Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vốn nước ngoài

Mới có 5/53 địa phương giải ngântrên 15%

Ngày 21.5, Bộ Tài chính tổ chức hội nghị với các bộ, ngành, địa phương để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn nhằm thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài.

Theo số liệu công bố tại hội nghị, kết quả giải ngân vốn nước ngoài 5 tháng đầu năm 2024 của các địa phương vẫn khá thấp. Cụ thể, năm 2024, các địa phương được giao tổng kế hoạch vốn là 24.172 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư công là 9.456,86 tỷ đồng (53/63 địa phương), vốn vay lại là 14.716 tỷ đồng (51/63 địa phương). Tính đến ngày 15.5, tỷ lệ kế hoạch vốn các địa phương đã phân bổ và nhập TABMIS cho các dự án đối với vốn đầu tư công ngân sách trung ương là 91,7% kế hoạch vốn được giao, vốn vay lại là 84,2% kế hoạch vốn được giao.

Các địa phương tham gia hội nghị theo hình thức trực tuyến. Ảnh: BTC

Lũy kế giải ngân vốn nước ngoài của các địa phương đến ngày 15.5 là 5,7% kế hoạch vốn được giao (tính cho cả kế hoạch vốn cấp phát và vay lại) cao hơn cùng kỳ năm 2023 là 4,9%. Hiện mới có 5/53 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 15%, 28/53 địa phương chưa giải ngân vốn ngân sách trung ương cấp phát bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương.

Về phía các bộ, ngành Trung ương, qua báo cáo và theo số liệu từ hệ thống TABMIS, tính đến hết ngày 15.5, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài đạt 8,58% kế hoạch vốn được giao (tương đương 802 tỷ đồng). Trong đó, 2 bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân trên 10% là Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Có 8 bộ, ngành chưa giải ngân kế hoạch vốn 2024. Dự kiến đến hết tháng 6.2024, tỷ lệ giải ngân của các bộ, ngành có thể đạt 15 - 17%, ở mức trung bình so với cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2021 - 2023.

Vướng mắc rất "đa dạng"

Theo Bộ Tài chính, có nhiều vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân nguồn vốn này. Cụ thể là vướng mắc trong khâu điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, gia hạn giải ngân, gia hạn thời gian thực hiện, sử dụng vốn dư. Nguyên nhân chính các dự án phải xin gia hạn thời gian thực hiện, thời gian giải ngân là do các công tác triển khai dự án chậm trễ và chưa kịp thời xử lý các vướng mắc phát sinh. Có phát sinh vướng mắc về việc các dự án nhóm B sau khi địa phương hoàn thành thủ tục gia hạn giải ngân dự án (thuộc thẩm quyền của HĐND tỉnh) thì phải thực hiện thủ tục gia hạn thời gian bố trí vốn (thẩm quyền của Thủ tướng).

Bên cạnh đó, nhóm vướng mắc trong công tác triển khai thực hiện và giải ngân khá đa dạng, nằm ở khâu đấu thầu hoặc hợp đồng thương mại, giải phóng mặt bằng, điều chỉnh thiết kế, chậm tiến hành công tác nghiệm thu, thanh toán. Những vướng mắc này thuộc trách nhiệm của UBND tỉnh và các ban quản lý dự án.

Ngoài ra còn do thiếu kế hoạch vốn (cả cấp phát và vay lại). Năm 2024, có một số địa phương đã lúng túng trong việc lập kế hoạch vốn, không dự kiến được tiến độ thực hiện dự án và số vốn cần giải ngân nên đã lập kế hoạch vốn không sát với thực tế; đặc biệt với các dự án có năm 2024 là năm giải ngân cuối cùng dẫn đến việc thiếu hoặc không có kế hoạch vốn để giải ngân.

Phối hợp nhiều giải pháp

Để đạt tỷ lệ giải ngân cao đối với nguồn vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài, các ý kiến tại hội nghị đề xuất nhiều giải pháp. Trong đó, Bộ Tài chính cần bảo đảm thời gian xử lý đơn rút vốn đúng quy định; tổ chức các đoàn trực tiếp làm việc, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đầu tư công, tập trung các dự án lớn, các địa phương được giao nhiều kế hoạch vốn. Đồng thời, trao đổi với các nhà tài trợ nhằm tháo gỡ các vướng mắc về phía nhà tài trợ như rút ngắn thời gian và đơn giản hóa thủ tục cho ý kiến không phản đối.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần hỗ trợ các địa phương đẩy nhanh tiến độ, thủ tục trong việc gia hạn thời gian bố trí vốn; hướng dẫn rõ ràng hơn cho các địa phương về thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh dự án đối với các dự án Ô triển khai tại nhiều cơ quan.

Cùng với đó, các địa phương cần tiến hành rà soát, đánh giá chi tiết, cụ thể về khả năng giải ngân của từng dự án, đặc biệt lưu ý các dự án có năm lập kế hoạch là năm giải ngân cuối cùng để bảo đảm đủ vốn cho các dự án, tránh việc phải gia hạn giải ngân, gia hạn thời gian thực hiện, phát sinh nhiều thủ tục hành chính. Đối với các trường hợp không có khả năng hoàn thành theo tiến độ đặt ra, phải cắt giảm, chuyển giao kế hoạch vốn đã được giao, cần có văn bản đề xuất cắt, giảm, điều chuyển gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trước 30.6.2024.

Đối với chương trình/dự án cần điều chỉnh chủ trương đầu tư, các địa phương cần báo cáo và phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để trình Thủ tướng phê duyệt. Trên cơ sở đó, các địa phương phối hợp với Bộ Tài chính để điều chỉnh thời hạn giải ngân, điều chỉnh phân bổ vốn theo các hiệp định vay đã ký.

Về phía Ban quản lý dự án có trách nhiệm khẩn trương hoàn tất các thủ tục về đầu tư, xây dựng, về di dân tái định cư, giải phóng mặt bằng để triển khai thực hiện dự án; hoàn thiện các thiết kế kỹ thuật, giải quyết các khó khăn vướng mắc trong việc đấu thầu hợp đồng; sớm xử lý các vướng mắc phát sinh trong từng khâu thực hiện dự án.

Hà Lan