Phó Thủ tướng đặt hàng cực khó cho ngành than?

Yêu cầu này được Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đặt ra trong buổi làm việc với các đơn vị thuộc Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam (TKV) tại Quảng Ninh, chiều 15/8.

Phải thay đổi lịch sử hàng trăm năm

Theo Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, thời gian qua nỗ lực của ngành Than trong bối cảnh đầy khó khăn là đáng ghi nhận. Song tính toán lại về nhu cầu, quy hoạch sản xuất và tiêu thụ than, về thực tế khai thác hiện nay, ngành Than đang đứng trước những “bước ngoặt”, sự thay đổi lớn trong lịch sử phát triển hàng trăm năm của mình.

"Sự chuyển đổi toàn diện, mạnh mẽ phải là lựa chọn tất yếu đối với các đơn vị, từ vấn đề mô hình hoạt động, công nghệ khai thác đến quản trị doanh nghiệp", Phó Thủ tướng nói.

Ngành than đứng trước yêu cầu phải đổi mới toàn diện

Đối với mục tiêu năm, ngành Than cần tính toán, rà soát lại kế hoạch, kiên định mục tiêu duy trì sản xuất ổn định, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm, tiết kiệm chi phí và đầu tư công nghệ nâng cao năng suất, hiệu suất khai thác, sản xuất. Đặc biệt với lượng than tồn kho khoảng 7,5 triệu tấn cần có giải pháp giải quyết sớm, nhất là việc ký hợp đồng dài hạn với các hộ tiêu thụ lớn.

Trong sản xuất, ngành Than-Khoáng sản tập trung công tác nâng cao năng lực quản trị, định mức kỹ thuật, tập trung đầu tư đổi mới công nghệ, tăng cơ giới hóa cho kỹ thuật khai thác ngày càng xuống sâu.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu ngành phải cắt giảm chi phí, xây dựng các định mức kinh tế kỹ thuật, khoán các định mức xuống các mỏ, chuyển đổi phương thức thiết bị để tiết kiệm năng lượng với phương châm “tiềm năng tiết kiệm không bao giờ hết”.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng lưu ý việc tiếp tục siết chặt hơn nữa kỷ luật lao động, xác định các sự cố, vụ tai nạn lao động nào xảy ra đều có trách nhiệm của người quản lý. Bảo đảm môi trường, hoàn nguyên rừng, xây dựng hệ thống xử lý chất thải, thay đổi phương thức vận tải.

Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến xử lý một số vấn đề vướng mắc, kiến nghị của ngành Than như thuế, phí đối với tài nguyên, với linh kiện nhập khẩu, việc cân đối vốn, thủ tục cấp phép cũng như cơ chế, thủ tục đầu tư, xây lắp mỏ.

Không xuất khẩu được vì chất lượng đang giảm

Hiện giá than thế giới đã giảm từ vài phần trăm đến vài chục phần trăm tùy chủng loại, song Tập đoàn TKV vẫn không hạ giá bán than trong nước khiến doanh nghiệp phải nhập khẩu than nước ngoài.

Ở thời điểm cuối tháng 6, loại than cám 11 A (nhiệt lượng thấp) giá TKV chào bán là 69 đô la/tấn, trong khi giá than này được chào bán tại Quảng Châu (Trung Quốc) khoảng 55 đô la đến 56 đô la/tấn.

Theo Phó Tổng giám đốc TKV Nguyễn Văn Biên, sở dĩ giá than trong nước bị đội lên vì Bộ Tài chính tăng thuế xuất khẩu than từ 10% lên 13% (kể từ ngày 7/7) và chi phí sản xuất than của TKV mỗi năm tăng từ 4% đến 5% do điều kiện khai thác khó khăn.

Hai yếu tố này cộng vào giá thành khiến cho giá xuất khẩu của TKV không cạnh tranh được so với các nhà sản xuất khác. Hiện các nước xuất khẩu than lớn như Indonesia, Úc thuế xuất khẩu 0%, Trung Quốc 10%.

Giá xuất khẩu cao đã khiến sản lượng xuất khẩu của TKV giảm, từ mức bình quân 1,2 triệu tấn/tháng xuống còn khoảng 400.000-500.000 tấn/tháng.

Sự thật

Tuy nhiên TS Nguyễn Thành Sơn, việc giảm thuế suất thuế xuất khẩu không phải vì lỗ hay vì giá than bán cho nhiệt điện thấp mà sự thật là TKV không còn khả năng xuất khẩu được nữa do chất lượng than đã và đang ngày càng giảm.

Theo ông Sơn, trước kia, TKV lý giải cho việc cần phải xuất khẩu than là do sản xuất ra nhiều than chất lượng cao mà trong nước không dùng đến. Nhưng trên thực tế, những loại than tốt được xuất khẩu không phải là nhiều (chỉ bán được cho các nhà máy thép và xi măng của Nhật), chủ yếu là than chất lượng trung bình và thấp (được các khách hàng Trung Quốc mua về dùng cho các nhà máy điện).

Gần đây (khoảng 2 tháng trước), phía Trung Quốc đã ban hành chính sách cấm nhập khẩu than chất lượng thấp (nhiệt năng dưới 4050 kcal/kg) để phát điện vì lý do môi trường. Vì vậy, TKV đang có nguy cơ mất 70-80% thị trường xuất khẩu than chất lượng thấp là Trung Quốc.

Còn ở trong nước, nhiều doanh nghiệp khu vực miền Trung, miền Nam đã và đang chuyển sang nhập khẩu than về dùng vì việc vận chuyển than lẫn nhiều đất đá từ Quảng Ninh vào đã làm cho giá than trong nước còn cao hơn giá than nhập từ nước ngoài về Việt Nam.

Nếu tính theo đơn vị nhiệt năng, giá bán than trong nước của TKV cao nhất thế giới, vì giá thành khai thác than của TKV cũng đang cao nhất thế giới.

Vì vậy, con đường sống duy nhất của TKV là phải tăng cường quản lý chi phí sản xuất, đầu tư theo chiều sâu để giảm giá thành, tự nâng cao sức cạnh tranh của than trong nước.

Phương Nguyên (Tổng hợp TTXVN, ĐVO)

Nguồn Đất Việt: http://baodatviet.vn/kinh-te/thi-truong-doanh-nghiep/201308/pho-thu-tuong-dat-hang-cuc-kho-cho-nganh-than-2352626/