Phòng tránh rủi ro cho lao động xuất khẩu

Một số tài liệu liên quan đến vấn đề NLĐ đi làm việc ở nước ngoài do Tổng LĐLĐVN và Quỹ Châu Á tại Hà Nội cung cấp cho cán bộ công đoàn. Ảnh: XUÂN TRƯỜNG

Vai trò của cán bộ công đoàn

Trao đổi về vấn đề này, bà Phan Thị Huyền Trang - chuyên viên LĐLĐ thị xã Phú Thọ (tỉnh Phú Thọ) - cho biết, để cung cấp thông tin, tư vấn cho NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, giúp họ tránh được các rủi ro, tránh được bị lừa bán thì cán bộ CĐ, nhất là cán bộ CĐ xã, phường, thị trấn (nơi đầu tiên NLĐ đi làm việc ở nước ngoài đến làm các thủ tục) cần phải nắm rõ các chính sách pháp luật, các quy định của Nhà nước về lao động di cư. Có nắm được những quy định, chính sách pháp luật ấy thì cán bộ CĐ ở cơ sở mới cung cấp thông tin, tư vấn được cho NLĐ; giúp NLĐ trong quá trình đăng ký tham gia tuyển dụng lao động và tái nhập cộng đồng sau khi NLĐ về nước.

Bà Trang cùng nhiều cán bộ CĐ các cấp ở một số tỉnh cho rằng, việc cung cấp thông tin, tư vấn cho NLĐ đi làm việc ở nước ngoài là nhiệm vụ mới mẻ, bởi lâu nay NLĐ tự do là những người dân ở các xã, phường, thị trấn không thuộc đối tượng của tổ chức CĐ. Ông Nguyễn Hữu Doanh - chuyên viên Ban Chính sách Pháp luật, LĐLĐ tỉnh Thanh Hóa - cũng cho biết, đây là việc hoàn toàn mới đối với các cán bộ CĐ.

Bởi vậy, CĐ các cấp cần nỗ lực cao mới thực hiện được nhiệm vụ này. Đồng tình với các ý kiến trên, bà Lê Thị Kim Ngân - Trưởng ban Chính sách Pháp luật, LĐLĐ tỉnh Quảng Ngãi - chia sẻ: “Khó là khó rồi, nhưng để bảo vệ quyền của NLĐ đi làm việc ở nước ngoài thì cán bộ CĐ phải vào cuộc. Vẫn tốt hơn nếu cán bộ CĐ nắm chắc chính sách pháp luật, quy định của Nhà nước về lao động di cư, lao động ra nước ngoài làm việc để tham gia cùng chính quyền xã, phường, thị trấn nhằm tuyên truyền, cung cấp thông tin, tư vấn cho người dân có nhu cầu sang nước ngoài làm việc”.

Những khó khăn đối với cán bộ công đoàn

Để thực hiện nhiệm vụ mới này, cán bộ CĐ ở các tỉnh, nhất là ở cơ sở, cấp trên cơ sở đang gặp rất nhiều khó khăn. Theo ông Lê Sỹ Kiên - Phó Chủ tịch LĐLĐ huyện Hoằng Hóa (Thanh Hóa) - khó nhất là cán bộ CĐ cấp xã, cấp huyện không nắm được NLĐ tự do đi làm việc ở nước ngoài vào lúc nào; DN nào tổ chức đưa họ đi, đi theo hình thức nào vì NLĐ là người dân địa phương không thuộc đối tượng quản lý của tổ chức CĐ.

“Chúng tôi không thể nắm và giám sát được việc thực hiện hợp đồng đi làm việc ở nước ngoài của NLĐ tự do tại địa phương; không thể biết họ sang nước ngoài làm việc gì, thu nhập ra sao, có được đảm bảo về quyền lợi không; chưa kể còn văn hóa, ngôn ngữ nước họ đến nữa…” - ông Kiên nói.

Trao đổi thêm về vấn đề này, bà Trang cho biết, nắm được có bao nhiêu NLĐ trên địa bàn đi làm việc ở nước ngoài, đi lúc nào… là rất khó. Lâu nay cán bộ CĐ không có kết nối với họ. Cán bộ cấp xã cũng là đoàn viên, có người là cán bộ CĐ, nhưng thường là cấp phó trong chính quyền, lại không nắm mảng làm thủ tục cho NLĐ đi làm việc ở nước ngoài nên khó biết trong dân lúc nào có ai đi và đi làm gì. Mặt khác, đội ngũ cán bộ CĐ cấp huyện, cấp xã rất mỏng, lại nhiều việc nên việc bố trí thời gian để nắm bắt đối tượng đi nước ngoài làm việc cũng như nắm và giám sát DN nào tổ chức đưa họ ra nước ngoài làm việc là rất khó.

Theo ông Doanh, để khắc phục các khó khăn trên đòi hỏi cán bộ CĐ các cấp phải nỗ lực hơn. Trong đó, CĐ cấp trên cần tăng cường tập huấn, cập nhật về các chính sách pháp luật, các quy định của Nhà nước cho cán bộ CĐ xã, phường, thị trấn; cần thông tin về những DN nào được đưa NLĐ ra nước ngoài làm việc.

Ngoài việc tích cực tham gia các lớp tập huấn, cập nhật thông tin trên Internet…, các cán bộ CĐ cấp cơ sở cần sắp xếp công việc hợp lý, chủ động phối hợp với chính quyền xã, phường, thị trấn (nơi đầu tiên NLĐ đi nước ngoài làm việc đến làm thủ tục) để nắm bắt thông tin, tuyên truyền, tư vấn cho NLĐ, giúp NLĐ có lựa chọn đúng, tránh bị kẻ xấu lừa đảo dẫn tới tiền mất, nợ mang, thậm chí nguy hại đến sức khỏe, tính mạng…

XUÂN TRƯỜNG