Nếu Anh rời khỏi EU...

Brexit sẽ khiến Anh và EU phải tìm kiếm một cơ chế hợp tác mới.

Hai hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s và Standard&Poor’s đều đã cảnh báo sẽ hạ xếp hạng tín nhiệm của Anh xuống "tiêu cực" nếu người Anh nói "Không" với EU. Các nhà phân tích thị trường tài chính cũng đánh giá cùng với kịch bản "Brexit", đồng bảng Anh sẽ mất giá mạnh, thị trường cổ phiếu London cũng phải gánh chịu những hậu quả lớn. Trên thực tế, trong 6 tháng qua, kể từ khi chủ đề "Brexit" bắt đầu nóng, đồng Bảng đã mất giá khoảng từ 5-16% so với các đồng tiền chủ chốt khác, trong khi đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Anh cũng có sự sụt giảm nhất định. Tuy nhiên, đối với những người ủng hộ rời khỏi EU, những thiệt hại kinh tế ngắn hạn như trên vẫn là chấp nhận được.

Trong khi đó, các chuyên gia kinh tế hiện vẫn còn nhiều bất đồng về những hậu quả dài hạn có thể xảy ra với kinh tế Anh trong trường hợp "Brexit", dù hầu hết các nghiên cứu đều đưa ra dự báo về những hậu quả tiêu cực. Bộ Tài chính Anh đánh giá nếu Anh rời EU, tính đến năm 2030, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Anh sẽ sụt giảm từ 3,8% đến 7,5%. Viện Kinh tế IFO của Đức thậm chí tính toán GDP của Anh đến năm 2030 giảm tới 14%. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dự báo mức sụt giảm là 7,7%. Trong khi đó, cơ quan nghiên cứu Open Europe của Anh lại cho rằng sự biến động GDP của Anh khi "Brexit" xảy ra chỉ khoảng từ -2,2% đến 1,6%. Sự khác biệt trong đánh giá giữa các đơn vị nghiên cứu chủ yếu xuất phát từ việc xem xét mức độ tiếp cận khác nhau của Anh với thị trường EU.

Nếu Anh rời khỏi EU, trên thực tế kinh tế Anh vẫn có thể liên kết với EU theo một trong bốn mô hình: theo mô hình quan hệ kinh tế EU-Na Uy, theo đó Na Uy được tiếp cận trực tiếp toàn bộ thị trường nội khối của khu vực kinh tế châu Âu; theo mô hình thỏa thuận song phương EU-Thụy Sỹ; theo mô hình hiệp định thương mại tự do mở rộng và đa tầng như Hiệp định tự do thương mại (FTA) EU-Canada; theo mô hình như giữa EU với một nước thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) thông thường. Về mặt chính trị, dù theo mô hình hợp tác kinh tế nào, Anh và EU vẫn có thể hợp tác với chính sách an ninh và đối ngoại, nội vụ và tư pháp.

Về mặt lợi ích kinh tế và chính trị, nếu xảy ra "Brexit", nhiều khả năng Anh sẽ ủng hộ và lựa chọn mô hình hợp tác giống như của Na Uy với EU và EU cũng sẽ ủng hộ khả năng này. Theo mô hình này, Anh sẽ phải mặc nhiên chấp nhận tuân theo một số quy định của EU hay phải chấp nhận sự tự do lưu chuyển lao động. Kim ngạch thương mại của Anh với EU hiện chiếm 50% tổng kim ngạch thương mại Anh. Mặc dù Anh nhập siêu về hàng hóa với một số nước, đặc biệt với Đức, song Anh lại có lợi thế lớn về dịch vụ và nhất là dịch vụ tài chính, 80% kinh tế Anh phụ thuộc vào mảng này. Tuy nhiên, EU không mở cửa thị trường tài chính cho Thụy Sỹ và Canada.

Trong kịch bản "Brexit", cả Anh và EU sẽ cần tới một sự kiên nhẫn chiến lược. Hai bên sẽ cố gắng tìm kiếm một cơ chế hợp tác mới vì cả hai đều hiểu sự quan trọng trong việc tiếp cận tự do các thị trường của nhau. Đức và Pháp đã tính tới "kế hoạch B" trong trường hợp "Brexit", trong đó thảo luận về việc thiết lập một mô hình hợp tác mới nào với Anh khi nước này rời khỏi EU. Mô hình hợp tác mới này phải đảm bảo duy trì các lợi ích kinh tế của EU, trong khi hạn chế bớt các quyền lợi của Anh, như một cách để "trừng phạt" vì rời khỏi EU. Theo đó, để tiếp cận được thị trường EU một cách đầy đủ, nếu rời khỏi EU, Anh sẽ vẫn chấp nhận đầy đủ các quy định thị trường của liên minh này và nguyên tắc tự do luân chuyển lao động.