Nga - Belarus tập trận 'Zapad 2017' - Đòn cân não với phương Tây

Tổng thống Nga V.Putin thị sát cuộc tập trận Zapad 2017 ngày 18-9. Ảnh: Sputnik

Cuộc tập trận quy mô lớn

Zapad, có nghĩa là "phía Tây" trong tiếng Nga. Cuôc tập trận Zapad bắt nguồn từ thời Liên Xô, được tổ chức lần đầu tiên năm 1973. Trong đó, Zapad-1981 là cuộc tập trận lớn nhất trong lịch sử, kéo dài trong 8 ngày với sự tham gia của 100.000-150.000 binh sĩ Liên Xô và khối hiệp ước Warsaw. Liên Xô đã thử nghiệm nhiều khí tài mới trong Zapad-1981, như tên lửa đạn đạo tầm xa RDS-10, loại vũ khí sau đó bị cấm bởi Hiệp ước các Lực lượng hạt nhân Tầm trung (INF). Hoạt động diễn tập này bị ngừng lại sau khi Liên Xô tan rã năm 1991. Sau này, Nga và Belarus đã tổ chức cuộc tập trận chiến lược chung vào các năm 1999, 2009 và 2013.

"Zapad 2017" là cuộc tập trận đầu tiên theo mô hình trên kể từ khi quan hệ giữa Nga và NATO xấu đi sau cuộc khủng hoảng Ukraine. Diễn ra từ ngày 14 đến 20-9, cuộc tập trận “Zapad 2017” có sự tham gia của gần 12.700 binh sĩ (10.200 binh sĩ hoạt động trên lãnh thổ Belarus), gần 70 máy bay các loại, 680 đơn vị kỹ thuật chiến đấu gồm 250 xe tăng, 200 xe công cụ, hệ thống tên lửa giàn và súng chống tăng, 10 tàu chiến, tham gia các hoạt động huấn luyện và trình diễn. Địa điểm tập trận sẽ trải dài từ bán đảo Kola, Tây Bắc nước Nga, tới Belarus. Cuộc diễn tập được tiến hành công khai dưới sự quan sát của một số quốc gia và nhiều tổ chức quốc tế, trong đó có NATO, Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO), Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE)…

Theo Trung tướng Andrey Kartapolov, Chỉ huy lực lượng Quân khu miền Tây, trong cuộc diễn tập, các đơn vị quân đội khu vực thực hiện nhiệm vụ đối phó với các nhóm cực đoan thâm nhập lãnh thổ Nhà nước liên minh để thực hiện âm mưu khủng bố. Các nhóm khủng bố này được tiếp tế kỹ thuật, vũ khí và xe máy từ trên không và qua đường biển. Các lực lượng quân đội sẽ thực hành chiến thuật dùng quân hiện đại trên cơ sở kinh nghiệm chiến tranh cục bộ và các xung đột vũ trang, kể cả từ chiến dịch quân sự ở Syria.

Cuộc tập trận trên diễn ra chỉ vài ngày sau khi Ukraine tiến hành các cuộc tập trận chung thường niên mang tên "Đinh ba thần tốc" (Rapid Trident) với Mỹ và một loạt thành viên NATO khác tại thành phố Yavoriv, Tây Ukraine với sự tham gia của 2.500 binh sĩ thuộc 15 nước.

Phương Tây quan ngại “Phương Tây 2017”

Mặc dù Bộ Quốc phòng Nga và Belarus khẳng định, mục đích chính của Zapad 2017 là tập dượt nhiệm vụ chống khủng bố, song NATO vẫn tỏ ra quan ngại. Theo các quan chức Mỹ và NATO, cuộc tập trận diễn ra cùng lúc tại Belarus, biển Baltic, quân khu Miền Tây và Kaliningrad của Nga có quy mô lớn hơn rất nhiều so với con số mà Nga công bố. Giới chức phương Tây cho rằng, trên thực tế, phải có đến 100.000 binh sĩ tham gia vào cuộc tập trận Zapad.

Binh sĩ Nga tham gia tập trận Zapad 2017. Ảnh: Sputnik

Trong khi đó, một số quan chức phương Tây khác, trong có có Tư lệnh Quân đội Mỹ tại châu Âu, Tướng Ben Hodges, lại đề cập đến khả năng Nga sẽ tận dụng cuộc tập trận Zapad như một “con ngựa thành Trojan” để sáp nhập các khu vực nói tiếng Ba Lan và Nga tại vùng Baltic vào lãnh thổ Nga. “Cuôc tập trận diễn ra ngay sát “hành lang Suwaki”, tử huyêt của khu vực Baltic. Hành lang này là con đường trên bộ duy nhất nối các quốc gia Baltic với các nước NATO khác. Giả thuyết trong trường hợp Nga tấn công Litva, Latvia và Estonia, việc Nga chiếm hành lang Suwaki sẽ ngăn cản các chiến dịch của NATO nhằm giải cứu các nước thành viên Baltic. Ngoài khó khăn trong việc di chuyển quân qua đường bộ thì cũng khó khăn trong việc can thiệp qua đường không và đường biển…”, một nhà phân tích phương Tây cho hay.

Do vậy, để “phòng ngừa nguy cơ bị Nga bất ngờ đánh úp” như phía Mỹ cáo buộc, quân đội Mỹ đã triển khai 600 lính dù tới khu vực Baltic trong suốt thời gian cuộc tập trận Zapad diễn ra. Ngoài ra, Mỹ cũng đứng ra đảm nhận việc bảo đảm an toàn không phận Litva, Latvia và Estonia. Trong khi đó, các đồng minh NATO cũng đã điều 4 tiểu đoàn quân tinh nhuệ đến các nước Baltic. Cả 4 tiểu đoàn này đều được đặt trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu cao độ.

Tuy nhiên, các biện pháp phòng bị của Mỹ và các đồng minh NATO không đủ khỏa lấp một thực tế rằng, cả Mỹ và NATO cho đến nay vẫn chưa đủ khả năng triển khai một lực lượng binh sĩ trong thời gian ngắn dù sức mạnh quân sự của Mỹ là điều “không cần phải bàn cãi”.

Binh sĩ Nga và Belarus tham gia tập trận Zapad 2017 tại Saint Petersburg ngày 18-9. (ảnh: AFP).

Giới phân tích nhận định, cuộc tập trận Zapad 2017 được cho là cơ hội để Nga thử nghiệm nhiều khái niệm chiến thuật mới và tác chiến mới, trong đó có những chiến thuật được rút ra từ kinh nghiệm ở chiến trường Syria. Bằng cách tiến hành tập trận Zapad-2017, Nga sẽ đưa hàng chục nghìn binh sĩ của mình đến gần Kiev hơn so với trước đây, qua đó gây sức ép lên Mỹ và NATO trong các vấn đề liên quan tới giải quyết cuộc khủng hoảng tại Ukraine.

Ngoài ra, Nga là quốc gia có truyền thống sử dụng các cuộc tập trận để làm điểm khởi đầu cho các cuộc chiến hoặc làm vỏ bọc che đậy cho các hành động can thiệp. Do đó thông qua cuộc tập trận giúp Nga răn đe các quốc gia Baltic chớ đi ngược lại lợi ích của nước Nga trong quan hệ với NATO.

Thu Uyên