Ông Nguyễn Khắc Hải: Đề xuất gói tín dụng dành riêng cho nông nghiệp như gói tín dụng BĐS

Một nghịch lý là các DN nông nghiệp có tài sản cố định, đặc biệt là đất đai tuy nhiên không thể dùng các tài sản đó làm tài sản bảo đảm hoặc chỉ có thể dùng một phần để bảo đảm vay vốn ngân hàng vì không có hoặc không chứng minh được đầy đủ về giấy tờ sở hữu.

Để tháo gỡ những khó khăn về đầu tư phát triển nông nghiệp, ông Nguyễn Khắc Hải, Phó Tổng giám đốc công ty QLQ SSIAM, thành viên HĐQT CTCP Giống cây trồng Trung ương (NSC), CTCP Bibica (BBC) cho rằng các cơ quan quản lý Nhà nước nên có gói tín dụng dành riêng cho lĩnh vực nông nghiệp giống như gói tín dụng dành cho lĩnh vực bất động sản.

Là một trong các thành viên HĐQT tại CTCP Giống Cây trồng Trung Ương, một công ty con của Tập đoàn PAN Group và có cơ hội tham gia quản trị tại các doanh nghiệp nông nghiệp, ông Hải cho rằng để giải quyết câu chuyện về vốn cho các công ty trong ngành nông nghiêp bên cạnh việc huy động vốn thông qua hình thức trực tiếp phát hành cổ phần, cổ phiếu cho các nhà đầu tư thì nguồn vốn tín dụng ngân hàng cũng đóng một vai trò hết sức quan trọng.

Ông Hải cho rằng điều này sẽ giúp giải quyết đáng kể nhu cầu vốn phục vụ phát triển các dự án đầu tư và tài trợ vốn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp.

Là người đã từng tham gia quản trị tại các doanh nghiệp nông nghiệp lớn thuộc tập đoàn PAN Group, ông cho biết so với các doanh nghiệp khác PAN Group và các công ty con có lợi thế gì không trong việc tiếp cận vốn ngân hàng?

Ông Nguyễn Khắc Hải: Các Ngân hàng thường có xu hướng ưu tiên cho vay các doanh nghiệp lớn. Vì các doanh nghiệp lớn thường là các khách hàng tôt, có lịch sử tín dụng tốt, có khả năng thu hồi nợ cao; khoản cho vay trên mỗi khách hàng lại lớn lớn, giúp tiết kiệm chi phí quản lý, chi phí chăm sóc khách hàng.

Các doanh nghiệp lớn khá dễ dàng được các ngân hàng cho vay (chủ yếu là vốn vay ngắn hạn) với lãi suất thấp hơn khá nhiều so với các doanh nghiệp cùng ngành có quy mô nhỏ hơn và có lịch sử tín dụng kém hơn.

Tuy nhiên nếu nhìn ra toàn ngành tôi cho rằng các công ty đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp sẽ gặp phải một số khó khăn nhất định khi tiếp cận vốn ngân hàng.

Ông có thể nêu cụ thể các khó khăn đó không thưa ông?

Tôi cho rằng sẽ có 4 rào cản chính khi doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp khó tiếp cận vốn ngân hàng.

Thứ nhất, về bản thân doanh nghiệp, hệ thống quản trị tài chính của các doanh nghiệp còn yếu, chưa đảm bảo tính minh bạch. Các số liệu trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp chưa thống nhất, chưa đáp ứng được các chuẩn mực quốc tế. Các công ty kiểm toán báo cáo tài chính cho các doanh nghiệp thường là các công ty nhỏ, không có uy tín hoặc uy tín không cao. Việc này gây khó khăn cho các ngân hàng trong việc thẩm định năng lực tài chính, đánh giá hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp.

Thứ hai, bộ máy điều hành đặc biệt là các vị trí lãnh đạo chủ chốt của các doanh nghiệp còn yếu, kinh nghiệm trong quản lý tài chính, huy động vốn không nhiều nên chưa tạo được sự tin tưởng từ các ngân hàng. Trong khi đó, một trong các yếu tố quan trọng ảnh hưởng không nhỏ đến quyết định cho vay của các ngân hàng đó là bộ máy điều hành, đặc biệt là người đứng đầu doanh nghiệp, phải có tầm nhìn, có trình độ và năng lực lãnh đạo vượt trội.

Thứ ba, khả năng lập hồ sơ vay vốn, dự án đầu tư, phương án sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp còn yếu nên chưa chứng minh và thuyết phục được các ngân hàng về hiệu quả và tính khả thi của dự án đầu tư, phương án sản xuất kinh doanh.

Thứ tư, doanh nghiệp có tài sản cố định, đặc biệt là đất đai. Tuy nhiên, không thể dùng các tài sản đó làm tài sản bảo đảm hoặc chỉ có thể dùng một phần để bảo đảm vay vốn ngân hàng vì không có hoặc không chứng minh được đầy đủ về giấy tờ sở hữu.

Ông Nguyễn Khắc Hải

Theo ông tại sao doanh nghiệp nông nghiệp có tài sản đất đai lại khó làm tài sản đảm bảo cho ngân hàng thưa ông?

Đầu tư Nông nghiệp là lĩnh vực đầu tư chứa đựng rủi ro cao, chịu tác động từ nhiều yêu tố khách quan như thiên tại, dịch bệnh, lợi nhuận thấp hơn so với các lĩnh vực khác. Do đó, các ngân hàng thường không muốn cho vay lĩnh vực nông nghiệp mà ưu tiên cho vay các lĩnh vực khác ít rủi ro hơn.

Các dự án đầu tư vào nông nghiệp thường là các dự án trung và dài hạn. Tuy nhiên, hầu hết các ngân hàng đều thích cho vay ngắn hạn với lãi suất ưu đãi hơn so với cho vay trung và dài hạn. Thực tế này gây khó khăn cho các doanh nghiệp khi phải vay ngắn hạn để thực hiện đầu tư trung và dài hạn, mỗi khi đáo hạn lại phải làm lại thủ tục gia hạn nợ hoặc đảo nợ mất thời gian và chi phí.

Đối với các dự án mới triển khai từ đầu thông qua một pháp nhân mới thì việc việc tiếp cận nguồn vốn ngân hàng gặp khá nhiều khó khăn. Ngân hàng thường yêu cầu phải có tài sản bảo đảm và có lịch sử tín dụng tốt…Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp hoạt động theo mô hình công ty mẹ con, thành lập công ty mới để đầu tư dự án mới (nhằm hưởng các ưu đãi về thuế, đảm bảo minh bạch và tách biệt biệt trong quản trị điều hành dự án) thì rất khó để có thể đáp ứng được các yêu cầu nói trên của Ngân hàng.

Trong các trường hợp liên kết với nông dân theo chuỗi giá trị, theo đó các doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiều đầu ra với nông dân, nông dân cần vay vốn ngân hàng để sản xuất sản phẩm cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, phần lớn các ngân hàng lại chỉ cho nông dân vay khi có bảo lãnh hoặc bảo đảm bằng tài sản từ doanh nghiệp. Việc này gây khó khăn cho các doanh nghiệp vì các quy định nội bộ không cho phép việc này, cũng như tăng thêm rủi ro cho doanh nghiệp.

Các ngân hàng khi nhận tài sản bảo đảm thường không nhận tài sản bảo đảm là đất nông nghiệp, hoặc thậm chí các tài sản gắn liền với đất nông nghiệp có giá trị lớn, chẳng hạn như nhà kính.

Khi định giá tài sản đảm bảo, đặc biệt là đất nông nghiệp, các ngân hàng thường định giá thấp hơn khá nhiều so với mức giá thị trường. Thêm vào đó, mức cho vay cũng chỉ bằng khoảng 70% giá trị định giá.

Thủ tục vay vốn, điều kiện vay vốn và thủ tục nhận tài sản bảo đảm, thẩm định dự án đầu tư, phương án sản xuất kinh doanh phức tạp, chưa rõ ràng, minh bạch, dẫn đến mất thời gian, chi phí cho doanh nghiệp.

Gạo Ban Mai của PAN Group được người tiêu dùng ưa chuộng

Vậy, theo ông, cần phải làm gì để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư, phát triển nông nghiệp?

Theo tôi, về phía các cơ quan quản lý Nhà nước nên có gói tín dụng dành riêng cho lĩnh vực nông nghiệp giống như gói tín dụng dành cho lĩnh vực bất động sản cho người có thu nhập thấp. Gói tín dụng này có thể ưu tiên cho các doanh nghiệp vay để các doanh nghiệp có vốn ứng trước cho nông dân mua vật tư đầu vào trong sản xuất nông nghiệp, hoặc bao tiêu các sản phẩm đầu ra từ nông dân.

Bên cạnh đó, nên tiếp tục có các chính sách ưu đãi hơn nữa đối với tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn như: hỗ trợ các ngân hàng bằng cách tăng tái cấp vốn, giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc, giảm mức trích lập dự phòng để xử lý rủi ro; giảm lãi suất vay; khuyến khích cho vay trung và dài hạn, khuyến khích sản xuất nông nghiệp theo mô hình liên kết, khuyến khích sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Ngoài ra, cơ quan quản lý Nhà nước nên xem xét mở rộng các loại tài sản được phép dùng làm tài sản bảo đảm đặc biệt là đất thuê trả tiền hàng năm, xem xét chấp nhận rộng rãi hơn các tài sản mà trước đây được xem là rủi ro như: đất nông nghiệp, các tài sản có giá trị cao gắn liền trên đất nông nghiệp như nhà kính.

Xem xét định giá các tài sản theo giá thị trường thay vì định giá thấp hơn khá nhiều so giá thị trường hay sử dụng khung giá đất do UBND tỉnh ban hành.

Còn về phía Ngân hàng, tôi nghị nên tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục vay vốn, các thủ tục nhận tài sản bảo đảm; công khai, minh bạch hóa quy trình cho vay, quy trình thẩm định nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc lập hồ sơ vay vốn, lập dư án đầu tư, phương án sản xuất kinh doanh khả thi.

Ưu đãi vốn cho các khoản vay trung và dài hạn đặc biệt là các khoản vay cho các dự án đầu tư lớn như nhà xưởng, máy móc nông nghiệp, nhà kính, đông thời giảm chênh lệch về lãi suất so vơi các khoản vay ngắn hạn.

Đối với các khoản vay mà nông dân vay để sản xuất các sản phẩm nông nghiệp đã ký hợp đồng bao tiều đầu ra với doanh nghiệp, nên xem xét cho nông dân vay trực tiếp mà không cần phải có bảo lãnh hoặc bảo đảm từ doanh nghiệp bao tiêu đầu ra.

Đồng thời ngân hàng nên tăng cường cấp tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp có vùng nguyên liệu được tổ chức và có hợp đồng sản xuất với nông dân. Doanh nghiệp sử dụng các khoản vay này để ứng trước cho nông dân mua vật tư đầu vào hoặc bao tiêu các sản phẩm đầu ra từ nông dân.

Ông có cho rằng các doanh nghiệp cần phải chủ động hơn trong việc tiếp cận vốn thay vì chờ ngân hàng không?

Doanh nghiệp phải chủ động hơn. Thay vì thu động chờ đợi các chính sách ưu đãi từ các cơ quan quản lý nhà nước, từ các Ngân hàng, bản thân các doanh nghiệp cũng cần chủ động thực hiện các giải pháp để nâng cao năng lực huy động vốn tín dụng, giúp các Ngân hàng cảm thấy tự tin hơn trong việc giải ngân cấp tín dụng cho doanh nghiệp mà không phải lo lắng về các rủi ro không thu hồi được nợ, rủi ro nợ xấu.

Xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản trị tài chính, quản trị vận hành và quản trị rủi ro. Xây dựng hồ sơ năng lực tốt thông qua việc tìm nguồn tín dụng với các đối tác tin cậy khác, để có thể tự tin hơn khi tiếp cận vốn ngân hàng…

Xin cảm ơn ông.

>> Làn sóng nông sản Trung Quốc tràn vào Việt Nam với thuế 0% gây sức ép lớn cho nông nghiệp Việt

Nguồn NDH: http://ndh.vn/ong-nguyen-khac-hai-de-xuat-goi-tin-dung-danh-rieng-cho-nong-nghiep-nhu-goi-tin-dung-bds-20161031040154441p145c151.news