Tổng thống Trump mang những 'đứa trẻ' quyền lực vào Nhà Trắng

Với mỗi tổng thống mới đặt chân đến Washington DC, đi cùng với họ sẽ là các nhân viên tư vấn và trợ lý thân tín có quan hệ gần gũi, được gây dựng trong nhiều năm và tôi luyện trong chiến dịch tranh cử - điều mang đến cho họ niềm tự hào khi được đứng trong chính quyền.

Nhưng khác với những người tiền nhiệm, Tổng thống Trump đưa gia đình của mình vào Nhà Trắng trong vai trò những cố vấn thân cận nhất.

Nhìn vào lịch sử kinh doanh và chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Trump có thể thấy điều này khá dễ hiểu, bởi nhà tỷ phú có rất ít tri kỷ ngoài các thành viên trong gia đình.

Những người bạn tri kỷ nhất với Tổng thống Trump không phải ai khác ngoài các thành viên trong gia đình.

Những người con trưởng thành trong gia tộc Trump được đánh giá là có ảnh hưởng lớn đến các quyết sách, tuy nhiên họ lại bị dư luận bị chê là thiếu kinh nghiệm lãnh đạo về các vấn đề trong nước lẫn quốc tế.

Mặc dù vậy, sau khi tuyển dụng và sa thải nhân viên định hình chiến lược tranh cử, con cái của ông Trump từ đó đến nay vẫn là trung tâm trong nhóm chuyển giao quyền lực.

Người con gái Ivanka từng tham gia trong cuộc gặp mặt thân mật với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Con trai ông, Donald, Jr., đóng một vai trò quyết định trong việc chọn ông Ryan Zinke là bộ trưởng Nội vụ trong chính quyền mới.

Ivanka hiện tại đang quản lý văn phòng Đệ nhất phu nhân. Con rể Jared Kushner được quy hoạch như một đặc phái viên về đàm phán hòa bình ở Trung Đông. Donald, Jr. và người anh trai Eric sẽ ở lại New York để vận hành Trump Organization, giám sát công việc kinh doanh của người cha.

Động thái này đã đặt ra những hoài nghi về việc ông Trump có thể đang lợi dụng chức vụ của mình để làm lợi cho sự nghiệp kinh doanh của gia đình, và xuất hiện nhiều chỉ trích rằng Tổng thống Mỹ đang gây ra xung đột lợi ích và vi phạm quy tắc chống gia đình trị. Đáp lại ông Trump nói rằng mọi thứ sẽ còn cần phải xem xét.

Theo Project Syndicate, mô hình quản lý của ông Trump từ lâu đã được củng cố bằng một vòng tròn quyền lực theo kiểu cha truyền con nối. Con cái của ông được chuẩn bị chu đáo cho sự thăng tiến, và kế thừa những vị trí chủ chốt trong tập đoàn từ nhiều năm. Với vị thế là thành viên trong hội đồng quản trị và mối quan hệ cha con, tầm ảnh hưởng của họ trong chính quyền là điều không thể nghi ngờ.

Trong đế chế kinh doanh của ông Trump, các vị trí cấp cao nhất còn lại được lấp đầy bởi những người thân tín trong gia đình, với trung bình 17 năm gắn bó. Một số người đã trải qua ba thập kỷ sát cánh bên ông Trump.

So với các công ty công có quy mô tương đương, nhóm thân tín của ông Trump có thâm niên nổi bật. Bài học cho bất kỳ ai được bổ nhiệm vào vị trí quan trọng đều được truyền đạt rõ ràng: chỉ có lòng trung thành mới giúp họ tiến thân và giữ vai trò điều hành.

Có rất ít những nghiên cứu về việc khuynh hướng lãnh đạo gia theo kiểu gia đình Trump có mang lại hiệu quả hay không. Tuy nhiên ông Trump dường như không quan tâm đến những ưu và nhược điểm trong việc sắp xếp quyền hành cho các thành viên trong gia đình vì ông hiểu một điều rằng: kể từ khi cha ông giao lại công việc kinh doanh của gia đình cho bản thân nhiều năm trước, ông đã không bao giờ đi làm việc ở một nơi khác.

Những người con trưởng thành của ông Trump được giao phó nhiều nhiệm vụ quan trọng.

Hơn nữa, Donald Trump cũng không phải là ông chủ duy nhất đi theo cung cách lãnh đạo "tất cả trong gia đình." Một nghiên cứu của Tập đoàn Tư vấn Boston năm 2016 nhận thấy rằng, một phần ba các công ty Mỹ với doanh thu hàng năm trên 1 tỷ USD đều là công ty do gia đình sở hữu. Trong số đó, có 40% là gia đình điều hành.

Trên thế giới cũng có nhiều nhà lãnh đạo đất nước dựa trên nền tảng gia đình trong chính phủ, mặc dù không thuộc các nền dân chủ phát triển. Từ Kazakhstan đến Congo, sự liên kết trong nhóm cầm quyền giúp chống lại những âm mưu chiếm đoạt quyền lực có thể xảy ra. Bên cạnh việc đảm bảo con cái họ sẽ được tiếp quản vị thế sau này.

Mặc dù so sánh có vẻ khập khiễng nhưng bình luận viên Kent Harrington từ Project Syndicate liên tưởng cách thức vận hành của ông Trump ở Nhà Trắng có hơi hướng giống với Triều Tiên.

Giống như cách mà nhà lãnh đạo Kim Jong Un yêu cầu đối với quan chức cấp dưới của mình, Nhà Trắng của ông Trump rất cũng đòi hỏi lòng trung thành tận tâm đối với gia tộc Trump.

Thông điệp này đã được tham mưu trưởng Nhà Trắng Reince Priebus và Chiến lược gia trưởng Steve Bannon lĩnh hội rõ ràng. Cả hai đã nhiều lần khẳng định họ ngưỡng mộ Kushner và hứa sẽ cho phép người con rể ông Trump có tiếng nói trong nhiều quyết định, bất chấp nhân vật này bị đánh giá là thiếu kinh nghiệm.

Ngoài ra bản thân Tổng thống Trump có thể ủy thác cho các con mình nhiều nhiệm vụ quan trọng. Dù quy tắc về chống gia đình trị có thể sẽ bác bỏ các bổ nhiệm chính thức dành cho các con cái của ông, nhưng điều đó sẽ không quan trọng khi ảnh hưởng trong thực tế của họ là rất rõ ràng.

Kent Harrington cho rằng, thực sự ảnh hưởng của họ trong việc thúc đẩy các mục tiêu lớn của Tổng thống Trump có thể dễ dàng áp đảo ảnh hưởng của những người được bổ nhiệm vào nội các, những người sẽ khôn ngoan nếu biết chiều theo ý muốn của con cái ông Trump.

Cùng với đó, những quyết định thăng chức bất ngờ và thanh trừng đột ngột sẽ diễn ra thường xuyên. Các chính sách lúng túng hay thất bại rất có thể sẽ dẫn tới những thay đổi về mặt nhân sự. Tất nhiên sẽ chỉ có những người bên ngoài gia đình phải đối mặt với chúng.

Hai tuần trước cuộc bầu cử, một trong những nhân viên cấp cao trong chiến dịch tranh cử của Tổng thống Trump, Brad Parscale từng nói về cách thức mà Nhà Trắng của ông Trump hoạt động rằng: “Lòng trung thành của tôi là hướng về gia đình ông ấy”.

Quốc Vinh