Rà soát lại toàn bộ trang thiết bị y tế xã hội hóa

GĐ BV Bạch Mai: Mặt trái của XHH là do cách quản lý chưa tốt, không nên đổ cho máy móc”.

Trên 90% ngân sách BV là do XHH

Cuối tháng 8 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Y tế vừa có công văn gửi Chủ tịch UBND các tỉnh/TP đề nghị các Sở Y tế chỉ đạo việc kiểm tra, rà soát việc liên doanh, liên kết lắp đặt máy móc thiết bị y tế. Các Sở Y tế cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc liên doanh, liên kết này, kịp thời chấn chỉnh, rút kinh nghiệm hoặc xử lý các sai phạm.

Những báo cáo cần nêu rõ số lượng, giá trị các đề án, hợp đồng liên doanh, liên kết; mặt được, chưa được, vấn đề còn tồn tại, giải pháp và các kiến nghị về UBND tỉnh và Bộ Y tế trước ngày 30.9. Trước đó vài ngày, Bộ trưởng cũng đã có công văn gửi các đơn vị trong ngành yêu cầu thực hiện. Và thêm một lần nữa, Bộ trưởng đề nghị UBND các tỉnh/TP trực tiếp tham gia việc rà soát cần có này.

Chính sách XHH được các BV thực hiện từ những năm 2005 – 2006. BV Bạch Mai là một trong những nơi đầu tiên ở miền Bắc thực hiện chủ trương này. Đến nay, 90% các dịch vụ sinh hóa, 70% chẩn đoán hình ảnh, 90% y học hạt nhân, 50% thận nhân tạo, 100% khoa khám, chữa bệnh theo yêu cầu là sử dụng các trang thiết bị từ XHH.

PGS – TS Nguyễn Quốc Anh cho biết: “Kinh phí nhà nước cấp hàng năm cho BV chỉ đáp ứng được 2% kinh phí yêu cầu hoạt động, đủ trả 20% lương cho cán bộ, nhân viên. Trong khi đó, ngoài việc phải đảm bảo yêu cầu tối thiểu không được nợ lương nhân viên, BV còn cần phải phát triển các kỹ thuật y tế cao phục vụ người bệnh, khi đã ở vị trí là BV hạng đặc biệt đầu tiên trong cả nước. Do đó, nếu không thực hiện XHH, linh hoạt vận dụng để đầu tư trang thiết bị hiện đại, ứng dụng các kỹ thuật cao, sẽ không thể có BV Bạch Mai ngày nay.

Ví dụ như BV có hệ thống labo xét nghiệm sinh hóa hiện đại nhất khu vực châu Á trị giá 2 triệu USD. Bạch Mai cũng là cơ sở thứ 2 sau Mỹ có dao Gamma quay để điều trị khối u não chính xác. Lợi nhuận thu được từ những thiết bị xã hội hóa không được chia hết cho cán bộ nhân viên mà được dùng để duy trì hoạt động của BV như mua tiếp những máy móc không thực hiện xã hội hóa được như máy mê, máy thở, máy Ecmo.

Theo ông Quốc Anh: “XHH tạo đà cho các BV phát triển, nhưng cũng không thể tránh khỏi có nơi lạm dụng. Quan trọng là người đứng đầu phải giám sát thường xuyên, nếu phát hiện đơn vị mình lạm dụng chụp chiếu cần chấn chỉnh ngay. Đừng đổ lỗi cho máy móc, cho XHH mà do chính con người, lạm dụng cũng là do cách quản lý chưa tốt”.

Ông Nguyễn Ngọc Hiền – PGĐ BV Bạch Mai cũng khẳng định: “Mọi chính sách đều cần có sự tổng kết, đánh giá và rà soát để kịp thời chấn chỉnh, bổ sung những bất cập. Và đây chính là lúc cần làm như vậy, khi mà chính sách này đã áp dụng được 8 năm qua. Những vấn đề cần rà soát là chất lượng dịch vụ do các máy móc xã hội hóa thực hiện có đều nhau không, chất lượng vệ sinh môi trường bị ảnh hưởng mức độ nào khi sử dụng các máy móc này và kiểm soát giá dịch vụ”.

XHH đã đẩy các bệnh viện đi nhanh hơn 3 – 4 năm

Theo báo cáo về XHH y tế mới nhất, hầu hết các tỉnh đã thực hiện huy động vốn, vay vốn, liên doanh, liên kết đặt máy để đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cấp buồng bệnh, mua sắm trang thiết bị y tế. Nhiều nhất có Hà Nội, TP.HCM 1.000 tỉ đồng, Đồng Nai 300 tỉ đồng, Quảng Ninh 50 tỉ đồng, Đà Nẵng gần 100 tỉ đồng.

Đến hết năm 2011, nguồn vốn được đưa vào khai thác khoảng gần 1.000 tỷ đồng. Một số trang thiết bị hiện đại có mặt tại các BV gồm 16 CT-Scanner các loại; 5 hệ thống cộng hưởng từ, 3 hệ thống gia tốc tuyến tính, các thiết bị phá sỏi ngoài cơ thể, mổ Phaco, siêu âm màu, các máy xét nghiệm, 3 máy PET.CT tại BV Chợ rẫy, Việt Đức, Bạch Mai....

Một số BV đã huy động vốn để đầu tư khu khám bệnh theo yêu cầu, chọn thầy thuốc khám, xây dựng một số buồng bệnh có điều kiện dịch vụ tốt hơn như phòng có ít giường hơn, có trang bị ti-vi, tủ lạnh hoặc suất ăn tại giường. Chủ trương XHH cũng từng bước đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng đa dạng hạn chế người bệnh phải đi khám, chữa bệnh ở nước ngoài. Kể cả người nghèo, người có thẻ BHYT cũng được hưởng lợi vì ở nhiều BV, các trang thiết bị y tế xã hội hóa được dùng chung cho toàn bộ.

Tổng kết lại vai trò của xã hội hóa, Bộ Y tế đánh giá, nếu không có vốn vay thì phải 3 - 4 năm nữa các BV cũng không thể hoàn thành, đưa vào sử dụng được các khu kỹ thuật cao, hoặc các khu điều trị theo yêu cầu.

Tuy nhiên, những mặt trái cũng là điều không tránh khỏi. Bộ Y tế chỉ rõ, một số BV có xu hướng chỉ quan tâm đến khoa, phòng, lĩnh vực có thu hoặc tập trung kinh phí và nhân lực vốn đã hạn hẹp để phát triển khu dịch vụ theo yêu cầu.

Đầu tư trang thiết bị kỹ thuật cao chưa tương xứng với năng lực, trình độ chuyên môn, nhu cầu khám chữa bệnh, nhất là một số trang thiết bị chẩn đoán, kỹ thuật cao. Thiếu sự phối hợp, công nhận kết quả lẫn nhau giữa các BV. Có đơn vị có tình trạng lạm dụng các dịch vụ, kỹ thuật từ các trang thiết bị xã hội hóa. Có đơn vị, địa phương chưa quan tâm đầy đủ đến công tác kiểm tra, giám sát, thực hiện quy chế dân chủ.

Các trang thiết bị XHH đã giúp cho việc chẩn đoán bệnh sớm, kịp thời hơn.