Nghệ thuật thay cho kinh doanh ở mặt tiền New York

Một nghệ sĩ đường phố New York đang vẽ tranh Những người từng đến New York và có máu mê nghệ thuật thường tìm đến “khu nhà giàu” Chelsea, nơi tập trung các gallery nghệ thuật mà giá thuê mướn mặt tiền hay mặt bằng cao tới chóng mặt. Còn các khu phố khác thì tràn ngập cửa hàng ăn uống, kinh doanh, mua bán, chẳng có chỗ đâu cho nghệ thuật! New York những ngày tháng 10 này đã khác như tường thuật của nhật báo New York Times (13.10.2009). Triển lãm và triển lãm Một cuộc triển lãm khai mạc ngày 7.10 và kéo dài trong suốt bốn tháng tại sáu căn phòng mặt tiền ở đại lộ Flatbush nối dài thuộc khu Brooklyn là kết quả sự hợp tác giữa công ty giao dịch bất động sản Downtown Brooklyn và New Art Dealers Alliance, một hiệp hội nghệ thuật đương đại. Các nghệ sĩ tạo hình đương đại bày những bức chân dung sinh động bằng phấn màu và các tác phẩm điêu khắc tương tác trong một không gian ở giữa một quán ăn nhanh McDonald’s và một nhà hàng Applebee (hệ thống nhà hàng bán món nướng và đồ uống, có 1.600 chi nhánh khắp nước Mỹ – NĐ). Cách đó vài ngã tư đường, MetroTech Business Improvement District liên kết với Ad Hoc Art quảng bá triển lãm của các họa sĩ đường phố, các họa sĩ pop và những họa sĩ còn trong bóng tối, đồng thời tổ chức một triển lãm nghệ thuật sắp đặt trên phố Willoughby kéo dài cho đến đầu năm 2010. Không chỉ có các căn phố mặt tiền ở các khu kinh doanh mới trở thành điểm trưng bày tác phẩm nghệ thuật. Ở nhà ga cuối của xe buýt New York những ngày qua bất ngờ xuất hiện khoảng 50 tác phẩm nghệ thuật được bày trong một gallery trống trải và sáng sủa, nơi trước đây là khu vực bán lẻ sầm uất nhưng lâu nay không có người thuê mướn. Và phía sau lớp cửa kính của một phòng nha khoa trước đây ở phố Jamaica thuộc khu Queens, là một tác phẩm sắp đặt với đám ma-nơ-canh nằm ngổn ngang như vừa bị xe cán chết trên đường! Còn có thể kể nhiều ví dụ như thế ở New York những ngày này. Đem sức sống đến các không gian u ám Triển lãm của các họa sĩ còn trong bóng tối ở đại lộ Flatbush Do vẫn còn chịu ảnh hưởng dai dẳng của cuộc suy thoái kinh tế nên mặt tiền nhiều cửa hàng tại New York vẫn trống rỗng, và chủ cho thuê nhà đất đang trở thành một tầng lớp mới bất đắc dĩ: mạnh thường quân của giới nghệ sĩ, thế mà nghệ sĩ là những người không cần chờ đợi nền kinh tế Mỹ hồi phục vẫn có khuynh hướng bung ra thay vì co cụm như giới kinh doanh. Và giá vào cửa của nhiều triển lãm hấp dẫn, sống động và sáng tạo tại các điểm trưng bày nghệ thuật tạo hình mới tinh ấy trở nên rất phải chăng. Tất cả những điều đó đã đem lại cảm giác sống động cho những tòa nhà đang u ám vì thiếu hơi người và thiếu hàng hóa bán mua. Trong điều kiện giá hạ và được thuê mướn liên tục trong vài tuần hay vài tháng, các họa sĩ New York chưa thành danh nay có thể dễ dàng tìm được một gallery hay studio ở mặt tiền để triển lãm hay sáng tác. Ngược lại, chủ cho thuê bỗng thấy căn phố của mình quyến rũ và sống động hẳn lên, thậm chí có thể ngăn ngừa các loại tội phạm và lôi cuốn được những người thuê mướn tiếp theo. “Bất kỳ loại hoạt động nào cũng còn hơn là không hoạt động” – nói như Jed Walentas, một nhà giao dịch bất động sản tại Brooklyn, sở hữu một công ty thường xuyên thuê mướn mặt bằng tại Brooklyn cho các dự án nghệ thuật. Những gallery “đột xuất” vốn quen thuộc và được tổ chức rất chu đáo ở nước Anh hiện đang phát triển mạnh ở New York. Chashama, một tổ chức kinh doanh có thâm niên trong lĩnh vực thuê mướn mặt bằng cho các cuộc triển lãm nghệ thuật sắp đặt và nghệ thuật thị giác nay không còn phải khổ công tìm kiếm địa điểm nữa. Người sáng lập Chashama là Anita Durst cho biết, hàng ngày cô đều nhận được điện thoại hỏi xem có dự án nghệ thuật nào cần thuê mặt bằng không. Có nơi còn miễn phí tiền điện sử dụng trong thời gian triển lãm! Nguyễn Đăng ảnh NYT