Pháp từng giúp Nga sản xuất kính ngắm tăng 'chuẩn phương Tây'?

Theo tờ Bulgarian Military, một video thú vị đã xuất hiện cách đây không lâu, đó là thông tin giới thiệu về xe tăng T-90M Proryv của Nga. Những người tinh ý có thể nhận ra dòng chữ Thales trên hệ thống điều khiển hỏa lực và nhiều suy đoán khác nhau bắt đầu.

Việc chiếc xe tăng được cho là hiện đại nhất của Nga, được trang bị kính ngắm ảnh nhiệt do công ty Thales của Pháp sản xuất. Một số suy đoán cho rằng, Pháp đang cung cấp kính ngắm ảnh nhiệt cho Nga; nhưng một số khác thì lại cho rằng, Nga đã từng mua những chiếc kính như vậy từ Pháp và rất có thể đã có sẵn trong kho.

Tuy nhiên, có khả năng thứ ba được chứng minh bằng thực tế đó là, Nga đã hoàn toàn làm chủ được công nghệ kính ngắm ảnh nhiệt theo tiêu chuẩn của phương Tây; bước đầu là được chuyển giao công nghệ từ Pháp, còn những phần còn lại, họ tự sao chép hoặc tự phát triển.

Hệ thống kính ngắm ảnh nhiệt Thales được trang bị ngay trên xe tăng T-90M Proryv được giới thiệu vào năm 2012. Kính ngắm ảnh nhiệt Thales được tích hợp vào hệ thống điều khiển hỏa lực của T-90M có tên Kalina, bao gồm kính ngắm Sosna-U và kính ngắm toàn cảnh Hawk's Eye.

Cả hai loại kính ngắm trên đều dựa trên mẫu kính ngắm ảnh nhiệt Catherine-FC thế hệ thứ 2 của Pháp, hoạt động trong phạm vi dải sóng 8-12 micron. Thực tế là những kính ngắm này không được giao theo kiểu sản phẩm hoàn chỉnh cho Nga, mà được chuyển giao một phần công nghệ để Nga sản xuất.

Việc sản xuất kính ngắm được thực hiện theo giấy phép cho NPO Orion và AD VOMZ của Nga với tỷ lệ nội địa hóa 80%. Chỉ có bộ điều khiển được cung cấp từ Pháp và không được sản xuất tại Nga. Tuy nhiên từ năm 2014,do Nga bị cấm vận vũ khí quốc tế và có thể họ đã tự sản xuất 20% số còn lại.

Còn một thực tế nữa không thể phủ nhận đó là, kể từ năm 2015, Nga là quốc gia thứ 4 làm chủ việc sản xuất kính ngắm ảnh nhiệt thế hệ thứ 2 và thứ 3. Tuyên bố cho rằng, Nga đã hết số kính ngắm chụp ảnh nhiệt do bị trừng phạt kinh tế cũng là cường điệu.

Kính ngắm ảnh nhiệt được Nga sản xuất, không chỉ để lắp trên xe tăng, mà còn được lắp đặt trên nhiều phương tiện chiến đấu mặt đất và mặt nước như xe chiến đấu bộ binh, pháo tự hành và các phương tiện chiến đấu bộ binh khác.

Cũng có những thông tin cho rằng, Nga đang thiếu các bộ phận “then chốt”, ngăn cản việc sản xuất kính ngắm ảnh nhiệt. Thông tin này còn mâu thuẫn, vì Nga có “gặp vấn đề”, nhưng không phải với toàn bộ linh kiện, mà chỉ là với chip FPGA.

Trước đây Nga không sản xuất được chip FPGA, nên chúng phải được mua từ Xilinx và các hãng khác. Nhưng đến năm 2020, Nga đã hoàn toàn làm chủ được công nghệ sản xuất chip FPGA bằng công nghệ trong nước, đáp ứng hoàn toàn tiêu chuẩn.

Ví dụ, các chip FPGA mới của Nga thuộc dòng 5578TS084, 5578TS094, 5576ХС1Т có thể thay thế các chip nhập khẩu. Và trên thực tế, chính lệnh trừng phạt của phương Tây đã thúc đẩy Nga hoàn thiện công nghệ sản xuất chip.

Ví dụ, hệ thống máy thông tin R-168-25UE trên xe tăng và xe bọc thép của Quân đội Nga hiện nay, sử dụng chip FPGA và ADC của Công ty cổ phần VZPP-S; như vậy những chip tương tự cũng có trên các hệ thống quan sát ảnh nhiệt kiểu phương Tây.

Trong những bức ảnh mới nhất của xe tăng T-90M xuất hiện vào năm 2022, có thể thấy không sử dụng kính ngắm Sosna-U, mà được thay thế bằng kính ngắm PNM-T, có mô-đun quan sát ảnh nhiệt Irbis-K, do công ty NPO Orion tự phát triển.

Một câu hỏi đặt ra là kính ngắm ảnh nhiệt của Nga so với sản phẩm của Pháp chất lượng như thế nào? Đây là một so sánh khó trả lời, vì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nhưng chúng ta hãy so sánh một tính năng giữa kính ngắm ảnh nhiệt PNM-T của Nga và Catherine-FC của Pháp.

Kính ngắm Catherine-FC của Pháp có hai trường nhìn, phạm vi 8-12 micron (công nghệ LWIR), độ phân giải ma trận là 754×576 pixel; có thể giúp pháo thủ phát hiện bộ binh ở khoảng cách lên tới 6 km, xe bọc thép ở khoảng cách lên tới 10 km, trực thăng ở 14 km.

Kính ngắm PNM-T của Nga cũng có hai trường nhìn, phạm vi cũng từ 8-12 micron, độ phân giải 640×512 pixel; có thể giúp pháo thủ phát hiện bộ binh ở khoảng cách 5 km, xe bọc thép ở khoảng cách 11 km và trực thăng ở khoảng cách 14 km.

Như vậy chúng ta có thể thấy, độ phân giải của kính ngắm ảnh nhiệt Nga thấp hơn, nhưng cho hình ảnh chi tiết hơn, do sử dụng bộ xử lý, có thuật toán xử lý hình ảnh và DSP tiên tiến hơn.

Ngoài ra, hình ảnh từ camera ảnh nhiệt của Nga có độ tương phản cao hơn và không bị nhiễu mạnh khi môi trường có nhiệt độ quá cao; điều này đồng nghĩa với việc xe tăng T-90M và T-72B3 của họ có thể quan sát hoàn hảo cả ngày lẫn đêm.

Kính ngắm ảnh nhiệt thế hệ thứ 3 của Nga với chất nền cảm biến được chế tạo dựa trên vật liệt bán dẫn gallium arsenide (GaAs) của công ty NPO Orion, được cho là có độ phân giải 800×600 pixel với nội suy không nén lên tới 1024×720 pixel. Những camera ảnh nhiệt như vậy, đã được lắp đặt trên xe tăng thế hệ mới T-14 Armata, và hình ảnh của chúng ở một cấp độ hoàn toàn khác.

Trong thế chiến lần thứ nhất (1914-1918), Nga cũng phải cầu cứu người Pháp chuyển giao công nghệ sản xuất thiết bị quan sát quang học như ống nhòm. Và gần một thế kỷ sau, Pháp lại "vô tình" giúp Nga tiếp cận công nghệ quan sát ảnh nhiệt theo chuẩn phương Tây, đặt nền móng cho Nga phát triển loại khí tài quan sát hàng đầu thế giới.

Tiến Minh (theo Bulgarian Military)