Ứng phó biến đổi khí hậu: Không thể mạnh ai nấy làm

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Ủy ban chủ trì cuộc họp. Ảnh: TN

Nước biển dâng 1m, nguy cơ ngập 39% ĐBSCL

BĐKH đang diễn ra mạnh mẽ, các diễn biến gần đây vượt xa mức được ghi nhận là kỷ lục trước đó. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cho biết, BĐKH đến sớm hơn dự báo. Thiệt hại nặng nhất là vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), vựa lúa lớn của cả nước và vùng sản xuất nông nghiệp quan trọng nếu không có giải pháp ứng phó.

Theo kịch bản nước biển dâng mà Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đưa ra, nếu mực nước biển dâng 1m thì nguy cơ ngập 77% tỉnh Kiên Giang; gần 17% diện tích đồng bằng Sông Hồng; 4,9% diện tích Quảng Ninh; gần 18% diện tích TP Hồ Chí Minh và nghiêm trọng nhất là ngập gần 39% vùng ĐBSCL. Nếu cộng với việc mỗi năm ĐBSCL sụt lún trung bình khoảng 3cm thì nguy cơ ngập diễn ra nhanh hơn.

Các ý kiến tại cuộc họp đánh giá, thời gian qua, BĐKH tác động nhanh, mạnh hơn đến nước ta, biểu hiện rõ rệt nhất là thời tiết cực đoan, thiên tai diễn ra liên tiếp, ngày càng nặng nề. Nguyên nhân chính là do con người với các hành vi như phát thải khí nhà kính, phá rừng, khai thác nguồn nước ngầm quá mức, khai thác cát sỏi trên sông…

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhận định, hiện nay chính sách pháp luật về ứng phó BĐKH còn thiếu đồng bộ, thiếu các dữ liệu quốc gia về BĐKH, trong đó có việc đánh giá các yếu tố có phải do BĐKH gây nên hay không như tình trạng sụt lún đất ở ĐBSCL.

Theo Phó Thủ tướng, không chỉ quan tâm công tác ứng phó BĐKH như phòng, chống mưa bão mà cần chú ý cả việc thích ứng BĐKH như sống chung với tình trạng nhiễm mặn, nước biển dâng, khô hạn.

“Tối hôm qua, tôi tiếp một giáo sư về thủy lợi. Ông nói rằng ở ĐBSCL nếu với cách làm như hiện nay thì sẽ tốn kém ghê gớm” - Thủ tướng nói và cho rằng, BĐKH đang đến rất nhanh, cần có giải pháp tốt hơn, hiệu quả hơn để ứng phó, nhất là đối với ĐBSCL chứ không phải “mạnh anh nào anh nấy làm trong khi nguồn lực còn nhiều hạn chế”.

Tránh tình trạng “nóng đâu phủi đó"

Theo Thủ tướng, mọi cấp, mọi ngành, hệ thống chính trị, người dân phải hiểu rõ hơn tác động của BĐKH và biện pháp ứng phó. Nếu người dân mà không nhận thức được thì “chúng ta đổ tiền, đổ của vào cũng không đạt kết quả”, nếu tiếp tục xây đô thị bằng đê bao, lúc cao, lúc thấp, “anh sau làm cao hơn anh trước, không có quy hoạch thì không bao giờ thành công”.

Giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, các thành viên của Ủy ban, người đứng đầu Chính phủ lưu ý, cần nghiên cứu, rà soát, điều chỉnh quy hoạch tổng thể, trước hết ở vùng ĐBSCL và ven biển miền Trung, một số quy hoạch quan trọng bức thiết, tránh tình trạng “nóng đâu phủi đó”, chỉ nhìn trước mắt, không nhìn lâu dài.

Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), Bộ Tài chính phân bổ nguồn lực hiệu quả nhất, kịp thời nhất, tránh mất vốn, thủ tục phải nhanh chóng, thuận lợi, công khai minh bạch.

Thủ tướng cũng giao, Bộ NN&PTNT chủ trì phối hợp với Bộ TN&MT theo dõi chặt chẽ, cập nhật, dự báo, đánh giá kịp thời về tình hình nguồn nước, xâm nhập mặn mùa khô năm 2016-2017 tại ĐBSCL cũng như tình hình mưa lũ thời gian tới để có phương án chủ động hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương ứng phó, hạn chế thiệt hại.

Theo chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực được giao, các Bộ NN&PTNT, Công thương, Giao thông Vận tải, Xây dựng, Khoa học Công nghệ, KH&ĐT, Tài chính được giao theo dõi sát, nắm bắt diễn biến, tình hình BĐKH, thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn... để đề xuất các cơ chế chính sách, đối sách phù hợp; huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong nước, quốc tế cho thực hiện nhiệm vụ này, ưu tiên những vùng bị ảnh hưởng nặng bởi thiên tai, BĐKH.

Ngoài ra, để đẩy mạnh hợp tác quốc tế, huy động nguồn lực trong ứng phó BĐKH, Thủ tướng giao Bộ Ngoại giao trao đổi với các nước thượng nguồn sông Mekong và thượng nguồn các sông lớn chảy vào Việt Nam để có cơ chế trao đổi thông tin thủy văn về mùa lũ và mùa kiệt để chủ động ứng phó, quản lý.

Thảo Nguyên