Philippines: Tuyên bố chung ASEAN đã buộc Trung Quốc tuân thủ UNCLOS

Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Perfecto Yasay Jr. lưu ý: “Các vị tiền nhiệm của tôi không đạt được tuyên bổ thống nhất cần thiết từ ASEAN vì quan điểm cứng rắn của họ khiến họ không nhận ra còn nhiều cách để đạt được thành công”.

Trang tin điện tử GMA News (Philippines) ngày 30.7 đưa tin ông Yasay phát biểu như trên để phản ứng với hai tuyên bố riêng của cựu Bộ trưởng Ngoại giao Albert Del Rosario và cựu Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Cuisia Jr. đưa ra ngày 29.7.

Hai vị này đều nói họ cảm thấy ông Yasay nên nỗ lực hơn nữa để thuyết phục các nước ASEAN nêu phán quyết của Tòa trọng tài trong tuyên bố chung của hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN trong hai ngày 24.7 và 25.7 ở Lào.

Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Del Rosario nói với các nhà báo: “Sẽ là lý tưởng nếu ông Yasay mạnh mẽ vận động để phán quyết được đưa vào tuyên bố chung ASEAN".

Thật ra ông Del Rosario cũng thừa nhận khó thể bình luận được gì vì ông không nắm tình hình.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn khác, cựu Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Cuisia Jr. nói: “Ông Yasay nên khuyến khích các nước ASEAN đưa phán quyết trọng tài vào tuyên bố chung".

Ông giải thích: "Trung Quốc đã bắt nạt chúng ta suốt nhiều năm, quấy rối ngư dân chúng ta, hù dọa máy bay tuần tra và hải quân của chúng ta. Họ còn xây đảo trái phép trên 3 bãi san hô vốn thuộc vùng đặc quyền kinh tế của chúng ta”.

Ông nhấn mạnh: “Tại sao chúng ta lại quá sợ làm Trung Quốc phiền lòng? Họ đã có hành động khiêu khích, bắt nạt các nước như Philippines và Việt Nam”.

Tàu cảnh sát biển Trung Quốc cản trở không cho ngư dân Philippines vào bãi cạn Scarborough - Ảnh: ABS-CBN News

Trước những lời chỉ trích này, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Perfecto Yasay Jr. nói: “Tuyên bố chung và thông báo chung đã chuyển tải thông điệp cốt lõi mà họ (ASEAN) muốn đạt được là yêu cầu Trung Quốc tuân thủ Công ước LHQ về luật biển 1982 (UNCLOS) và tuân thủ phán quyết giải quyết tranh chấp về đại dương và biển”.

Ông giải thích: "Tuyên bố chung ASEAN không làm suy yếu cơ sở pháp lý về yêu sách của chúng ta và Tòa trọng tài đã trao phần thắng cho chúng ta".

Ông khẳng định: "Tuyên bố chung ASEAN là chiến thắng ngoại giao đáng chú ý để ASEAN cùng các đối tác truyền thống của chúng ta, các đồng minh và cộng đồng quốc tế kêu gọi Trung Quốc tuân thủ pháp luật, tôn trọng các cơ chế thuộc UNCLOS để giải quyết tranh chấp Biển Đông/Biển Tây Philippines vốn cần có tôn trọng phán quyết của Tòa trọng tài”.

Philippines và Trung Quốc đều ký tham gia UNCLOS vốn có những hướng dẫn pháp lý về sử dụng lãnh hải và thậm chí không phận trong vùng biển đó.

Theo trang tin điện tử GMA News, phán quyết ngày 12.7 của Tòa trọng tài là chiến thắng của Philippines trong vụ kiện Trung Quốc tuyên bố độc chiếm Biển Đông. Phán quyết khẳng định “đường 9 đoạn” của Trung Quốc không có cơ sở pháp lý.

Trung Trực (theo GMA News)