Philippines ‘mềm’, Nhật ‘rắn’ với Trung Quốc

Theo tin từ Wall Street Journal ngày 25/10, trước các quan chức cấp cao trong khu vực, trong đó có đại diện Trung Quốc, tại một Hội nghị đầu tháng này, ông Shinzo Abe nhấn mạnh: “Nhật Bản sẽ phát huy tối đa vai trò lãnh đạo không chỉ trên mặt trận kinh tế mà còn trong lĩnh vực an ninh của khu vực châu Á-Thái Bình Dương”. Ngoài ra, nhà lãnh đạo Nhật Bản còn cảnh báo sẽ không “dung thứ” cho bất kỳ động thái sử dụng vũ lực nào trong khu vực, trước việc Bắc Kinh đang ngày càng tăng cường sức mạnh quân sự, còn Washington đang thể hiện nhiều biểu hiện “lùi bước”.

“Đang có những quan ngại về việc Trung Quốc cố gắng thay đổi hiện trạng khu vực bằng cách sử dụng vũ lực, bất chấp các luật pháp quốc tế. Nếu quả thật là vậy thì Bắc Kinh nên dừng ngay lại và Trung Quốc cần hành xử như một quốc gia có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”, ông Abe trao đổi với Wall Street Journal khi nhận định Tokyo sẽ “đóng góp” vào việc chống lại sự bành trướng của Bắc Kinh tại châu Á.

Cùng thời điểm, Thiếu tướng Hải quân Mỹ Mark C. Montgomery, Tư lệnh hạm đội tàu sân bay USS George Washington, tuyên bố Washington đang rút dần các tàu chiến khỏi khu vực bờ biển Syria và dồn nhiều tàu chiến cũng như máy bay về khu vực châu Á, đặc biệt là Tây Thái Bình Dương, để đẩy nhanh chiến lược chuyển trục.

Trong khi đó, nhiều chuyên gia phân tích cho rằng sự vắng mặt của Tổng thống Mỹ Obama tại Indonesia và Brunei thời gian qua đã minh chứng cho sự “hụt hơi” trong chiến lược chuyển trục. Thủ tướng Nhật đã từ chối bình luận về việc này, song ông khẳng định: “Thời điểm này, Mỹ có nhiều vấn đề phải quan tâm, nhưng với vai trò lãnh đạo, tôi hy vọng Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện cam kết trong thời gian tới”.

Ngoài Nhật Bản, Philippines cũng đang có những bất đồng với Trung Quốc về vấn đề lãnh thổ. Song trái ngược với thái độ cứng rắn thể hiện trong thời gian qua về Biển Đông, các quan chức cấp cao của Philippines đang rút lại các cáo buộc mà Manila từng đưa ra về việc Trung Quốc “bê tông hóa” bãi cạn Scarborough. Thậm chí, AFP ngày 25/10 dẫn nguồn tin quân sự giấu tên cho rằng: chính Mỹ thả các khối bê tông đó, chứ không phải Trung Quốc?

Theo ABS-CBN News (Philippines), một cuộc điều tra của giới quân sự phát hiện các khối bê tông này đã được bao phủ bởi tảo, một dấu hiệu cho thấy nó đã có mặt tại khu vực này trong nhiều năm, và chính quân đội Mỹ sử dụng để giữ những đống đổ nát của các con tàu cũ mà Washington sử dụng làm mục tiêu tập ném bom.

Cũng trong ngày 25/10, chính Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin – người đưa ra cáo buộc 1 tháng về trước – đã chính thức lên tiếng lý giải “thủy triều lên cao có thể khiến các đội giám sát không nhìn thấy các khối bê tông dưới mặt nước biển nên không thể xác định nó mới hay cũ”! Ông còn nói “không chắc chắn Trung Quốc thả 75 khối bê tông tại Scarborough”. Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Philippines cũng thông báo sẽ không phản đối sự hiện diện của các khối bê tông này – trái ngược hoàn toàn với lời Ngoại trưởng Rosario tháng trước cho biết sẽ gửi công hàm phản đối tới Bắc Kinh. Đến cả Tổng thống Aquino cũng nhận định các khối bê tông này “không đáng ngại”.

Các tuyên bố của quan chức Philippines đưa ra sau khi nước này bất ngờ bắt tay Trung Quốc khai thác dầu khí tại Bãi Cỏ Rong thuộc Biển Đông. Trước đó, ông Aquino và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường còn có cuộc trao đổi ngắn khẳng định: dù còn bất đồng nhưng chí ít hai bên cũng có thể nói chuyện với nhau.