Thổ Nhĩ Kỳ quyết tử với IS để bảo vệ ‘đền thiêng’

Những ngày gần đây thế giới chứng kiến nhiều giao tranh giữa phiến quân cực đoan IS với lực lượng chống đối người Kurd và Syria đã khiến dòng người tị nạn đổ ồ ạt sang biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.

Và khi IS ngày càng hoành hành ở thị trấn Ayn al Arab thuộc tỉnh Kobane phía Bắc Syria, gần khu vực mộ thiêng thì giới cầm quyền Ankara mới thực sự cuống cuồng quan ngại. Nỗi lo này là có cơ sở, bởi theo nhiều báo cáo khác nhau từ giới quan sát, IS là các tay đập phá lăng tẩm và đền đài khét tiếng ở Syria.

Lính canh tại đền Sulleyman Shah (ảnh: AP)

Đã đến lúc Thổ Nhĩ Kỳ nhận thức rằng thế hệ họ phải làm gì đó để di tích cổ Suleyman Shah không rơi vào tay IS và đang yên đang lành bị chính tay những con người nổi loạn dòng Hồi giáo phá hủy.

Hôm thứ năm ngày 2-10, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ chính thức cho phép quân đội tác chiến với nước ngoài, chung tay tiêu diệt lực lượng phiến quân thánh chiến. Mặc dù nguồn tin chính phủ không thể hiện mức độ quan trọng của ngôi mộ trong việc thảo ra quyết định tham chiến, nhưng tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Ergodan liên tiếp quả quyết rằng nước ông sẽ tìm mọi cách bảo vệ ngôi mộ vì liên quan đến vấn đề chủ quyền.

Lược đồ chỉ điểm ngôi đền Sulleyman Shah (Ảnh: Viện Nghiên cứu chiến tranh)

Đầu năm 2014, ước tính có khoảng 30 “tân binh”, đồn trú tại biên giới được thay thế bằng 60 lính đặc nhiệm. Và trong tuần này, tướng lĩnh cấp cao Necdet Ozel đã tuyên bố quân đội chính qui Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng yểm trợ lực lượng phòng vệ đòn trú tại ngôi mộ.

Bất chấp thời gian, ngôi mộ của vị thủ lĩnh nhóm chiến binh Sulleyman Shah vẫn tồn tại bên bờ sông Euphrates, ngay tại khu vực vị chiến binh này bị hy sinh trong một trận chiến tại lãnh thổ của Syria ngày nay.

Vị chiến binh huyền thoại này là quốc phụ của người khai sinh đế chế Ottoman (tên gọi của Thổ Nhĩ Kỳ từ thời thế kỉ XIII), đức vua Osman I. Quần thể di tích lăng mộ gắn liền với ngôi đền thờ cúng Sulleyman Shah đã trở thành địa điểm lịch sử linh thiêng của nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, trải qua những thăng trầm của lịch sử, một điều khoản qui định trong Hiệp ước Ankara năm 1921 đã khiến lăng mộ rơi vào tình thế nguy kịch trong thời đại ngày nay. Theo đó, khi mà biên giới mới chia tách cho phép thành lập đất nước Syria và nước này độc lập khỏi Thổ Nhĩ Kỳ, lăng mộ trở thành một phần của Syria nhưng chịu sự quản lý và bảo vệ của Thổ Nhĩ Kỳ.

Thế nên trong lòng đất nước còn non trẻ lúc bấy giờ, lăng mộ vẫn được cắm cờ của quốc gia kế thừa đế chế Ottoman và được bảo vệ cẩn mật bởi những lính canh người Thổ trấn giữ ngôi đền. Mặt khác, theo suy đoán từ giới khoa học, giới chính trị Thổ Nhĩ Kỳ vẫn nhìn ngôi đền như một “Chiếc sừng vàng” (the Golden Horn) hợp pháp, đầy uy nghi và tâm linh được cắm trên mảnh đất phía bắc của Syria.

Hồng Phạm (Theo National Geographic)