Quản lý thu nợ bảo hiểm xã hội: Vấn đề cấp thiết

Trong khi đó, việc thu nợ lại đối diện với sự đối phó từ phía DN. Do vậy, BHXH Việt Nam đang nghiên cứu ban hành Nghị định quy định về quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BHTN và bảo đảm quyền lợi của NLĐ.
Đủ chiêu đối phó
BHXH huyện Thường Tín hiện quản lý 958 đơn vị với 149.264 NLĐ đóng và hưởng BHXH. Huyện có 24 đơn vị, DN có số tiền nợ đọng lớn, kéo dài, không có khả năng trả như: Công ty CP Xây dựng Giao thông và Thương mại 124 nợ 84 tháng số tiền 9,7 tỷ đồng; Công ty CP Tập đoàn Gang thép Hàn – Việt nợ 37 tháng số tiền 3,97 tỷ đồng; Chi nhánh Công ty CP Sản xuất và Thương mại Đại Thành – Nhà máy gốm xây dựng Thống Nhất... Trong số 24 đơn vị nợ này thì một nửa chỉ có 1 - 2 lao động với tổng số tiền nợ trên 1,5 tỷ đồng, nợ từ 15 - 80 tháng, khó có khả năng thu hồi. Đặc biệt, có đến 5,22% tỷ lệ nợ trong số 10,6% DN nợ là không thể thu nợ được.

Làm thủ tục hành chính tại Bộ phận Một cửa Bảo hiểm xã hội TP Hà Nội. Ảnh: Thảo Linh

Đại diện BHXH huyện Thường Tín cho biết, mặc dù đã thực hiện nhiều biện pháp nhưng vẫn gặp nhiều khó khăn, vì số DN đã qua thanh tra, kiểm tra không thực hiện kết luận, không nộp tiền nợ nhưng chưa bị xử phạt; việc khởi kiện DN còn nhiều vướng mắc; nhiều DN không chịu ký vào biên bản đối chiếu thu nợ mẫu C05-TS. Trưởng phòng Khai thác và thu nợ, BHXH Hà Nội Nguyễn Dương chia sẻ, nhiều trường hợp DN nợ đọng BHXH số tiền lớn, nhưng khi cán bộ bảo hiểm đến làm việc thì người chủ DN cố tình tránh mặt mà ủy quyền cho đối tượng “không có quyền hạn” trong DN đứng ra làm việc. Thậm chí, nhiều DN, cán bộ đôn đốc thu nợ phải đến tới lần thứ tư mới làm việc được với chủ DN. Tình trạng chây ì, trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN và không chấp hành nghiêm Luật BHXH, Luật BHYT luôn tiếp diễn và trở thành vấn nạn khiến NLĐ thiệt thòi. Nhiều công nhân vì chủ sử dụng lao động không nộp tiền BHXH, BHYT đúng kỳ hạn mà bị thất nghiệp, chưa được hưởng các chế độ; cán bộ, công nhân hết tuổi lao động vẫn chưa được hưởng lương.
Minh bạch trong quản lý thu nợ
Trước thực tế này, BHXH Việt Nam đã phối hợp với Bộ LĐTB&XH xây dựng và hoàn thiện Nghị định về quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BHTN và đảm bảo quyền lợi của NLĐ. Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết đã tổ chức lấy ý kiến của một số lãnh đạo, trưởng phòng quản lý thu, trưởng phòng khai thác thu nợ của BHXH một số tỉnh, TP có số nợ BHXH lớn để có được những ý kiến sát thực. Dự thảo Nghị định gồm 4 Chương, 16 Điều, trong đó xác định nguyên tác đối với quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BHTN như thực hiện đúng quy định của pháp luật về việc đóng bảo hiểm nhằm đảm bảo quyền lợi của người tham gia, bảo đảm tính công khai, minh bạch trong quản lý thu nợ, bảo đảm dễ dàng, tạo thuận lợi trong việc giải quyết chế độ BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ trong các đơn vị nợ.
Ông Trần Đình Liệu cho biết thêm, nhằm tăng cường công tác quản lý thu hiệu quả ngay từ đầu, gắn kết hơn nữa trách nhiệm của các cơ quan chức năng có liên quan trong việc cung cấp, chia sẻ thông tin về tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh của đơn vị. Theo đó, cần đảm bảo quản lý, đôn đốc đơn vị ngay từ khi thành lập và đi vào hoạt động để hạn chế, khắc phục tình trạng trốn đóng, chậm đóng sau này.

Nếu Nghị định về quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BHTN và đảm bảo quyền lợi của NLĐ được ban hành sẽ được luật hóa một cách cụ thể, chi tiết hơn, tạo thuận lợi cho việc quản lý, triển khai thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN cho ngành bảo hiểm.

Ông Trần Đình Liệu
Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam