Tiết lộ bất ngờ trong báo cáo mật vụ tấn công hóa học ở Syria

Theo hãng tin Reuters, cơ quan tình báo Pháp kết luận, các lực lượng trung thành với Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã tiến hành cuộc tấn công khí độc thần kinh sarin vào hôm 4/4 ở miền bắc Syria. Vậy đâu là sự thật?

Tài liệu dài 6 trang do cơ quan tình báo ở nước ngoài và quân đội Pháp tập hợp tiết lộ kết quả phân tích dựa trên các mẫu vật thu thập được trên mặt đất và mẫu máu nạn nhân ở thị trấn Khan Sheikhoun.

Một nạn nhân trong vụ tấn công vũ khí hóa học ở Idlib, Syria ngày 4/4/2017.

Theo đó, một trong những mẫu vật tìm thấy tại hiện trường là hexamine, loại chất đốt rắn dạng khối và là dấu hiệu nhận biết chất độc sarin, được sản xuất bởi Chính phủ Syria.

“Cơ quan tình báo Pháp cho rằng, chỉ có Bashar al-Assad và một số quan chức có tầm ảnh hưởng nhất của ông mới có thể đưa ra lệnh sử dụng vũ khí hóa học”, bản báo cáo cho biết.

Bản báo cáo còn thông tin thêm, các nhóm nổi dậy trong khu vực, kể cả Nhà nước Hồi giáo tự xưng cũng không có khả năng phát triển và tiến hành một cuộc tấn công quy mô và có tính chất như vậy.

"Chắc chắn là khí độc sarin đã được sử dụng. Không còn nghi ngờ gì về trách nhiệm của chính quyền Syria, dựa theo cách mà khí sarin được sản xuất", Ngoại trưởng Pháp Jean-Marc Ayrault tuyên bố ngày 26/4.

Báo cáo tình báo của Pháp còn chỉ ra một máy bay Su-22 của quân đội Syria đã ném bom 6 lần tại Khan Sheikhoun vào ngày 4/4 và khẳng định, các nhóm vũ trang "thánh chiến" trong khu vực không có khả năng phát triển và tiến hành cuộc tấn công hóa học này.

Vụ tấn công bằng vũ khí hóa học diễn ra ở thị trấn Khan Sheikhoun khiến nhiều người thiệt mạng, theo các nhóm đối lập của Syria và các nước phương Tây.

Syria phủ nhận mọi cáo buộc

Tổng thống Assad chia sẻ trong hai cuộc phỏng vấn hôm 4/4 rằng, bằng chứng vụ tấn công khí độc này là giả mạo và phủ nhận việc Chính phủ của ông đã sử dụng vũ khí hóa học.

Báo cáo cũng cho biết, kết quả kiểm nghiệm phù hợp với mẫu thu được từ tình báo Pháp trong cuộc tấn công vào Saraqib ngày 29/4/2013, sự việc mà phương Tây cáo buộc do chính phủ ông Assad thực hiện.

Để trả đũa sự việc này, Mỹ phóng tên lửa vào căn cứ không quân ở Syria.

Hôm thứ Hai vừa qua, bộ Tài chính Mỹ đưa 271 người là chuyên gia về hóa học và các lĩnh vực liên quan tại Trung tâm nghiên cứu khoa học Syria (SSRC) vào danh sách đen với cáo buộc phát triển vũ khí hóa học. Một số người được cho là hỗ trợ chương trình vũ khí hóa học tại trung tâm này ít nhất từ năm 2012.

Lệnh trừng phạt quy định các ngân hàng Mỹ phải đóng băng tài sản của 271 người trên, đồng thời cấm các công ty Mỹ làm ăn với họ. SSRC và các cá nhân, tổ chức liên quan từng bị chính quyền Tổng thống George W. Bush (Bush con) và Barack Obama trừng phạt vì những cáo buộc tương tự.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin ngày 24/4 phát tuyên bố cho rằng lệnh trừng phạt này nhắm đến trung tâm đã hỗ trợ khoa học cho cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học mà Mỹ cáo buộc do chính quyền Bashar al-Assad gây ra.

Tháng 9/2013, Syria đồng ý tiêu hủy toàn bộ chương trình vũ khí hóa học trong hợp đồng thương lượng với Mỹ và Nga sau khi hàng trăm người thiệt mạng vì cuộc tấn công với chất sarin ở ngoại ô Thủ đô Damascus.

Nga đòi điều tra công bằng

Ngay sau khi bản báo cáo mật của Pháp được công bố, Điện Kremlin đã có bình luận về vấn đề này. Người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov cho rằng "có một chút nghi ngờ về việc một số loại chất độc đã được sử dụng". Tuy nhiên, ông nhấn mạnh không thể kết luận về bên chịu trách nhiệm khi chưa tiến hành điều tra công bằng, theo TASS.

Theo ông Peskov, thật khó hiểu khi đến nay Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW) vẫn chưa tiến hành một cuộc điều tra quốc tế công bằng.

Người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov cho rằng "có một chút nghi ngờ về việc một số loại chất độc đã được sử dụng" trong vụ tấn công hóa học ở Syria.

Ngày 22/4, OPCW ra thông báo chất độc thần kinh sarin từng được sử dụng tại thị trấn Khan Sheikhoun ở tỉnh Idlib của Syria.

OPCW cho biết, xét nghiệm các mẫu phẩm lấy từ vụ tấn công nghi sử dụng vũ khí hóa học ở Syria đã cho thấy kết quả "không thể chối cãi" về việc sử dụng chất độc thần kinh sarin trên cơ thể các nạn nhân.

Kết quả của bốn phòng thí nghiệm chỉ ra hiện tượng phơi nhiễm với chất độc thần kinh sarin hoặc chất giống sarin.

Tuy nhiên, bộ Quốc phòng Nga đã đặt câu hỏi liệu OPCW đã được xem như một tổ chức quốc tế khách quan có thể đưa ra kết luận đó trong vòng hai tuần hay không, trong khi vẫn không thể xác định khí gas mù tạt ở Aleppo trong vòng bốn tháng.

Theo chuyên gia quân sự Igor Nikulin của Nga, một cựu thành viên của Ủy ban Liên Hợp Quốc về vũ khí sinh học và hóa học nhận định rằng chứng minh của OPCW về việc có chất độc thần kinh sarin không thể coi là khách quan.

Đào Vũ