Sự phát triển hệ thống MEOSAR phục vụ tìm kiếm cứu nạn

Sơ đồ hệ thống MEOSAR.

Cospas-Sarsat là hệ thống vệ tinh toàn cầu phục vụ mục đích tìm kiếm cứu nạn, do các nước Canada, Pháp, Mỹ và Nga thành lập năm 1979 và từ đó đến nay hệ thống Cospas-Sarsat liên tục được phát triển qua các giai đoạn với mục tiêu ngày càng giảm thời gian cần thiết để phát hiện và định vị các sự kiện tìm kiếm cứu nạn trên toàn thế giới.

Hệ thống được thiết kế đang hoạt động với hai loại vệ tinh là vệ tinh quỹ đạo tầm thấp (LEOSAR) và hệ thống vệ tinh quỹ đạo địa tĩnh (GEOSAR) thu và chuyển tiếp các tín hiệu phát đi từ các phao vô tuyến cấp cứu trên tần số 406MHz. Với mong muốn đáp ứng tốt hơn nữa, hỗ trợ đắc lực hơn nữa trong việc cung cấp thông tin dữ liệu của các báo động cấp cứu, Tổ chức Cospas-Sarsat quốc tế đang nỗ lực nghiên cứu để triển khai hệ thống vệ tinh quỹ đạo tầm trung MEOSAR.

Hệ thống này sẽ khắc phục những hạn chế từ việc khai thác hai hệ thống LEOSAR và GEOSAR như không bao phủ được hai vùng cực đối với hệ thống GEOSAR, thời gian trễ khi thu nhận và chuyển tiếp thông tin cấp cứu ở hệ thống LEOSAR do vùng bao phủ của vệ tinh nhỏ và số lượng vệ tinh còn hạn chế.

Tất cả những hạn chế trên sẽ được khắc phục bằng hệ thống MEOSAR, hệ thống kết hợp các vệ tinh quỹ đạo tầm trung, sử dụng chùm vệ tinh tầm trung GPS của Mỹ, và Galileo của châu Âu, Glonass của Nga. Hoạt động ở độ cao khoảng 20.000 km chuyển tiếp tín hiệu cấp cứu của phao 406MHz xuống trạm LUT mới của hệ thống đó là trạm MEOLUT. Với độ cao như vậy, một vệ tinh MEOSAR sẽ có vùng bao phủ, lớn hơn nhiều so với vùng bao phủ của một vệ tinh LEOSAR và rộng gần bằng vùng bao phủ của một vệ tinh GEOSAR.

Do vậy tín hiệu cấp cứu được phát đi từ phao 406MHz sẽ nhanh chóng được vệ tinh thu nhận và chuyển tiếp xuống trạm LUT tương ứng. Ngoài ra tốc độ bay của một vệ tinh MEO chậm hơn 7 km/s so với vệ tinh LEO, điều này làm tăng khả năng thu nhận thông tin của vệ tinh MEO để chuyển xuống MEOLUT.

Mặc dù hệ thống MEOSAR vẫn còn đang trong giai đoạn thử nghiệm và phát triển nhưng những lợi ích và tính năng cải tiến của nó sẽ mang lại hiệu quả to lớn khi chính thức đi vào hoạt động. Đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc phục vụ hoạt động tìm kiếm cứu nạn trên toàn thế giới, sẽ là phương tiện hỗ trợ đắc lực cứu sống tính mạng con người khi có tai nạn xảy ra.

Nhận thức rõ được tầm quan trọng của hệ thống MEOSAR trong việc hỗ trợ hoạt động tìm kiếm cứu nạn, Việt Nam đang đẩy nhanh việc nghiên cứu các phương án lắp đặt cũng như tìm nhà cung cấp dịch vụ tối ưu nhất để lắp đặt hệ thống. Chúng ta đang có một lợi thế rất lớn trong việc đánh giá năng lực hoạt động của hệ thống MEOSAR thông qua các quốc gia khác đang trong thời gian hoạt động kiểm chứng và từ đó đề ra những kế hoạch tối ưu nhất trong triển khai lắp đặt hệ thống.

Tại Việt Nam, việc triển khai xây dựng và phát triển hệ thống MEOSAR vẫn còn đang trong giai đoạn nghiên cứu hệ thống. Dự kiến, khoảng năm 2018 Việt Nam sẽ triển khai lắp đặt MEOLUT và chính thức sử dụng dữ liệu từ hệ thống vệ tinh MEOSAR phục vụ tốt hơn nữa cho hoạt động tìm kiếm cứu nạn trong nước cũng như phối hợp tìm kiếm cứu nạn quốc tế.

Vishipel