Thêm một vụ án 'kinh doanh trái phép' bị đình chỉ

Ông Nguyễn Văn Thành

Theo đó, Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP.HCM đã chấp nhận toàn bộ kháng nghị của VKS, hủy 2 bản án sơ thẩm, phúc thẩm và đình chỉ vụ án theo hướng ông Thành không phạm tội.

Thu 12 tổ máy phát điện không căn cứ

Theo Bản án phúc thẩm số 682/2015/HSPT ngày 11.11.2015 của TAND TP.HCM, ngày 19.3.2013, Đội CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an H.Bình Chánh phối hợp với Công an xã Tân Kiên (H.Bình Chánh) kiểm tra hộ kinh doanh do ông Thành đại diện. Tổ công tác phát hiện 12 tổ máy phát điện đã qua sử dụng nên niêm phong, tạm giữ 12 tổ máy này với lý do: “Ông Thành khai mua lại của người khác, không có hóa đơn chứng từ để bán lại kiếm lời”. 12 tổ máy này được giám định trị giá hơn 2,7 tỉ đồng.

Ông Thành được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh ngành nghề mua bán máy nông ngư cơ và phụ tùng vào năm 2001, năm 2012 bổ sung ngành nghề cho thuê máy móc thiết bị xây dựng, máy phát điện và búa rung.

Trong quá trình điều tra vụ án, ông Thành không thừa nhận hành vi bán 12 tổ máy phát điện mà công an đã kiểm tra thu giữ mà cho rằng chỉ để cho thuê. Trước đó, khi xét xử sơ thẩm, TAND H.Bình Chánh trả hồ sơ điều tra bổ sung làm rõ hành vi phạm tội của ông Thành, Cơ quan CSĐT Công an H.Bình Chánh lại xác định từ năm 2006 đến thời điểm bị kiểm tra phát hiện, ông Thành đã 17 lần mua bán máy phát điện có giá trị trên 100 triệu đồng (mỗi tổ máy).

Tháng 9.2015, bản án sơ thẩm của TAND H.Bình Chánh nhận định bị cáo Thành phạm tội kinh doanh trái phép đối với 17 tổ máy phát điện, tuyên phạt 1 năm tù treo. Đối với 12 tổ máy phát điện bị niêm phong trước đó, HĐXX nêu, các cơ quan tố tụng không đưa ra được bằng chứng để chứng minh bị cáo đã bán và sẽ bán 12 tổ máy này nên không đủ căn cứ để buộc tội bị cáo; đồng thời, tòa tuyên trả lại 12 tổ máy phát điện do không liên quan tới vụ án.

Viện KSND H.Bình Chánh kháng nghị theo trình tự phúc thẩm phần xử lý vật chứng của bản án sơ thẩm, đề nghị cấp phúc thẩm sửa bản án theo hướng tịch thu sung công quỹ 12 tổ máy phát điện cũ. Bản án phúc thẩm tuyên y án, trả lại 12 tổ máy đang bị tạm giữ cho ông Thành.

Xét xử khi chưa khởi tố vụ án hình sự

Vụ án sau đó đi vào quên lãng vì ông Thành không có yêu cầu hay đề nghị gì. Tuy nhiên, ngày 22.4.2016, ông Thành làm đơn gửi Viện KSND cấp cao tại TP.HCM đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm vì ông cho rằng mình không phạm tội. Theo đơn đề nghị ông nêu, sau khi biết vụ ông Nguyễn Văn Tấn, chủ quán cà phê Xin Chào được minh oan, ông cũng mong mình được minh oan.

Từ đơn đề nghị của ông Thành, Viện KSND cấp cao tại TP.HCM đã rút toàn bộ hồ sơ lên kiểm tra, từ đó kháng nghị cả hai bản án hình sự sơ thẩm và phúc thẩm, đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP.HCM xét xử giám đốc thẩm hủy 2 bản án nêu trên và đình chỉ vụ án.

Cụ thể, theo Viện KSND cấp cao tại TP.HCM, cả 2 bản án vi phạm cả về mặt thủ tục tố tụng lẫn nội dung. Về thủ tục tố tụng, Cơ quan CSĐT Công an H.Bình Chánh khởi tố vụ án, khởi tố bị can và đề nghị VKS truy tố ông Thành về tội “kinh doanh trái phép” đối với 12 tổ máy phát điện nhưng hành vi này sau đó không bị xét xử vì không đủ căn cứ. Khi TAND H.Bình Chánh trả hồ sơ điều tra bổ sung, cho rằng từ năm 2008 - 2012, ông Thành có hành vi mua bán 17 tổ máy phát điện, mỗi tổ máy trên 100 triệu đồng, Viện KSND H.Bình Chánh đã truy tố và tòa đã xét xử ông Thành về hành vi này. Tuy nhiên, hành vi mua bán 17 tổ máy phát điện chưa được Cơ quan CSĐT Công an H.Bình Chánh khởi tố vụ án hình sự. Từ đó, việc truy tố, xét xử ông Thành là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

Ngoài ra, trong 17 tổ máy phát điện mà ông Thành bán, có tổ máy từ lúc bán đến thời điểm bị phát hiện đã quá 5 năm, hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng VKS và tòa án vẫn truy tố, xét xử là không đúng.

Về căn cứ xét xử ông Thành tội “kinh doanh trái phép” 17 tổ máy phát điện, Viện KSND cấp cao tại TP.HCM lập luận, theo bộ luật Hình sự hiện hành, người nào kinh doanh không đúng với nội dung đã đăng ký... mà hàng phạm pháp có giá trị từ 100 triệu đồng thì bị xử phạt nhưng theo khoản 1 điều 11 Nghị định 102/2010/NĐ-CP ngày 1.10.2010 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của luật doanh nghiệp 2005 quy định: “doanh nghiệp có quyền chủ động đăng ký kinh doanh và hoạt động kinh doanh, không cần phải xin phép, xin chấp thuận, hỏi ý kiến cơ quan quản lý nhà nước nếu ngành, nghề kinh doanh đó: không thuộc ngành, nghề cấm kinh doanh; không thuộc ngành, nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành”.

Theo quy định của nhà nước, việc mua bán tổ máy phát điện không thuộc ngành, nghề kinh doanh mà pháp luật cấm hoặc kinh doanh có điều kiện. Trong khi đó, ngày 24.4.2014, hộ kinh doanh Trường Thành của ông Thành đã được bổ sung ngành nghề kinh doanh mua bán máy phát điện. Vì thế, khi bán 17 tổ máy phát điện, hộ kinh doanh Trường Thành đã xuất hóa đơn giá trị gia tăng, khai báo, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định pháp luật.

Như vậy, tại thời điểm điều tra, truy tố, xét xử thì hành vi mua bán 17 tổ máy phát điện của ông Thành không bị coi là vi phạm pháp luật hình sự.

Theo hồ sơ vụ án "kinh doanh trái phép" của ông Nguyễn Văn Thành, người ký quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và đề nghị truy tố ông Thành liên quan đến 12 tổ máy phát điện là ông Nguyễn Văn Quý - nguyên Trưởng công an H.Bình Chánh; còn người ký cáo trạng truy tố là ông Lê Thanh Tòng, nguyên Phó viện trưởng Viện KSND H.Bình Chánh. Cả hai người này cũng ký các quyết định tương tự, gây oan sai trong vụ án cà phê Xin Chào, vụ án Chòi Vịt (ở H.Bình Chánh) gây xôn xao dư luận hồi tháng 4.2016. Hiện, ông Quý, ông Tòng đã bị xử lý kỷ luật với hình thức cách chức và được phân công nhiệm vụ mới.

Theo luật sư Nguyễn Đức Chánh (Đoàn luật sư TP.HCM) vì ông Tòng và ông Quý đã bị xử lý kỷ luật trước đó nên sẽ không bị xem xét xử lý thêm trong vụ án này. Bây giờ chỉ còn là giai đoạn các cơ quan tố tụng gây oan sai phải xin lỗi, bồi thường thiệt hại (nếu có) khi ông Thành có đơn yêu cầu theo luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước.

Phan Thương