Quan hệ Nga – Trung và sự ổn định của thế giới

Trong cuộc tiếp Thủ tướng V. Putin, Chủ tịch Hồ Cẩm Đào nhấn mạnh quan hệ đối tác hợp tác chiến lược Trung - Nga đang ở vào khởi điểm lịch sử mới, mở ra tương lai rộng lớn hơn. Trung Quốc cam kết cùng cố gắng với Nga tăng cường hơn nữa sự hợp tác chiến lược trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, an ninh quốc tế, thúc đẩy hơn nữa hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế-thương mại, năng lượng và khoa học công nghệ cao. Chủ tịch Hồ Cẩm Đào khẳng định Trung Quốc cam kết tăng cường hợp tác cụ thể toàn diện với Nga ở nhiều cấp độ, nâng quan hệ đối tác hợp tác chiến lược song phương lên tầm cao mới và hy vọng phối hợp với Nga trong các dự án kinh tế và thương mại lớn. Về phần mình, Thủ tướng V. Putin tuyên bố chuyến thăm lần này tạo một bước tiến quan trọng nhằm tăng cường sự hợp tác giữa Nga và Trung Quốc. Ông cũng cam kết cùng Bắc Kinh không ngừng thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược giữa hai nước. Trong chuyến thăm Trung Quốc lần này của Thủ tướng V. Putin, hai bên ký kết các hợp đồng về năng lượng, mỏ, giao thông và phát triển cơ sở hạ tầng, với trị giá lên tới hơn 5,5 tỷ USD. Với các thỏa thuận mới, Phó Thủ tướng Trung Quốc Vương Kỳ Sơn cho biết hai bên đã bước vào giai đoạn mới về hợp tác năng lượng chiến lược và lâu dài. Phó Thủ tướng Nga Igo Sechin cam kết tăng cường phối hợp với Trung Quốc nhằm mở rộng hơn nữa hợp tác về dầu mỏ và khí đốt. Thông báo về chuyến thăm của Thủ tướng V. Putin, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Quang Á cho biết hợp tác năng lượng là một phần quan trọng của đối tác hợp tác chiến lược Trung-Nga và hợp tác kinh tế thương mại giữa hai nước. Trung Quốc mong muốn cùng Nga đẩy mạnh hợp tác về năng lượng. Đầu năm nay, Nga và Trung Quốc đã ký thỏa thuận trị giá 25 tỷ USD hỗ trợ tài chính xây dựng đường ống dẫn dầu từ khu vực Siberia tới Trung Quốc, thị trường tiêu thụ dầu khí lớn thứ hai thế giới. Để đổi lại, Trung Quốc được đảm bảo nhận dầu cung cấp từ Nga trong vòng 20 năm. Thỏa thuận trên chỉ là một phần trong các thỏa thuận hợp tác năng lượng Trung - Nga trị giá 100 tỷ USD ký kết trong năm nay. Đường ống dẫn dầu Siberia đã được triển khai và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2010. Từ 2011, mỗi năm đường ống dẫn dầu sẽ cung cấp 1,5 triệu tấn dầu cho Trung Quốc. Chuyến thăm này diễn ra trong bối cảnh hai nước kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Nga – Trung. 60 năm qua, quan hệ Trung-Nga đã trải qua nhiều sóng gió và ngày càng phát triển. Sự tin cậy và hợp tác giữa đôi bên về mặt chính trị đã đạt đến trình độ tương đối cao. Từ sau khi hai nước xác lập mối quan hệ đối tác hợp tác chiến lược năm 1996, hai nước đã xây dựng cơ chế lãnh đạo cấp cao định kỳ sang thăm lẫn nhau, những năm gần đây, nguyên thủ hai nước hàng năm đều gặp nhau 3-4 lần trong các trường hợp khác nhau. Sự thông cảm và hiểu biết lẫn nhau đã giúp cho hai nước có được lập trường tương đồng hoặc gần gũi trong hàng loạt vấn đề quốc tế lớn. Ngày 14/10/2008, Trung Quốc và Nga đã làm lễ khánh thành cột mốc ở Hắc Hạt Tử thuộc đoạn phía Đông biên giới hai nước, đánh dấu việc hai nước Trung-Nga giải quyết triệt để vấn đề biên giới do lịch sử để lại. Việc nâng cao thêm một bước sự tin cậy lẫn nhau giữa hai nước đã gạt bỏ trở ngại trên con đường phát triển quan hệ hợp tác song phương, đặt cơ sở phát triển sâu rộng mối quan hệ hợp tác chiến lược giữa hai nước. Về thương mại, quy mô hợp tác kinh tế buôn bán giữa Trung Quốc và Nga ngày càng mở rộng. Nếu như kim ngạch buôn bán giữa đôi bên vào đầu những năm 90 của thế kỷ trước chỉ ở mức vài tỷ USD, thì những năm gần đây đã phát triển nhanh chóng, trong vòng 5 năm liên tục đã lần lượt đạt mức 20 tỷ USD, 40 tỷ USD, 50 tỷ USD và tăng tới con số 56,83 tỷ USD vào năm 2008, thực sự đã có bước tiến về chất. Cơ cấu buôn bán giữa hai nước đã được cải thiện thêm một bước, tỷ trọng sản phẩm điện cơ và kỹ thuật cao, kỹ thuật mới đã không ngừng được nâng lên, đôi bên đang lần lượt tiến hành hợp tác trong hàng loạt hạng mục quan trọng thuộc những lĩnh vực như năng lượng, hóa chất, luyện kim, bưu điện, hàng không, lâm nghiệp, tiền tệ… và quy mô đầu tư sang nhau cũng ngày càng mở rộng. Hiện nay, giữa chính quyền địa phương các cấp của hai nước đã ký kết hàng trăm hiệp định hợp tác. Mối quan hệ kinh tế buôn bán ngày càng mật thiết đã trở thành nhân tố ổn định mối quan hệ hai nước, là sự đảm bảo đáng tin cậy cho việc phát triển ổn định và lành mạnh mối quan hệ hai nước. Hợp tác khoa học kỹ thuật giữa Trung Quốc và Nga không ngừng đi sâu. Hai bên đã tiến hành 12 cuộc gặp giữa Phân ban hợp tác khoa học kỹ thuật thuộc Ủy ban hợp tác, gặp gỡ định kỳ liên Chính phủ, đã thỏa thuận được trên 500 dự án hợp tác, đồng thời, lĩnh vực hợp tác ngày một mở rộng, hình thức hợp tác ngày càng phong phú, phát huy tác dụng tích cực trong việc thúc đẩy nền kinh tế cũng như nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật giữa hai nước. Phát biểu với phóng viên Trung Quốc tại Bắc Kinh ngày 13/10, Thủ tướng Nga Vladimir Putin khẳng định hợp tác Nga-Trung là một trong những nhân tố quan trọng đối với hòa bình thế giới. Ông Putin nói mối quan hệ Nga-Trung đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết một loạt vấn đề quốc tế nhạy cảm, duy trì hòa bình và phát triển thế giới. Cả Nga và Trung Quốc đều tuân thủ chính sách ngoại giao hòa bình và hai nước không bị lôi kéo vào các cuộc chiến tranh ở bên ngoài hay đưa quân ra đồn trú ở bên ngoài lãnh thổ. Về giao lưu và hợp tác trên lĩnh vực nhân văn giữa hai nước, Thủ tướng Putin nói: Hợp tác nhân văn chính là cơ sở của quan hệ Nga-Trung. Chỉ có trên cơ sở hợp tác nhân văn, hai nước mới có thể xây dựng được cầu nối quan trọng nhất cho quan hệ song phương: Đó chính là sự tin cậy lẫn nhau. Không có cơ sở này, sẽ không thể nói đến sự hợp tác trên các lĩnh vực khác. Trả lời câu hỏi về việc hai nước làm thế nào để có thể tăng cường hợp tác trên trường quốc tế cũng như trên nhiều lĩnh vực khác, Thủ tướng Putin nói: Là thành viên thường trực Hội đồng Bảo an, hai nước đã làm được nhiều việc, cùng dốc sức duy trì ổn định và an ninh thế giới. Thế giới ngày nay tồn tại rất nhiều vấn đề, nhưng cũng có không ít diễn đàn để giải quyết vấn đề, chẳng hạn như tổ chức APEC. Năm 2012, LB Nga sẽ tổ chức Hội nghị không chính thức các nhà lãnh đạo APEC. Hiện nay, chúng ta lại có G-20 – một cơ chế mới và có hiệu quả. Đó là một cơ chế tương đối tốt, bởi vì cơ chế này bao gồm các nước lớn kinh tế chủ chốt của thế giới. Đương nhiên, còn có cả diễn đàn do chúng ta cùng sáng lập, đó là Tổ chức hợp tác Thượng Hải. Ban đầu, Tổ chức hợp tác Thượng Hải được lập ra chủ yếu là để giải quyết những vấn đề liên quan đến biên giới. Từ khi lập ra đến nay, tổ chức này hoạt động tốt, những mục tiêu và nhiệm vụ đề ra đều được thực hiện rất hiệu quả. Tổ chức hợp tác Thượng Hải đã vượt rất xa phạm vi ban đầu, đã phát triển thành một tổ chức toàn diện, được tôn trọng và có vị trí rất cao trên trường quốc tế, nhiều nước cũng muốn gia nhập. Nhà lãnh đạo Nga nhấn mạnh: Thế giới hiện nay vẫn chưa thể nói là đã an ninh, bình đẳng và có thể dự báo trước mọi điều, bên cạnh đó, vẫn đang đứng trước những thách thức đến từ các mặt kinh tế, chính trị, môi trường… Sự hợp tác Nga-Trung có thể nói là một trong những cơ sở quan trọng nhất để duy trì sự ổn định của thế giới và sự hợp tác này đã phát huy vai trò quan trọng trong quá trình giải quyết hàng loạt vấn đề quốc tế nhạy cảm, trong việc duy trì hòa bình và phát triển của thế giới. LB Nga và Trung Quốc đều theo đuổi chính sách ngoại giao hòa bình. Hai nước chúng ta đều phối hợp nhất trí trong những vấn đề quốc tế lớn. Có những vấn đề lớn, nếu không có sự phối hợp nhất trí của hai nước, căn bản không thể giải quyết. LB Nga ý thức rất rõ điều này, rất coi trọng việc hợp tác với Trung Quốc và hài lòng trước sự hợp tác giữa đôi bên trên trường quốc tế trong những năm gần đây. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga đã từng tuyên bố rằng quan hệ chính trị giữa hai nước Nga-Trung thực sự mang tính chất “tin cậy” và “chiến lược”, mô hình hợp tác mới do hai nước xây dựng đã trải qua thử thách của thời gian, đảm bảo chắc chắn cho sự hợp tác phát triển song phương, có thể thúc đẩy hai nước giải quyết các vấn đề phức tạp trên tinh thần xây dựng./. Nguyễn Chiến