Phiên tòa sáng 24/9: Hà Văn Thắm xin 5 sự công bằng

Đại diện VKS trong phần tranh luận sáng 24/9.

Sáng nay (24/9), phiên tòa xét xử Hà Văn Thắm và đồng phạm trong đại án kinh tế tại ngân hàng Đại Dương tiếp tục với phần tranh luận giữa các luật sư với VKS.

VKS đối đáp lại phần tranh luận của các luật sư:

Điều 165 truy tố tội Cố ý làm trái, cơ sở nào khẳng định 1.576 tỷ có gây thiệt hại hay không? Chúng tôi đã nêu rất rõ, số tiền lấy từ các tài khoản từ ngân hàng chi không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ, không có khả năng thu hồi vi phạm quy định Ngân hàng Nhà nước (NHNN), trong đó có Thông tư 02 và chúng tôi xác định đó là thiệt hại.

Kết luận của đoàn giám định, đề nghị HĐXX công bố tài liệu giải trình của NHNN đã gửi cho HĐXX. Đây cũng chỉ là 1 trong số nguồn chứng cứ để xem xét đánh giá.

Về hành vi làm trái gây ra hậu quả, Oceanbank là Tổ chức tín dụng (TCTD) phải tuân thủ luật các tổ chức tín dụng và quy định khác mà NHNN ban hành, không phụ thuộc vào việc có hay không có cảnh báo sai phạm.

Trước yêu cầu của Thông tư 02, đáng ra ngân hàng phải có giải pháp nâng cao năng lực quản trị điều hành, thay đổi kinh doanh cũng như quy mô để tồn tại đáp ứng. Tuy nhiên với lợi ích cá nhân, Hà Văn Thắm lựa chọn hành vi trái pháp luật, chỉ đạo toàn hệ thống thực hiện hành vi trái pháp luật. Với số tiền hàng nghìn tỷ chi cho các lãnh đạo, tổ chức trục lợi chiếm đoạt.

Ở giai đoạn 2 của vụ án, CQĐT sẽ làm rõ ai chiếm đoạt, chiếm đoạt như thế nào, nguồn tiền gửi này có phải là nhàn rỗi không để xử lý triệt để tội phạm.

Qua đây, thấy rằng Hà Văn Thắm và đồng phạm đã tiếp tay cho tham nhũng, hành vi này bị lên án và phải bị xử lý theo quy định pháp luật.

Các luật sư có cho rằng chấp nhận làm trái là biện pháp chính đáng để cứu ngân hàng. Tôi cho rằng luận cứ này không có cơ sở, không Nhà nước nào chấp nhận hành vi rõ ràng trái pháp luật, trừ trường hợp bất khả kháng nêu rõ trong BLHS. Qua đó thể hiện tính thượng tôn pháp luật.

Trong phần đối đáp, VKS có nêu các Luật sư chỉ ra chung chung chưa chỉ ra tên ngân hàng nào chi lãi ngoài. Luật sư đưa ra thực trạng nhiều TCTD vi phạm lãi suất. Yêu cầu này là khiếm nhã, không phù hợp tranh luận.

Điều 165 các luật sư biện chứng Bộ luật hình sự năm 2015 không còn tên tội danh này nữa, tuy nhiên theo điểm E điều 2 của Nghị quyết 41, đối với hành vi cố ý làm trái nếu xảy ra trước 0h ngày 1/1/2018, mà sau thời điểm đó trong quá trình điều tra, vẫn tiếp tục áp dụng tiếp BLHS năm 1999 để xử lý. Tức là không loại trừ 4 tội danh này.

Về các yếu tố có lợi cho các bị cáo, Viện Kiểm sát đã đề nghị HĐXX với nhiều mức án dưới khung.

Về hành vi chiếm đoạt, ngay cả trong quá trình điều tra, chính bị cáo Thắm thừa nhận bối cảnh phải thực hiện theo yêu cầu của Nguyễn Xuân Sơn về việc phải chi tiền lãi ngoài.

Toàn bộ số tiền này không ghi vào nguồn thu của PVN mà vào tiền riêng của Nguyễn Xuân Sơn. Bản thân ông Quỳnh cũng nhận chi vào mục đích cá nhân. Không có căn cứ nào để xác định bị cáo Sơn sử dụng vào hoạt động từ thiện, phúc lợi, quà biếu cho lãnh đạo bộ ngành với danh nghĩa chi đối ngoại.

Một số luật sư cho rằng việc chi này là thực tế, đẩy trách nhiệm sang chi phí của tập đoàn, ảnh hưởng đến uy tín của PVN. Việc có hay không có là chủ thể, HĐXX xem xét.

Luật sư cho rằng tách hồ sơ có thể ảnh hưởng trách nhiệm hình sự, dân sự. Chúng tôi cho rằng bản thân bị cáo không có căn cứ nào khác chứng minh nên phải chịu trách nhiệm toàn bộ. Nếu trong quá trình điều tra phát hiện thêm thì sẽ thêm đồng phạm chứ không ảnh hưởng đến tội danh của bị cáo.

Đối với điều 179, dòng tiền liên quan đến trách nhiệm dân sự. Việc liệt kê dịch chuyển dòng tiền, các bên thống nhất. Điểm khác là ở độ trễ 30 ngày ở tài khoản Phạm Công Danh theo luật sư của bà Phấn, cho rằng tất toán 5 hợp đồng cho bị cáo Phấn. Luật sư của bà Phấn cũng cho rằng thiếu cơ sở thuyết phục rằng số tiền này là tiền vay 500 tỷ của OceanBank. Dòng tiền này đi đến địa chỉ cuối cùng là có cơ sở, người chiếm hưởng sẽ có nghĩa vụ hoàn lại.

Về các vấn đề khác, chúng tôi cho rằng, luận cứ của VKS nêu ra đã rõ, không nêu lại, xin HĐXX cân nhắc về những đề nghị của VKS về tình tiết giảm nhẹ, hướng xử lý để có một bản án công tâm, khách quan.

Thẩm phán Trương Việt Toàn công bố văn bản của NHNN gửi HĐXX.

Nội dung văn bản nêu rõ: Liên quan đến xét xử Hà Văn Thắm và các đồng phạm, thời gian qua NHNN đã tích cực hợp tác với các cơ quan pháp luật thực hiện điều tra xét xử. Quá trình theo dõi diễn biến tại phiên tòa, NHNN tiếp tục có một số ý kiến.

Về công tác giám định của NHNN, ngày 18/6/2015, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an có quyết định và công văn trưng cầu NHNN Việt Nam giám định. Trên cơ sở trưng cầu giám định của cơ quan điều tra, Thống đốc NHNN có quyết định cử 5 giám định theo vụ việc và sau đó bổ sung thêm 4 người để thực hiện giám định vụ việc theo trưng cầu của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an.

NHNN cũng đã thực hiện công bố giám định vụ việc trên Cổng thông tin điện tử của NHNN. Như vậy, việc NHNN cử giám định theo vụ việc để thực hiện việc giám định theo yêu cầu của Bộ Công an là phù hợp với luật giám định tư pháp.

Đồng thời, theo Khoản 1 điều 34 Luật giám định tư pháp, việc NHNN cử một số người thành viên đoan thanh tra làm thành viên giám định là không trái quy định pháp luật. NHNN thấy ý kiến của luật sư cho rằng bản kết luậnt giám định không tuân thủ đúng luật về thời gian địa điểm là không có cơ sở.

Về thông tư 02, hoạt động nhận tiền gửi của các tổ chức tín dụng không phải là hoạt động cho vay trong hoạt động cho vay tài sản. Việc huy động tiền gửi của các tổ chức tín dụng thực hiện theo quy định của Luật tổ chức các hoạt động tín dụng.

Lãi suất tiền gửi, được thực hiện theo luật các tổ chức tín dụng và thông tư 02 quy định về mức lãi suất huy động vốn của tổ chức tín dụng với khách hàng. Do đó, luật sư đã nhầm lẫn khái niệm lãi suất tiền gửi tổ chức tín dụng chịu sự điều chỉnh lãi suất trần cho vay trong hợp đồng cho vay tài sản theo điều 417 Bộ luật dân sự 2015.

Về cơ sở pháp lý của thông tư 02, Luật Ngân hàng quy định trong trường hợp thị trường tiền tệ có diễn biến bất thường, NHNN quy định cơ chế điều hành lãi suất áp dụng trong quan hệ giữa các tổ chức tín dụng với nhau và khách hàng, các quan hệ tín dụng khác.

Về lãi suất phí trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng, trong trường hợp hoạt động ngân hàng có diễn biến bất thường để đảm bảo an toàn cho hệ thống tổ chức tín dụng ngân hàng có quyền quy định cơ chế chế ký lãi suất trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng.

Căn cứ vào luật Ngân hàng, Luật các tổ chức tín dụng trong thị trường tiền tệ diễn biến bất thường, NHNN đã ban hành thông tư 02 về quy định về mức lãi suất tối đa bằng đồng Việt Nam của các tổ chức tín dụng và ngân hàng nước ngoài. Như vậy NHNN ban hành thông tư 02 là hoàn toàn phù hợp với luật ngân hàng và luật các tổ chức tín dụng.

Thẩm phán Trương Việt Toàn cho biết, HĐXX biết sau khi mua 0 đồng Oceanbank, NHNN đã bỏ bao nhiêu tiền, nhưng đây là bí mật, không thể công bố. Do 2015 có sự chuyển giao giữa ngân hàng cũ và mới nên năm 2015 có hai bản Báo cáo tài chính còn năm 2016, lãi trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng là 69,9 tỷ đồng, tại thời điểm 31/12/2016, lỗ lũy kế của ngân hàng là 15.330 tỷ.

Luật sư Nguyễn Minh Tâm bào chữa cho Nguyễn Xuân Sơn

Luật sư Tâm cho biết, kiên quyết chứng minh rằng Nguyễn Xuân Sơn không phạm tội tham ô.

"Hôm nay VKS có hai ý mà chúng tôi muốn cám ơn. Thứ nhất, VKS đã không đối đáp với chúng tôi về những điều chúng tôi đã chứng minh, về mặt chủ thể, Sơn không thể phạm tội chiếm đoạt.

Thứ hai, chúng tôi cũng đã chứng minh số tiền 49 tỷ không thuộc PVN nên PVN không thể mất số tiền đó, VKS cũng đã không đối đáp lại. Theo đó, chúng tôi hiểu là VKS không có ý kiến về hai vấn đề này và để HĐXX ra phán quyết", luật sư Tâm nói.

Hà Văn Thắm xin được nhận 5 sự công bằng

Hà Văn Thắm nói: VKS cho rằng vì lời hứa với anh Danh nên đã thông qua hợp đồng tín dụng để hỗ trợ tái cơ cấu ngân hàng Đại Tín. Tuy nhiên, nếu với mục đích tái cơ cấu thì NHNN có phương tiện rất nhanh là thông qua thị trường liên ngân hàng, bị cáo chỉ cần điện cho chị Hoài Nam là 5 phút sau có thể chuyển 500 tỷ cho Đại Tín. Về bản chất, đây đúng là một hợp đồng tín dụng.

Cũng theo bị cáo Thắm, VKS chưa ghi nhận cho bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ liên quan đến thành khẩn.

Hà Văn Thắm cũng tiếp tục khẳng định Oceanbank không thiệt hại 1.576 tỷ.

Bị cáo thấy phiên tòa rất dân chủ, rất mong tiếp theo sẽ là công bằng, 5 vấn đề bị cáo thấy chưa công bằng trong phần luận tội của VKS, rất mong HĐXX xem xét.

Thứ nhất, về sự công bằng giữa OJB và các ngân hàng khác, luật sư và VKS có tranh luận là ngân hàng nào cũng vượt trần như Oceanbank, bị cáo thấy những ngân hàng nào bị phạt thì đã thể hiện rất rõ trên trang web của NHNN, xin xem xét sự công bằng giữa OJB và các ngân hàng.

Thứ hai, xin HĐXX xem xét về sự công bằng giữa các cổ đông Nhà nước và các cổ đông cá nhân.

Thứ ba là sự công bằng trong các vụ án. Bị cáo thấy trong các phiên tòa thường truy xét dòng tiền và người hưởng thụ cuối cùng để yêu cầu bồi thường, ai bị xác định là sai phạm thì phải chịu.

Thứ 4 là sự công bằng giữa các bị cáo. Ở đây, xin HĐXX xem xét lại tội chiếm đoạt của bị cáo. Cáo buộc Nguyễn Xuân Sơn chiếm đoạt 246 tỷ đồng, chỉ có bị cáo là bị truy tố tội giúp sức. Bị cáo thấy hành vi của bị cáo và Nguyễn Xuân Thắng là như nhau, nhưng trong cáo trạng có ghi Nguyễn Xuân Thắng biết ngân hàng chi vượt trần nhưng không biết Sơn chiếm đoạt nên không bị truy tố tội giúp sức. Bị cáo nghĩ bị cáo cũng chỉ như Thắng, mà còn hơn Thắng ở chỗ nếu Thắng biết Sơn chiếm đoạt thì có thể lờ đi nhưng bị cáo thì chắc chắn không thể để cho Sơn chiếm đoạt được.

Thứ năm, mong HĐXX xem xét bị cáo không phạm tội tham ô tài sản. Điều này các luật sư đã trình bày rất nhiều, bị cáo sẽ không trình bày lại. VKS đề nghị bị cáo hình phạt chung thân trong khi việc giúp sức nếu có của bị cáo hết sức mờ nhạt, ở dưới mức khung hình phạt.

Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn

Trong cáo trạng có quy kết, số tiền 246 tỷ là Sơn yêu cầu Thắm chi tiền cho mình để hưởng, nhưng thực tế việc chi tiền của Thắm đối với Sơn cũng giống như những người khác trong ngân hàng, là để chi chăm sóc khách hàng, hành vi của mọi người là như nhau. Bị cáo khẳng định không o ép mà chỉ giúp Thắm giúp ngân hàng giảm bớt chi phí, hoạt động hiệu quả hơn.

Bị cáo cũng như các bị cáo khác, vi phạm quy định thực hiện chăm sóc khách hàng.

Cũng trong khoản chăm sóc khách hàng bị tách 246 tỷ, quy kết cho bị cáo 3 tội danh, đề nghị VKS giải thích vì sao một hành vi lại tách đến 3 tội oan nghiệt như thế, bản chất hoàn toàn không như vậy. Lời khai của tất cả mọi người có liên quan đều xác định bị cáo hoàn toàn không chiếm đoạt, chỉ làm lợi cho ngân hàng, mong HĐXX xem xét cho bị cáo không hề phạm tội tham ô, chiếm đoạt số tiền.

Bị cáo Nguyễn Minh Thu - nguyên TGĐ Oceanbank.

Với 2 khoản tiền 125,6 tỷ và 116 tỷ, bị cáo phải chịu trách nhệm trực tiếp. Bị cáo chỉ nhận để chi chăm sóc khách hàng trong đó có 3 khách hàng bị cáo chi trực tiếp và được phê duyệt bởi anh Thắm.

Tại sao bị cáo lại phải chịu trách nhiệm trực tiếp, không phải là bị cáo tự phê duyệt, bị cáo chỉ nhận chi trực tiếp hơn 58 tỷ thôi còn lại chuyển cho chị Minh Phương. Các số tiền chuyển cho chi nhánh, Giám đốc chi nhánh đã thừa nhận chi trực tiếp cho khách hàng.

Bị cáo Nguyễn Thị Nga - Nguyên Trưởng ban tài chính kế hoạch

Số tiền 176 tỷ bị cáo liên đới chịu trách nhiệm bao gồm 109 tỷ đã được hoàn ứng nên không còn chịu trách nhiệm. VKS không đề cập vấn đề này nhưng cũng đã đề nghị giảm 1 phần hình phạt cho bị cáo.

Số tiền 66 tỷ căn cứ bảng kê kế toán vẫn bị quy là làm sai. Bị cáo xin VKS giải thích là sai so với quy định nào. Chứng từ gốc, trong luật kế toán, chứng từ kế toán ghi sổ kế toán. Bảng kê mà VKS đang đưa ra không nằm trong đối tượng điều chỉnh của luật kế toán. Chứng từ gốc do TCTD quy định mà kế toán có nhiệm vụ thu thập để đối chiếu. Khoản 66 tỷ đồng không vi phạm bất kỳ quy định nào. Số tiền này không tạo tiền đề cho tham ô tham nhũng.

TRẦN THÚY