niên trở lại đây, liên minh quân sự lớn nhất hành tinh đã bắt đầu chuyển trọng tâm trở lại khu vực Trung và Đông Âu. "Cũng vì vậy mà tầm quan trọng của Ba Lan đã tăng lên rất nhiều", GS Shea khẳng định.

Cùng chung quan điểm, chuyên gia Edward Arnold tại Viện Nghiên cứu quốc phòng-an ninh Hoàng gia Anh (RUSI) khẳng định đã có "bước chuyển đáng chú ý" về cán cân quyền lực trong NATO giữa các nước thành viên châu Âu. Trước kia, Anh, Đức và Pháp cùng với Mỹ được xem là bộ tứ quyết định mọi việc trong NATO. Tuy nhiên, trước việc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) và Đức có vẻ do dự với "vai trò dẫn dắt", Ba Lan đã nhận thấy cơ hội của mình. Ba Lan thường lên tiếng mạnh mẽ về các vấn đề quốc phòng-an ninh. Vì vậy, nếu nhìn nhận từ góc độ của Washington, theo chuyên gia Arnold, "Warsaw là lựa chọn phù hợp". Tờ Politico dẫn lời một quan chức cấp cao của quân đội Mỹ tại châu Âu cũng tuyên bố Ba Lan đã trở thành "đối tác quan trọng nhất của chúng tôi ở lục địa châu Âu".

HOÀNG VŨ

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quân sự thế giới để tiếp tục cập nhật, xem các tin, bài về vũ khí, trang bị, khí tài và hoạt động tác chiến của các nước trên thế giới.