Petrolimex công bố lợi nhuận: Kinh tế khó khăn, độc quyền lãi khủng

Petrolimex lãi lớn một phần nhờ hưởng lợi từ vị thế độc quyền. Ảnh: Như Ý.

Lãi lớn do đâu?

Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý IV và cả năm 2015 vừa được Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) công bố, cả năm qua, Petrolimex đạt lợi nhuận sau thuế 3.138,5 tỷ đồng. Trong đó, riêng công ty mẹ đạt 2.142 tỷ đồng. Đây là mức lợi nhuận cao hơn tới 37 lần nếu so với mức lợi nhuận 58,5 tỷ đồng của năm 2014.

Đáng chú ý, theo báo cáo, chỉ tính riêng trong quý IV/2015, Petrolimex đạt lợi nhuận hợp nhất 1.003 tỷ đồng, trong khi các số liệu cho thấy cùng kỳ năm trước đó, tập đoàn này đã bị lỗ tới 1.159 tỷ đồng do ảnh hưởng từ hoạt động kinh doanh của công ty con là Petrolimex Singapore (Báo Tiền Phong số ra ngày 26/5/2015 đã phản ánh về những sai phạm của ban lãnh đạo công ty này). Các số liệu cũng cho thấy, lợi nhuận của Petrolimex tăng mạnh do cả năm 2015, giá xăng đã trải qua nhiều lần giảm giá.

Giải trình với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về lợi nhuận đạt được trong năm, Phó Tổng giám đốc Trần Ngọc Năm cho biết, chênh lệch lớn về lợi nhuận sau thuế của Petrolimex năm 2015 so với năm trước đó có nhiều nguyên nhân. Trong đó, một phần đến từ việc trong năm qua, sản lượng xuất bán xăng dầu tại thị trường trong nước của tập đoàn tăng trưởng 8% so với cùng kỳ. Cùng đó, các khoản thu từ các công ty cổ phần, liên kết trong các lĩnh vực như hóa dầu, bảo hiểm, nhiên liệu bay, vận tải, dịch vụ… đã giúp tập đoàn có mức lợi nhuận ấn tượng. Ngoài ra, các khoản trích lập dự phòng do tác động của biến động xăng dầu giảm cũng góp phần làm lợi nhuận của đơn vị gia tăng. Theo ông Năm, hiện tập đoàn có 27 công ty con do Petrolimex nắm quyền chi phối, trong đó có 1 công ty liên doanh với đối tác nước ngoài, 1 công ty TNHH 100% vốn tại Singapore và một tại Lào và đang hoạt động rất hiệu quả.

Trao đổi với PV Tiền Phong, TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế, cho rằng, trong phần lợi nhuận khủng của Petrolimex, cần xem lại phần lợi nhuận thu được từ chênh lệch giá xăng dầu trong nước cũng như hàng tạm nhập tái xuất của đơn vị này đang chiếm tỷ lệ bao nhiêu. Các khoản thu được từ hoạt động liên doanh liên kết cũng cần được bóc tách chi tiết để người dân cùng được biết. “Cũng cần xem lại doanh nghiệp trong năm qua có các biện pháp nâng cao năng suất hay thay đổi chiến lược kinh doanh giúp đạt được lợi nhuận cao hay không. Nếu không có biện pháp nâng cao năng suất lao động mà chỉ kiếm lợi nhuận từ việc giá xăng dầu thế giới giảm thì cần xem xét lại hoạt động của đơn vị này để đảm bảo công bằng”, TS Doanh đề xuất.

Chỉ nên để doanh nghiệp lãi 100-150 đồng/lít

Đại diện một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối lớn cho rằng, với cơ chế hiện nay, dù diễn biến thị trường xăng dầu thế giới thay đổi thế nào thì Petrolimex đều có lợi thế hơn hẳn do đang chiếm gần 50% thị phần trong nước và có hệ thống bán lẻ khắp nước. Hiện các đơn vị nhập khẩu, muốn bán được hàng thì phải trả hoa hồng đại lý khoảng 1.000 đồng/lít. Với mức bán ra thị trường hàng triệu lít xăng, dầu/ngày và không phải trả chi phí hoa hồng đại lý và được hưởng thêm lợi nhuận định mức cố định 300 đồng/lít xăng bán ra, Petrolimex đạt lợi nhuận lớn là điều dễ hiểu. “Những đơn vị đầu mối chỉ thuần về nhập khẩu thì mức lãi của cả năm 2015 không cao. Như đơn vị chúng tôi cũng hầu như không có lãi do giá xăng dầu giảm mạnh. Petrolimex đạt lãi cao cũng là điều dễ hiểu”, vị này phân tích.

Trao đổi với PV Tiền Phong mới đây, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng, Petrolimex lãi lớn cũng một phần nhờ nguồn thu từ tiền lãi định mức 300 đồng/lít mà các cơ quan quản lý đang quy định. Theo ông Phong, trong bối cảnh kinh tế khó khăn chung, cộng đồng doanh nghiệp chưa thực sự phát triển tốt, việc doanh nghiệp độc quyền lãi như vậy là quá lớn. Trước đây, nhà nước duy trì việc điều tiết để doanh nghiệp chỉ lãi 100 đồng-150 đồng/lít, nay lên 300 đồng/lít. “Cần tính toán lại khoản lãi của doanh nghiệp, khi đó, Nhà nước không bị kêu mà người dân cũng được hưởng lợi một chút”, ông Phong nhận định.

Phạm Tuyên