Thực phẩm cho phụ nữ sau sinh

Chế độ ăn của phụ nữ sau khi sinh cần có nhiều chất dinh dưỡng, cân đối, hợp lý, cung cấp nhiều năng lượng (2.800 kcalo/ngày) vừa giúp nhanh phục hồi sức lực và có đủ sữa cho con bú. Chọn thực phẩm Chất đạm: nên ăn thịt nạc (heo, gà, bò, tôm), tránh thịt nhiều mỡ, ăn nhiều loại đậu như đậu nành, đậu phụng, đậu đen, đậu đỏ, đậu hòa lan, sữa bò, trứng gà, yaourt, sữa đậu nành. Nên dùng dầu thực vật, hạn chế mỡ động vật. Chất bột đường có trong cơm, cháo, mỳ sợi, phở; không ăn bún và các loại bánh kẹo, nước ngọt có gas, kem lạnh. Ăn nhiều loại rau có lá xanh đậm, các loại củ quả có màu cam, đỏ như rau ngót, rau dền, mồng tơi, bí đỏ, cà rốt, khoai lang nghệ. Các loại rau này cung cấp nhiều loại vitamin, chất xơ phòng chống táo bón và giàu beta-caroten. Nếu sản phụ có sữa nhưng bị tắc sữa, sữa không xuống, bầu vú đau nhức, nên dùng rau bợ nước, còn gọi là cỏ bợ (Marsilea quadrifolia L.), rửa sạch, giã nát đắp lên vú. Hoặc dùng bồ công anh, còn gọi là mũi mác, diếp dại (Lactuca indica L.),rửa sạch, giã nát đắp lên vú. Có thể dùng bài thuốc : Thông thảo (Medulla Tetrapanacis) 4gr, vẩy con trút (tê tê) 12gr sao phồng, nấu với 650ml nước, sắc còn 300ml, chia 2 lần, uống trước bữa ăn. Các loại thực phẩm giàu chất sắt như: lòng đỏ trứng gà vịt, tim cật heo, cá mực, tôm, thịt bồ câu, đậu hũ, mè, rau đay, đậu đen, đậu trắng, hạt sen, đậu hòa lan, súp-lơ xanh, cải xanh… Trái cây nên ăn nhiều loại để bổ sung nguồn vitamin C, các chất khoáng, hoạt chất dinh dưỡng khác như: nho, cam, táo, chuối, đu đủ, lê, bơ, mít, vải… Tuy nhiên, cần nhớ là các loại trái cây nên cắt nhỏ, nhai kỹ (để làm ấm trong miệng) trước khi nuốt. Chế biến Các món rau nên hấp, luộc ít nước. Nếu nấu canh phải nấu nhanh (để giảm sự thất thoát các vitamin). Khi ăn cần nhai kỹ cho dễ tiêu. Không nên dùng các món chiên xào có nhiều dầu mỡ, khó tiêu. Thịt, cá, tôm nên kho mềm, ít gia vị cay và nóng như tiêu, ớt, tỏi, gừng… Nói chung, thức ăn phải chín mềm, dễ tiêu và nên ăn khi còn nóng ấm (40-50oC). Tránh các thức ăn sống, nhiều chất chua (như xoài xanh, khế chua, chanh, quít…), các thức ăn có tính hàn như nghêu, sò, ốc, hến, bí đao, dưa leo, khổ qua, dưa hấu, nước dừa, dễ sinh lạnh bụng, đầy hơi, khó tiêu. Nên uống nhiều nước (2,5-3lít/ngày) gồm sữa, nước trái cây, nước sôi để nguội, nước khoáng. Nhưng nhớ không ăn canh rau vào buổi chiều tối để tránh đi tiểu nhiều lần vào ban đêm. Một số ăn có ích cho sản phụ - Móng giò lợn nấu cháo với gạo nếp + mít non + đu đủ non. - Cá quả (cá lóc) nấu cháo với gạo nếp + lá mít non + ít lát gừng. - Quả sung non (hoặc quả vả) nấu cháo gạo nếp + vừng (mè). - Cá mực nấu cháo với gạo nếp + đu đủ non + ít lát gừng. - Thịt lợn nạc nấu cháo với gạo nếp + hạt sen + mít non. - Thịt lợn nạc nấu canh đu đủ non + giá đỗ. - Thịt lợn nạc nấu canh mít non. Theo đông y, móng giò lợn gọi là trư đề, có vị mặn ngọt, tính bình, tác dụng bổ huyết thông sữa. Rất tốt cho sản phụ bị thiếu sữa. Gạo nếp gọi là nhu mễ có vị ngọt, tính ấm, có tác dụng làm mạnh tỳ vị, mạnh phổi, dễ tiêu hóa, rất tốt cho sản phụ thiếu sữa. Thịt cá mực gọi là ô tặc ngư nhục có vị ngọt mặn, tính bình, tác dụng bổ trung ích khí, nhiều chất dinh dưỡng. Lương y Đinh Công Bảy