Ông Trump có thể gặp Thái Anh Văn và kịch bản Mỹ-Đài

Ngày 31/12, khi đang trên đường tới dự tiệc mừng năm mới ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, bang Florida (Mỹ) , Tổng thống đắc cử Donald Trump đã trả lời về khả năng gặp gỡ nhà lãnh đạo Đài Loan: “Chúng tôi sẽ cân nhắc”.

Cũng theo ông Trump, ông sẽ chưa thể gặp bất cứ nhà lãnh đạo thế giới nào cho tới khi Tổng thống Barack Obama mãn nhiệm.

Bà Thái Anh Văn dự kiến sẽ quá cảnh hai lần ở Mỹ trong chuyến thăm tới các nước Mỹ Latinh vào tháng 1 này, lần đầu là ở Houston vào ngày 7/1 và lần 2 là ở San Francisco vào ngày 13/1.

Văn phòng của bà Thái cho biết nhà lãnh đạo Đài Loan sẽ tới thăm lần lượt Honduras, Nicaragua, Guatemala và El Salvador trong chuyến đi lần này.

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump và lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn.

Trước đó, truyền thông Đài Loan phỏng đoán rằng bà Thái Anh Văn sẽ gặp đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Trump trước lễ nhậm chức của vị tỷ phú New York, dự kiến diễn ra vào ngày 20/1 tới.

Trung Quốc đã cảnh báo Mỹ không cho bà Thái quá cảnh. Nếu cuộc gặp diễn ra sẽ không khỏi khiến Trung Quốc giận dữ. Chưa kể chính người dân Đài Loan cũng lo lắng về thái độ xích lại gần nhau quá nhanh của Đài Loan và chính quyền chưa được chính thức của ông Donald Trump.

Bắc Kinh đã phản ứng việc ông Trump điện đàm với bà Thái Anh Văn, phá chính sách suốt 4 thập kỷ nay của Washington, nhưng thận trọng không chỉ trích ông Donald Trump mà quy trách nhiệm cho phía Đài Loan.

Ông Trump từng khiến Trung Quốc giận dữ khi điện đàm với bà Thái Anh Văn và trở thành Tổng thống Mỹ đắc cử đầu tiên điện đàm với một lãnh đạo Đài Loan kể từ năm 1979.

Thực hiện chính sách "Một Trung Quốc", Mỹ từ năm 1979 cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan bởi Trung Quốc coi hòn đảo là một phần lãnh thổ chờ thống nhất, kể cả bằng vũ lực nếu cần thiết.

Hôm 11/12, ông Donald Trump tiếp tục ngụ ý có thể dùng Đài Loan như một quân bài mặc cả với Trung Quốc trong các vấn đề gây tranh cãi như tiền tệ, thương mại, Triều Tiên hay căng thẳng ở Biển Đông.

"Tôi không hiểu tại sao chúng ta phải bị ràng buộc bởi chính sách 'Một Trung Quốc' nếu ta không thể thỏa thuận được với Trung Quốc trước một số vấn đề, bao gồm cả thương mại", tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nói trong cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Fox News.

Lợi dụng Đài Loan theo cách này, ông Trump đang đánh vào lĩnh vực nhạy cảm nhất mà Trung Quốc coi là "lợi ích cốt lõi". Nếu Washington chính thức công nhận Đài Loan, chuyên gia dự đoán Trung Quốc sẽ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Mỹ. Bên cạnh đó, ông Trump cũng đứng trước nguy cơ bị phản đòn nếu Trung Quốc áp dụng các biện pháp đáp trả.

Các nhà phân tích Trung Quốc nhận định Bắc Kinh, nếu muốn, có vô số công cụ kinh tế để trả đũa ông Trump.

Wu Xinbo, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Phục Đán, Trung Quốc, nhận xét: "Về lĩnh vực kinh tế, Trung Quốc sở hữu rất nhiều đòn bẩy... Nếu cảm thấy ông ấy vẫn muốn đẩy vấn đề Đài Loan đi xa hơn, chúng ta sẽ hành động... Nếu Trump khăng khăng giữ lập trường như vậy về Đài Loan, chúng sẽ chỉ phản tác dụng mà thôi".

Các quan chức thương mại Mỹ lo ngại Trung Quốc sẽ áp dụng chiêu bài phân biệt đối xử những công ty công nghệ Mỹ bằng cách sử dụng luật chống độc quyền.

Trung Quốc còn có thể làm yếu đồng tiền để khiến các sản phẩm của họ trên thị trường quốc tế rẻ hơn, hành động mà ông Trump từng lên tiếng chỉ trích trong quá trình vận động tranh cử.

Cuối cùng, Trung Quốc có thể yêu cầu các công ty nhà nước và tập đoàn tư nhân hạn chế đầu tư vào Mỹ. Một báo cáo mới đây do tổ chức nghiên cứu chính sách kinh tế Rhodium Group thực hiện cho thấy từ năm 2015, lượng đầu tư trực tiếp từ Trung Quốc vào Mỹ áp đảo hoàn toàn so với lượng đầu tư trực tiếp từ Mỹ vào Trung Quốc.

Bên cạnh đó, Trung Quốc hoàn toàn có thể ngả về Triều Tiên nếu Mỹ phản ứng nhiệt tình với lãnh đạo Đài Loan.

Để đáp trả ông Trump, Trung Quốc có thể điều chỉnh vị thế từ một đồng minh bất đắc dĩ thành một hàng xóm thân thiết với Triều Tiên.

Bắc Kinh hiện vô cùng tức giận với việc Washington quyết định triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD tại Hàn Quốc. Trung Quốc cho rằng động thái trên chủ yếu nhằm kiềm chế năng lực quân sự của nước này.

Tăng cường thương mại, viện trợ và đầu tư để cải thiện nền kinh tế Triều Tiên cũng là một lựa chọn trong tầm với của Trung Quốc, John Delury, chuyên gia phân tích người Mỹ ở Seoul, Hàn Quốc, nhận định.

Với tư cách một đồng minh lâu năm, Trung Quốc cũng có thể tiến hành các cuộc tập trận chung với Triều Tiên, dần dần "phản đòn" các chiến lược của Mỹ ở châu Á.

Đài Loan vùng vẫy trong chính sách "Một Trung Quốc"

Hoặc Trung Quốc có thể tăng cường hợp tác với Iran, ngưng trệ hiệp định hạt nhân giữa Mỹ, Iran cùng các nước sở hữu vũ khí hạt nhân trên thế giới.

Thông qua Iran, Trung Quốc sẽ tìm cách tăng cường ảnh hưởng ở Trung Đông với mục tiêu làm suy yếu uy tín của Mỹ trong khu vực.

Nếu thỏa thuận trên bị hủy và phải đàm phán lại như lời ông Trump từng tuyên bố, Trung Quốc có thể vẫn sẽ tiếp tục duy trì giao dịch với Iran và dần cô lập Mỹ, Edward C. Chow, nhà nghiên cứu cấp cao về năng lượng và an ninh quốc gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), trụ sở ở Washington, nhận xét.

"Nếu ông Trump vẫn cương quyết về vấn đề Đài Loan, Trung Quốc sẽ tăng gấp đôi giao dịch và đầu tư với Iran", ông Chow nói.