Thăm dò bằng... tên lửa

Vụ phóng tên lửa xảy ra chỉ vài giờ trước khi Trung Quốc khai mạc diễn đàn kinh tế lớn “Một vành đai, một con đường” và làm lu mờ nội dung chính của hội nghị này. Quả tên lửa đất đối đất tầm trung mang tên Hwasong-12 cũng được phóng vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ D. Trump tuyên bố sẽ lấy làm “vinh dự” nếu được gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, trong điều kiện hoàn cảnh phù hợp.

Các nhà phân tích cho rằng vụ phóng tên lửa mới nhất này của Triều Tiên là để thử thách tân Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in trong việc cải thiện quan hệ liên Triều.

Vụ thử tên lửa của Triều Tiên. Ảnh: internet

Tuần trước, chỉ đúng một ngày sau khi nhậm chức, ông Moon Jae-in đã tuyên bố sẽ sẵn sàng đàm phán để giải quyết cuộc khủng hoảng hạt nhân ở Triều Tiên. Đây là sự thay đổi mạnh mẽ so với cách tiếp cận cứng rắn của chính phủ Hàn Quốc hai nhiệm kỳ trước.

“Tôi sẽ cố gắng giải quyết cuộc khủng hoảng an ninh ngay lập tức”, ông Moon nói tại Quốc hội Hàn Quốc. Ông nhấn mạnh: “Nếu cần, tôi sẽ bay ngay tới Washington, Bắc Kinh, Tokyo và thậm chí là Bình Nhưỡng trong những hoàn cảnh thích hợp”.

Để củng cố lập trường của mình, ông Moon đã bổ nhiệm hai trợ lý hàng đầu, là những người có kinh nghiệm trong việc giải quyết vấn đề Bắc Triều Tiên. Đầu tiên, ông chỉ định Suh Hoon, cựu viên chức tình báo, người đã tổ chức hai hội nghị thượng đỉnh liên Triều vào những năm 2000, làm Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia. Tiếp đó, ông Moon bổ nhiệm một cựu nghị sĩ Im Jong-seok, người mà khi còn là sinh viên đã từng tới Bắc Hàn để gặp lãnh đạo Triều Tiên Kim Il Sung, làm Chánh Văn phòng Nội các.

Những phát ngôn và hành động đầu tiên của ông Moon trên cương vị Tổng thống cho thấy, ông quyết tâm khôi phục “Chính sách ánh dương” với Triều Tiên. Chính sách này được đặt tên theo một câu chuyện ngụ ngôn của Aesop và được thực thi dưới thời cố Tổng thống Kim Dae-jung. Theo nội dung câu chuyện, gió và mặt trời đua nhau làm cho một du khách phải cởi bỏ áo khoác của mình. Trong khi gió hung hăng dùng sức thổi thì mặt trời nhẹ nhàng làm nóng du khách và kết quả đã thành công. Bài học rút ra từ câu chuyện này là: cách thuyết phục nhẹ nhàng sẽ hiệu quả hơn so với dùng sức mạnh.

Cố Tổng thống Kim Dae-jung thời đó đã đặt nền móng cho các chính sách hợp tác bằng một dự án du lịch ở núi Kim Cương, phía Bắc Triều Tiên, nơi người Hàn Quốc được phép tới tham quan. Người kế nhiệm ông, Tổng thống Roh Moo-hyun, đã mở một khu công nghiệp chung gần biên giới liên Triều, nơi người Bắc Triều Tiên được làm việc trong các nhà máy của Hàn Quốc. Khi đó, ông Moon Jae-in đang là Chánh Văn phòng Nội các, cũng tham gia vào việc thực thi chính sách này.

Tuy nhiên, hai vị tổng thống kế nhiệm tiếp theo của Hàn Quốc đã từ bỏ “Chính sách ánh dương”, thay vào đó là thúc đẩy các biện pháp trừng phạt trực tiếp đối với CHDCND Triều Tiên vì tham vọng hạt nhân của họ.
Sau vụ thử hạt nhân lần thứ 4 của Triều Tiên năm ngoái, bà Tổng thống Park Geun Hye (khi đó) đã quyết định đóng cửa khu công nghiệp chung ở biên giới.

Giờ đây, tân Tổng thống Moon Jae-in tuyên bố sẽ tìm cách mở lại các dự án khu công nghiệp và du lịch. Tuy nhiên, các nhà phân tích nói rằng, việc khôi phục hợp tác liên Triều sẽ gặp nhiều khó khăn.

Ông Marcus Noland, Viện Peterson về Kinh tế đối ngoại (Mỹ), nhận định với những chính sách mới của mình, Tổng thống Moon có thể sẽ “đưa Hàn Quốc vào cuộc xung đột ngoại giao ngay lập tức với Mỹ”. Tổng thống D. Trump trước đó đã thề sẽ sử dụng “áp lực tối đa” để buộc Triều Tiên từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân.

David Straub, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, cũng cho rằng, cách tiếp cận mới về chính sách ánh dương của Hàn Quốc sẽ làm phức tạp nỗ lực của cộng đồng quốc tế buộc Triều Tiên từ bỏ chương trình hạt nhân.
Trong bối cảnh đó, giới chuyên gia cho rằng vụ thử tên lửa của Triều Tiên sẽ làm giảm cơ hội để tân Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in tìm kiếm đối thoại với Bình Nhưỡng. Thay vào đó, nó sẽ khiến Mỹ dễ dàng áp dụng các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn đối với Bình Nhưỡng.

Nhà Trắng, trong tuyên bố mới nhất hôm 15-5 nêu rõ: “Hành động khiêu khích mới nhất này là lời kêu gọi toàn bộ các nước áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn với Triều Tiên”.

Bài toán với tân Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đang trở nên khó khăn hơn.

Theo TBKTSG