Quảng Ninh: Cương quyết dỡ bỏ rào cản trong kiến thiết đô thị

Đầu tháng 12, Báo Xây dựng điện tử có bài “Vân Đồn, Quảng Ninh: Cần giải quyết những khúc mắc từ một dự án”. Ngày 8/12, ông Vũ Văn Diện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh có cuộc làm việc với UBND huyện Vân Đồn cùng các Sở, ngành liên quan để xem xét những dự án chậm tiến độ, có chú trọng đến dự án này, bởi đây là một dự án kiến thiết đô thị, trung tâm khu kinh tế năng động vùng hải đảo Đông Bắc bộ.

Dự án trên địa bàn khu 1 và khu 5 thị trấn Cái Rồng.

Nội dung bài báo đã phản ánh như sau: Thực hiện phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, một chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, huy động nguồn lực ngoài ngân sách (doanh nghiệp ứng trước kinh phí) đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế xã hội ở địa phương, ngày 01/8/2005, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định số 2659 QĐ-UBND, giao cho Công ty CP Đầu tư và Phát triển Vương Long đầu tư cơ sở hạ tầng trên thửa đất 144.147m2, diện quy hoạch mở rộng đô thị Cái Rồng, huyện Vân Đồn, theo hình thức đổi đất lấy công trình.

Dự án rộng 144.147m2, có 73 hộ liên quan đến chính sách đền bù GPMB, hiện còn 7 hộ chưa giao đất GPMB.

Ông Trịnh Quốc Đoàn, Chủ tịch UBND thị trấn Cái Rồng cho biết: Nguồn gốc khu đất này là của người Việt gốc Hoa để lại. Sau sự kiện người Hoa (1979), Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp do ông Lương Ngọc Quýnh làm chủ nghiệm tiếp quản. HTX giao cho 24 hộ xã viên thuộc diện di dân “kinh tế mới” người ở xã Cộng Hòa, thị xã Cẩm Phả (nay là TP Cẩm Phả) và xã Liên Vị (Quảng Yên) mới đến định cư cùng người địa phương để trồng rau. HTX giao đất theo hình thức khoán 5 khâu, nôm na gọi là khoán giao nộp sản phẩm trên đất, không giao quyền sở hữu đất (còn có tài liệu lưu mà xã viên ký nhận). Từ 1979-1995, chân ruộng này còn cho ra sản phẩm, nhưng năng suất thấp, vì đất chua phèn, nhiễm mặn, lại thiếu hệ thông kênh mương nội đồng. Từ năm 1995-2005, đất đai ở đây hầu như bỏ hóa. Một số người tự ý cơi nới, xây dựng nhà ở (khi ấy việc quản lý đất đai ở địa phương còn lỏng lẻo, chưa chặt chẽ như bây giờ). Năm 2005, khi tỉnh có chủ trương mở rộng thị trấn Cái Rồng thì trong khu đất quy hoạch này có 73 hộ có đất và tài sản trên đất, liên quan đến chính sách đền bù, giải phóng mặt bằng (GPMB).

Ông Trịnh Quốc Đoàn, Chủ tịch UBND thị trấn Cái Rồng cho biết: nguồn gốc đất là của HTX giao cho xã viên trồng rau nộp sản phẩm, không chuyển quyền sử dụng đất.

Dự án ngày đầu triển khai suôn sẻ, đã cơ bản GPMB thu hồi đất xong. 6/24 hộ xã viên ngay trong ngày động thổ đã vui vẻ nhận tiền đền bù, giao đất. Dự án vận hành theo hình thức cuốn chiếu, làm đến đâu đền bù thu hồi đất đến đó, đôi bên đều có lợi. Dân thì tận dụng được đất đai, lợi thu cây ngắn ngày. Doanh nghiệp thi công đến đâu, xuống tiền đến đấy, không bị đọng vốn.

Đến nay là năm thứ 11 dự án vẫn còn bề bộn, chưa xong do nhiều nguyên nhân, trong đó công tác thu hồi đất, GPMB là nút thắt chính. Bởi một số hộ không đồng thuận với quyền lợi được hưởng sau khi bị thu hồi đất, vì chưa hiểu rõ sự khác nhau của các loại hình dự án, dẫn đến khiếu kiện kéo dài ảnh hưởng xấu đến công tác GPMB.

GPMB chưa xong, công nhân “bó tay” chờ việc.

Xe máy phơi bãi chờ việc.

Dự án xây dựng khu đô thị mới ở Cái Rồng là dự án vận hành theo chính sách “đổi đất lấy công trình”. Nghĩa là nhà nước có quỹ đất, giao cho Doanh nghiệp bỏ vốn ra kiến thiết khu đô thị mới, gồm xây lắp cơ sở hạ tầng như đường sá, điện nước… Khi hoàn thành, giao cho Nhà nước quản lý. Doanh nghiệp được trả công bằng một diện tích đất tương ứng với số tiền bỏ ra đầu tư... Các chi phí đều theo giá cả nhà nước quy định. Chi phí bao nhiêu thì được truy trả bằng diện tích đất tương ứng với số tiền bấy nhiêu. Doanh nghiệp chỉ làm thuê cho nhà nước, được trả công bằng quỹ đất để bán, lời ăn lỗ chịu.

Doanh nghiệp đã làm đường, phân lô, xây dựng cống tiêu thoát nước.

Dự án đô thị khu 5 Cái Rồng không phải là dự án thương mại, nhà đầu tư tự thỏa thuận với dân về giá cả đền bù. Đúng lý, nhà nước phải tổ chức GPMB, doanh nghiệp chỉ nhận đất khi không còn vướng mắc nhà cửa, hoa màu trên mặt đất, công trình ngầm dưới lòng đất (đất sạch). Nhưng phần vì doanh nghiệp bỏ tiền ra đầu tư quá nhiều, ngày ngày chịu lãi suất “thượng phong” của Ngân hàng. “Của đau con xót”, tuy chỉ là một thành phần trong Hội đồng đền bù thu hồi đất, nhưng Công ty CP Đầu tư và Phát triển Vương Long phải chạy đôn chạy đáo lo GPMB, đối mặt với dân, tự chuốc khó về mình. Còn dân và một bộ phận không ít cán bộ cơ sở hiểu không đúng bản chất loại hình dự án “đổi đất lấy công trình”. Và không ít người cố tình đánh tráo khái niệm dự án Nhà nước thu hồi đất với dự án thương mại, nhằm vụ lợi. Cửa tiền họ tỏ ra hăng hái đôn đốc GPMB, cửa hậu lại lén lút xúi bẩy dân khiếu kiện, khiến dư án rơi vào thế tranh chấp gay gắt giữa người trong diện đền bù với chủ doanh nghiệp.

Những công trình xây dựng thần tốc, hoàn thành trong 1 đêm, thủ thế giữ đất.

Ngày 24/11/2016, nhà thầu thi công trên phần đất của 11 hộ xã viên đã nhận tiền trợ giá bổ sung lần 4 (lần cuối theo chính sách được UBND tỉnh cho phép lập theo Nghị định 69), giao đất xong không còn thắc mắc. Nghịch lý là 7 hộ đã nhận tiền đền bù các lần trước đây và đã ký biên bản bàn giao mặt bằng nhưng chưa nhận tiền bổ sung lần cuối kéo theo gần 60 người đến cản trở thi công chẳng phải trên đất nhà mình. Cuộc giằng co giữa nhóm lái xe máy của Công ty Thiên Sơn (đơn vị làm thuê cho Nhà đầu tư) với nhóm dân quá khích diễn ra gay cấn. Do không kiềm chế được, một lái xe tên là Chung cùng là người ở địa phương đã xô xát với bà Phạm Thị M, người lớn tiếng lăng mạ và ném đất đá vào phương tiện thi công. Bà M bị đau, phải đưa đi viện. Công an huyện đã xử lý vụ việc ẩu đả này.

Ngày 08/12, ông Vũ Văn Diện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh có cuộc làm việc với UBND huyện Vân Đồn cùng các Sở, ngành liên quan để xem xét những dự án chậm tiến độ, có chú trọng đến dự án này. Phó Chủ tịch Vũ Văn Diện khẳng định: Dự án đô thị trung tâm thị trấn Cái Rồng là dự án Nhà nước thu hồi đất, không có cơ chế thỏa thuận. Cơ chế, chính sách đền bù, hỗ trợ thu hồi đất đối với 24 hộ dân có đất nông nghiệp được áp dụng theo Nghị định 69/2009/NĐ-CP; giá bồi thường về đất nông nghiệp và đất ở và cây trồng, vật kiến trúc là đơn giá mới được tỉnh phê duyệt. Đây là phương án xử lý có lợi nhất cho các hộ dân so với các dự án có thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tại thời điểm hiện nay trên địa bàn huyện do vừa được hỗ trợ đất nông nghiệp nằm trong khu dân cư vừa được tính lại theo đơn giá mới của tỉnh. Khẳng định và thống nhất với quan điểm trả lời của Sở Tài nguyên và Môi trường liên quan tới khái niệm cả 3 cụm từ “khu đất bị thu hồi”, “phạm vi khu vực đất bị thu hồi” và “khu vực thu hồi đất” là phạm vi ranh giới thực hiện dự án để tính toán xác định giá đất ở trung bình, hạn mức đất ở trung bình.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cũng đã chỉ đạo các Sở, ngành, UBND huyện Vân Đồn và đề nghị Hội luật sư thẩm tra kỹ việc tách khẩu, việc sử dụng đất nông nghiệp của 24 hộ xã viên; đồng thời yêu cầu các cơ quan nội chính, chính quyền huyện Vân Đồn phải có biện pháp bảo vệ thi công, triển khai dự án, không để tình trạng dự án dở dang kéo dài, gây khó khăn cho sản xuất và đời sống của dân, mất cảnh quan môi trường, thiệt hại cho doanh nghiệp, ảnh hưởng xấu đến chủ trương mở cửa kêu gọi đầu tư của tỉnh.

Khu đô thị mới trung tâm Cái Rồng trên thổ đất đắc địa bên bờ Vịnh Bái Tử Long.

Dự luận hoan nghênh tinh thần chỉ đạo cương quyết của UBND tỉnh Quảng Ninh sẽ sớm dỡ bỏ những boong-ke, rào cản khi đã giải quyết đúng chính sách chế độ đền bù, thu hồi đất, GPMB, vì mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, mở rộng đô thị là niềm mong mỏi chung của bao người.

Vũ Phong Cầm