Những người mẹ Gạc Ma: Trăm con hướng về một mẹ

Ngày 14/3/1988, tại bãi đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa (huyện Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa) đã diễn ra trận hải chiến giữa Việt Nam và Trung Quốc. Trong trận hải chiến bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc này, 64 chiến sĩ trên tàu HQ - 604 đã anh dũng hy sinh. Tỉnh Phú Yên có 2 chiến sĩ hy sinh trong trận hải chiến Gạc Ma. Đó là liệt sĩ Phan Tấn Dư (ở thôn Mỹ Thạnh Nam, xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa) và liệt sĩ Trương Văn Thịnh (ở khu phố Ninh Tịnh 1, phường 9, TP.Tuy Hòa).

Nhìn di ảnh con cho đỡ nhớ

Đường Mậu Thân có nhà cụ Nguyễn Thị Đảo (SN 1929, mẹ liệt sĩ Trương Văn Thịnh), ngôi nhà nằm ở một con hẻm nhỏ, vừa đủ chiếc xe máy chạy, nơi có một người mẹ Gạc Ma. “Thằng Cảnh hay mấy đứa Gạc Ma đó”, tiếng hỏi vọng ra từ trong nhà. Cụ bảo, mấy bữa nay trở trời nên người cụ hơi mệt, phải uống thuốc đều đều. Lúc nãy cụ tưởng người con trai của cụ là Trương Văn Cảnh (SN 1958, anh trai liệt sĩ Thịnh) đem thuốc đến, không thì những người đồng chí đồng đội của liệt sĩ Thịnh đến thăm.

Tôi hỏi: “Sao cụ gọi là mấy đứa Gạc Ma?”. Cụ Đảo liền bảo: “Từ ngày thằng Thịnh mất, những đồng chí đồng đội cùng chiến đấu với nó ở đảo Gạc Ma đều gọi cụ bằng mẹ, cụ cũng xem tụi nó như con mình vậy, nên thường gọi chung là mấy đứa con Gạc Ma. Tụi nó, đứa nào cũng quan tâm đến sức khỏe của cụ, gọi điện hỏi thăm liên tục. Nghe cụ bệnh, đứa gần thì đến chăm sóc, lo thuốc men, đứa xa thì gọi điện hỏi thăm”.

Hàng ngày cụ Đảo thắp nhang và nhìn di ảnh con cho đỡ nhớ.

Nói rồi cụ Đảo bảo, ngày 25 tháng Giêng vừa qua, cụ cúng giỗ cho liệt sĩ Thịnh. Hôm ấy, có hơn 30 người đồng chí đồng đội của liệt sĩ Thịnh đến dự. Có người ở tận tỉnh Khánh Hòa ra ngày hôm trước rồi ở lại chơi với cụ mấy ngày liền.“Nhìn tụi thằng Thi, thằng Thoại, hay thằng Dũng ở tận Khánh Hòa thương yêu cụ như mẹ, cụ càng nhớ đến thằng Thịnh. Hồi ấy, nó đi mới hai mấy tuổi đầu, nếu bây giờ nó sống cũng năm mươi mấy tuổi rồi. Nó đi bữa 25 tháng Giêng thì 27 nó hy sinh. Bây giờ cụ cúng giỗ nó ngày 25 chứ không cúng ngày 27”, cụ nghẹn ngào rưng rưng.

Ngồi trò chuyện, một người đàn ông bước vào gọi cụ Đảo bằng mẹ, rồi lấy thuốc cho cụ uống. Đó là anh Trương Văn Cảnh. Uống xong thuốc, cụ Đảo bảo anh Cảnh đỡ mình đến thắp nhang cho liệt sĩ Thịnh. Vịn tay bước lên cầu thang, cụ Đảo cười: “Hồi nhỏ nó tội lắm, nó thương cụ lắm! Lớn lên, đến tuổi trưởng thành, vì nhiệm vụ thiêng liêng của Tổ quốc mà nó chiến đấu rồi hy sinh nơi biển đảo. Nó mất rồi, cụ nhớ nó lắm! Ngày nào cụ cũng thắp nhang rồi nhìn di ảnh nó cho đỡ nhớ”. Thắp nén nhang lên bàn thờ con trai cùng với người chồng của mình, cụ Đảo rưng rưng nước mắt. Nhìn mẹ, anh Cảnh cũng nghẹn ngào: “Mỗi lần nhắc đến Thịnh là nước mắt mẹ lại chảy. 29 năm nay, mẹ luôn như vậy. Có lần, đồng đội của Thịnh đến nhà, nhắc lại kỷ niệm với Thịnh, rồi cả nhà ôm nhau khóc như những đứa trẻ”.

Nghe con nói vậy, cụ Đảo càng thêm nghẹn ngào, đôi tay già yếu, đầy những nếp nhăn của cụ cố với chạm vào tấm hình của con. Nhìn, rồi đưa tay gạt dòng nước mắt, rồi khẽ rưng rưng: “Vì Tổ quốc, nó hy sinh. Nhưng với anh em đồng chí đồng đội thì nó còn sống mãi. Với cụ, dù nó đã ở lại nơi biển cả nhưng hình ảnh của nó thì không bao giờ quên. Nó sẽ theo cụ đến khi cụ nhắm mắt xuôi tay”.

Mất một nhưng mẹ có hàng trăm đứa con

Theo tìm hiểu của chúng tôi, vợ chồng cụ Đảo có tất cả 7 người con, 6 trai, 1 gái. Liệt sĩ Thịnh là người con thứ 7 và là người con duy nhất mất khi còn trẻ của cụ Đảo. Hiện cụ Đảo đang ở với vợ chồng người con trai út là anh Trương Văn Chánh.

Theo lời chị Huỳnh Thị Dung (SN 1971, vợ anh Chánh), con cháu cũng ở gần nên sớm hôm tới lui trò chuyện, thăm hỏi cụ Đảo để phần nào làm nguôi dần nỗi đau trong cụ. Những lần như thế, cụ Đảo thường bảo, cụ mất một người con nhưng bù lại ông Trời thương cụ, thương gia đình nên cho cụ hàng trăm người con hiếu thuận. Đó là những người con ruột của cụ và những đồng chí đồng đội cùng sát cánh ở hải chiến Gạc Ma với liệt sĩ Thịnh.

Mất một nhưng mẹ Đảo có hàng trăm đứa con.

Từ tình đồng chí đồng đội với liệt sĩ Thịnh, hàng năm nhiều cựu binh Gạc Ma đã chung sức góp một phần nhỏ vật chất của mình để cụ Đảo an dưỡng tuổi già. Không những thế, ngày 27/7/2015, Quỹ Tấm lòng vàng Lao Động trao cuốn sổ tiết kiệm trị giá 40 triệu động gửi đến cụ để cụ an dưỡng tuổi già. Dù không nhiều nhưng gửi gắm biết bao tấm lòng của những người công nhân lao động san sẻ phần nào nỗi đau của cụ.

Lấy tay gạt dòng nước mắt, cụ Đảo bảo: “Vài ngày nữa là đến lễ tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma. Tối hôm qua thằng Thi có xuống nhà thăm mẹ rồi. Nó nói vài ngày nữa anh em đồng chí đồng đội của nó về đông lắm. Tụi nó sẽ đến thắp nhang cho thằng Thịnh, rồi thăm mẹ. Mẹ nghe tin mà trong lòng khấp khởi được gặp tụi nó từ đêm qua đến giờ”.

Trò chuyện với chúng tôi, cựu binh Đào Thái Thi (SN 1968, ở xã Hòa Đồng, huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên, Trưởng Ban liên lạc Hội cựu binh Trường Sa tại Phú Yên) xúc động: “Chúng tôi không bao giờ quên những đồng đội đã ngã xuống trong trận chiến giữ đảo Gạc Ma hôm ấy. Thân xác đồng chí đồng đội còn ngoài biển khơi nhưng tinh thần, ngọn lửa Gạc Ma đã và đang cháy mãi trong tim những người lính Trường Sa”.

Cựu binh Đào Thái Thi.

Nói rồi anh Thi lấy sắp giấy tờ hình ảnh cho tôi xem. Anh bảo đây là hình ảnh những năm trước, anh em cựu binh Gạc Ma gặp mặt nhau vào ngày 14/3. “Mỗi lần gặp mặt, tôi đều nói với các đồng chí đồng đội của tôi đừng bao giờ quên những đồng đội đã anh dũng hy sinh, bỏ mình ngoài đảo xa mãi mãi không về. Tôi luôn nói với tất cả những cựu chiến binh Trường Sa rằng hãy luôn sống xứng đáng với sự hy sinh của đồng đội mình, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân”, anh Thi cho biết.

Nhắc đến những đồng đội đã hy sinh, anh bảo: “Tôi còn sống và có được như hôm nay là quá đủ rồi! Đồng đội tôi đã hy sinh và ngay cả hài cốt cũng không tìm thấy nên lúc nào tôi cũng đau đáu. Tôi muốn đóng góp, làm một thứ gì đó cho mẹ của những đồng đội tôi. Thế nên hàng năm, ngoài tổ chức họp mặt, tưởng niệm những đồng chí đã hy sinh. Tôi còn vận động anh em đồng đội góp những phần quà để phụng dưỡng các mẹ”.

Phút chia tay hình ảnh về cụ Đảo, về người mẹ liệt sĩ hàng ngày bước từng bậc thang để tháp nén nhang, để được nhìn thấy di ảnh con cứ vương vấn mãi. Và sẽ nhớ mãi những lời cụ sẻ chia về tình đồng chí đồng đội của những cựu binh Gạc Ma. Con hẻm nhỏ vào nhà cụ Đảo vẫn bình yên như mọi ngày, nhưng có lẽ nắng đã ấm dần lên…

Ánh Hường