Phập phồng nỗi lo sạt lở khắp đồng bằng sông Cửu Long

Về tâm điểm sạt lở ở An Giang

Những ngày này ĐBSCL mưa nhiều, chúng tôi về vùng tâm điểm sạt lở thuộc xã Long Điền A, huyện Chợ Mới (An Giang), từ khu vực UBND xã đến kênh Trà Thôn dài khoảng 2km có rất nhiều biển cảnh báo “nơi nguy cơ sạt lở”.

Khu vực Miếu Quan Thánh Đế bị sạt lở nghiêm trọng

Theo con đường đất cặp bờ sông Tiền, hàng trăm hộ dân đang sống trong những nhà lá lụp xụp. Ông Dương Văn Bình, ấp Long Định, xã Long Điền A, huyện Chợ Mới (An Giang) kể lại vụ sạt lở cách nay không lâu. Đêm đó, vợ chồng con cái đang ngủ thấy nhà rúng động, vật dụng rơi xuống sàn, tức tốc tôi kêu vợ con chạy ra ngoài chỉ ít phút sau cả căn nhà trôi xuống sông.

Ông Phạm Bình Trứ ở ấp Long Thuận 2, cùng xã, chỉ tay về phía con sông Tiền, nói: Lúc trước nhà tôi ở cách chỗ tôi đang đứng hiện nay 150m. Tôi đã 8 lần di dời nhà cửa vì sạt lở và 3 lần thoát chết. Nhà cửa, ruộng vườn ông bà để lại được hơn 6 công giờ trôi xuống sông hết sạch, may còn cái mạng. Vợ chồng già giờ chỉ sống nhờ vào đồng tiền của thằng con út đi làm thuê.

Con đường nhựa huyết mạch nối liền 3 ấp Long Bình, Long Định, Long Thuận 2 thuộc xã Long Điền A giờ đã bị hà bá ngoạm vào khoảng 120m. Bà Huỳnh Thị Liễu, ấp Long Định, than thở: Sạt lở kéo dài khiến nhiều gia đình phải di dời nhà tới hai ba lần. Vách đất bờ sông bây giờ thẳng đứng, nhiều chỗ lõm sâu hàm ếch ở bên dưới.

Sạt lở con đường ở nhựa ấp Long Thuận 2, xã Long Điền A

Ngôi nhà bà Liễu đang ở hiện nay cách bờ sông không quá ba bước chân. Theo quan sát của chúng tôi, ở đây không chỉ có duy nhất nhà bà Liễu mà còn rất nhiều nhà dọc bờ sông Tiền cũng tương tự, phập phồng sống bên miệng "thủy thần". Đa phần những hộ này đều đã bị sạt lở mất đất đang chờ bố trí vào ở trong khu dân cư.

Lúc chúng tôi đến, thủy triều xuống, từ trên bờ nhìn xuống vực sâu khoảng 4-5m cảm giác rợn người. Bà Liễu nói, chúng tôi sống gần khu vực sạt lở chẳng có đêm nào ngủ ngon giấc nhất là những lúc mưa to gió lớn.

Cách nhà bà Liễu khoảng 200m có miếu Quan Thánh Đế hơn 150 năm tuổi, nằm cặp bờ sông Tiền, sạt lở đã lấn vào tận cửa chính của miếu. Cứ đà sạt lở này chắc không bao lâu nữa ngôi miếu này cũng theo thủy thần.

Sống chung với sạt lở''

Từ con đò Chợ Thủ của huyện Chợ Mới (An Giang) sang huyện Thanh Bình (Đồng Tháp) mất 15 phút.

Dòng chữ trên vách nhà cảnh báo sạt lở cho người dân tham gia giao thông

Theo thống kê tỉnh Đồng Tháp có hơn 2.300 hộ phải di dời khỏi vùng sạt lở. Dọc theo các xã ven sông Tiền bị sạt lở nặng gồm: Phú Thuận A, Phú Thuận B, Long Thuận, Long Khánh A (Hồng Ngự); xã Tân Bình, Tân Quới, Bình Thành (Thanh Bình); xã An Hiệp, An Nhơn (Châu Thành), tỉnh Đồng Tháp, hầu hết người dân nghèo không biết di dời.

Chỉ riêng xã Phú Thuận B, huyện Hồng Ngự, có 3 ấp bị sạt lở với khoảng 200 hộ dân chịu ảnh hưởng. Còn tại xã Bình Thành, huyện Thanh Bình, có hàng trăm hộ dân đang sống trong vành đai sạt lở nghiêm trọng, chính quyền địa phương kêu dân di dời khẩn cấp vào khu dân sạt lở để sinh sống.

Người dân gia cố cừ tràm tạm thời để bảo vệ bờ sông ở huyện Chợ Mới – An Giang

Ngôi nhà sàn của ông Lê Văn Tươi (xã Phú Thuận B, huyện Hồng Ngự) nằm sát mép sông vô cùng nguy hiểm. Ông Tươi cho biết nhiều đêm đang ngủ, cột nhà kêu răng rắc làm cả nhà thức trắng vì sợ hãi.

Bà Trần Thị Mai, một trong những hộ bị sạt lở lấn sâu vào chỉ còn 1m nữa đến nhà nói: “Biết là nguy hiểm lắm, ăn ngủ không yên nhưng bao nhiêu đất rẫy của chúng tôi đều đi theo hà bá hết rồi. Chấp nhận vậy thôi, lở tới đâu tính tới đó chứ biết làm sao.

Nhiều hộ dân xã Bình Thành, huyện Thanh Bình – Đồng Tháp sống chung với sạt lở

Sống cạnh đó, ông Bùi Thanh Ân, cũng lâm vào cảnh khốn đốn vì không còn đất để di dời. Mỗi ngày ông đều ra bờ sông để quan sát xem mình có thể ở được bao lâu nữa. “Tôi đếm từng ngày vì tốc độ sạt lở dữ dội quá. Đã di dời 3 lần rồi, tới cuối ranh đất của mình nên không còn chỗ đi nữa. Trước đây, khu này cả trăm mét với mấy mẫu đất và nhà dân mới đến nhà tôi nay sạt lở ăn sâu làm sạt lở nhà bếp và 1 nhà tấm của tôi rồi”, ông Ân nói.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Bích, Phó chủ tịch UBND xã Bình Thành, huyện Thanh Bình, cho biết: Hiện tại, trên địa bàn xã có 2 điểm sạt lở nghiêm trong là ấp Bình Định và Bình Hòa kéo dài hơn 600m đều nằm cập theo bờ sông Tiền có điểm sạt lở ăn sâu cách QL30 còn 20-30m. Nơi đây bị ảnh hưởng 108 hộ cần di dời, trong đó có 36 hộ cần phải di dời khẩn cấp bởi tiến độ sạt lở ăn vào đất liền nhà dân từ 15-20m...

Ông Bùi Thanh Ân ở xã Bình Thành, huyện Thanh Bình lo âu trước cảnh sạt lở ăn sâu vào nhà

Theo bà Bích, mấy năm trước tình hình sạt lở không có nghiêm trọng, nhưng 2 năm trở lại đây sạt lở diễn biến phức tạp, một phần do bị ảnh hưởng biến đổi khí hậu và thay đổi dòng chảy trên dòng sông Tiền tạo nhiều hàm ếch và hố xoáy gây ra nguyên nhân sạt lở đất và nhà dân. Trước tình hình trên, địa phương cũng vận động và bố trí người dân vào khu dân cư sạt lở sinh sống, đồng thời kiến nghị với cấp tỉnh đưa ra biện pháp khắc phục tình trạng sạt lở bờ sông Tiền để bảo vệ đất còn lại của dân và bảo vệ tuyến đường giao thông huyết mạch QL30 từ TP Cao Lãnh đi Campuchia.

LÊ HOÀNG VŨ