Tiểu đoàn 248 vận tải biển cảm tử liên khu 5 thời chống Pháp

Những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp, ở Liên khu 5, phía nam, giặc chiếm đèo Cả, phía bắc chúng chốt giữ cầu Bà Rén và núi Đất Quế Sơn nhằm cắt đường Quốc lộ 1. Phía tây và đông, Pháp chiếm Buôn Ma Thuột, Pleiku, Cù lao Thu (Bình Thuận), Cù lao Ré (Quảng Ngãi) và Cù lao Chàm (Quảng Nam). Ngoài ra, chúng thường xuyên dùng máy bay trinh sát, tàu chiến, ca-nô tuần tra kiểm soát dọc bờ biển và các cửa sông từ Đà Nẵng đến Cam Ranh. Âm mưu của Pháp là bao vây chia cắt đường liên lạc từ Trung ương (miền Bắc) với miền Nam và Liên khu 5. Quyết tâm làm thất bại âm mưu của địch và đáp ứng kịp thời trang bị vũ khí cho các lực lượng Liên khu 5, các tỉnh cực Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ, Bộ Tư lệnh Liên khu 5 chủ trương xây dựng lực lượng vận tải đường biển để phục vụ kháng chiến. Từ đó Tiểu đoàn 248 vận tải biển ra đời trên cơ sở các thuyền của Tổng cục Việt Thắng tách ra. Quân số lúc đầu 500 đồng chí, gồm những anh em quê vùng sông nước, bơi lội giỏi. Chỉ huy Tiểu đoàn được Liên khu chọn các đồng chí trung kiên là Tỉnh ủy, cán bộ Ủy ban Hành chính kháng chiến các tỉnh. Tiểu đoàn đóng quân ở Phú Yên, có nhiệm vụ vận chuyển tiền, vàng, tài liệu, vũ khí, đưa đón cán bộ lãnh đạo Liên khu, các tỉnh và Trung ương vào Nam ra Bắc công tác. Dưới sự chỉ huy trực tiếp của Phòng Cung cấp Liên khu, đơn vị tập trung mua sắm, sửa chữa, đóng mới ghe thuyền và đồ dùng cần thiết.

Niềm vui ngày gặp mặt của CBCS Tiểu đoàn 248.

Để vượt qua tuyến biển 400km luôn có địch tuần tra kiểm soát, Tiểu đoàn phải tổ chức 16 trạm quan sát hướng dẫn bảo vệ ven bờ từ Phú Yên đến Bà Rịa. Phương thức vận chuyển được chia làm hai mùa ứng với hai loại thuyền. Mùa đông (có gió Đông Bắc) sử dụng loại ghe bầu chạy 3 bướm chở từ 10 - 30 tấn, cứ 3 chiếc thành một đoàn. Khi sóng to gió lớn biển động, địch không tuần tra được thì đi, nguy hiểm nhưng bất ngờ. Mùa nồm (gió Đông Nam, biển lặng) sử dụng thuyền nan hoặc thuyền ván chở từ 1,5 - 3 tấn, cứ 3 đến 6 chiếc thành một đội, đi ven bờ theo kiểu sâu đo, đêm đi ngày nấp. Phương châm phải tuyệt đối giữ bí mật, có nguy cơ bị địch bắt thì phá cho thuyền chìm, bất khả kháng thì áp sát cho nổ thuyền tiêu diệt địch, thà hy sinh không để người, hàng hóa, vũ khí, tài liệu rơi vào tay địch.

Suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp, cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn 248 với những chiếc thuyền và bằng sức người là chính đã vượt biển ra Bắc vào Nam hàng ngàn chuyến. Biết bao phen sinh tử chống chọi với phong ba bão táp và đấu trí thi gan với kẻ thù, đội này, chiếc này ra đi chưa về, nhưng đội khác, chiếc khác lại ra đi. Tiểu đoàn đã vận chuyển 20.000 tấn vũ khí, trang bị, lương thực, thuốc men, tiền vàng và tài liệu cho Liên khu 5, các tỉnh cực Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ; đưa đón hơn 100 đoàn cán bộ, trong đó nhiều đồng chí là lãnh đạo Trung ương, Liên khu ủy và các tỉnh ra Bắc vào Nam lãnh đạo kháng chiến. Chiến công của Tiểu đoàn 248 không những làm thất bại âm mưu chia cắt để tiêu diệt lực lượng ta của giặc Pháp mà còn góp phần tăng thêm sức mạnh cho quân và dân Liên khu 5, Đông Nam Bộ phát triển lực lượng, có thêm trang bị để tiến công tiêu diệt địch, chia lửa và phối hợp cùng cả nước đánh bại hoàn toàn quân Pháp xâm lược bằng chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu. Họ đã chịu đựng gian lao, nguy hiểm, vượt qua sóng gió, bất chấp đạn bom và âm mưu quỷ quyệt của kẻ thù, sẵn sàng cảm tử vì nhiệm vụ. Bao nhiêu đồng chí nằm lại với biển cả, thác ghềnh, bến bãi kho, trạm ven bờ. Có chuyến đi anh em trên thuyền hy sinh hết. Trong biết bao tấm gương anh dũng ấy, có những tấm gương mà chúng ta không thể nào quên được. Như Thuyền trưởng Lê Lựa khi bị địch vây bắt ở Cù lao Chàm, đồng chí bình tĩnh lái thuyền vào gần bờ lệnh cho anh em rời tàu rồi lái thuyền đi hướng khác, dùng búa phá thuyền cho chìm rồi cắn lưỡi tự sát, không để vũ khí và mình rơi vào tay giặc. Đồng chí Nót khi toàn đội bị bao vây ở mũi Đồi Mồi, một mình tự nguyện xông ra đánh lạc hướng cho địch đuổi theo, chịu bị bắt để bảo vệ toàn đội và vũ khí an toàn...

Ôn lại chiến công của Tiểu đoàn 248 vận tải biển năm xưa, chúng ta rất đỗi tự hào và khâm phục. Nhân dân các tỉnh ven biển Trung Bộ và Đông Nam Bộ gọi họ là những "người lính cầm chèo", "thủy quân cảm tử", "người chiến sĩ vận tải anh hùng". Còn Liên khu 5 tặng họ danh hiệu "Tiểu đoàn vận tải biển cảm tử 248. Có thể nói Tiểu đoàn 248 là đơn vị tiền thân của đoàn tàu "không số" sau này. Kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp, đơn vị giải thể, đơn vị chưa kịp tổ chức tổng kết, đề nghị tuyên dương khen thưởng. Đến nay đã hơn nửa thế kỷ trôi qua, những người làm nên chiến công ấy, không kể những người đã hy sinh, số còn lại tuổi đã cao, sức yếu, nhiều đồng chí đã qua đời, hiện còn hơn 1.150 đồng chí đang sống ở các tỉnh miền Trung, Hà Nội và TPHCM. Thể theo nguyện vọng của toàn thể anh em và Ban liên lạc Tiểu đoàn 248, để tuyên dương công trạng của các đồng chí hy sinh cũng như công lao của những người còn sống một cách xứng đáng, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, Hội đồng Thi đua-khen thưởng Bộ Quốc phòng đề nghị và được Chủ tịch nước quyết định tặng danh hiệu AHLLVT cho Tiểu đoàn 248 vào ngày 12-9-2011. Đó là niềm tự hào, nguồn động viên vô cùng quý báu đối với một tập thể anh hùng. Nhân kỷ niệm 70 năm ngày toàn quốc kháng chiến và kỷ niệm 69 năm ngày truyền thống Tiểu đoàn 248 cảm tử Liên khu V anh hùng năm nay, tôi đến thăm đồng chí Trần Tường Vân (90 tuổi) và đồng chí Nguyễn Bá Hiền (85 tuổi) là Trưởng, Phó Ban liên lạc truyền thống Tiểu đoàn. Mặc dù tuổi cao sức yếu đi lại khó khăn nhưng các đồng chí vẫn nhớ như in những lần vượt biển, những trận đấu trí thi gan sống chết với kẻ thù. Tôi càng khâm phục những người con quả cảm của Tiểu đoàn 248 một thời xả thân vì độc lập tự do của Tổ quốc hôm nay.

Phan Văn Cúc