'Vết thương lòng' của đại tá công an về vụ vượt ngục chấn động Hà Nội

Đêm 28/10/2001, hai tử tù Nguyễn Văn Thân và Nguyễn Hải Nam dùng chiếc dũa được ghép bởi 10 bánh xe bật lửa, dao lam, mẩu gạch men vỡ để tạo độ ma sát đã cưa đứt cùm và trốn thoát khỏi buồng biệt giam tại Trại tạm giam Công an Hà Nội (trại Hỏa Lò mới)...

Là giám thị trại giam, đại tá Nguyễn Văn Hoắc (lúc đó hàm thượng tá) bị buộc nghỉ chế độ. Giờ ở tuổi 72, đại tá Hoắc vẫn coi đây là “vết thương lòng”.

Hơn 13 năm làm việc ở trại này, ông bảo không bao giờ nghĩ sẽ xảy ra những chuyện chấn động như thế. "Nếu được chọn lại, tôi sẽ không chọn công việc này nữa đâu, bởi nó quá vất vả và nhiều áp lực”, ông chia sẻ.

Nhớ lại trước thời điểm xảy ra vụ việc hai tử tù trốn, ông nói linh cảm có điềm không lành khi thấy vài hiện tượng lạ, thấy bất an nên trong một tuần ấy đã yêu cầu các đơn vị họp ba lần.

“Tôi yêu cầu viết rõ vào biên bản cuộc họp về việc cần phải thay móng cùm, gõ chấn song sắt cửa, gõ tường để kiểm tra... và thực hiện rất nhiều công tác khác thắt chặt việc canh giữ phạm nhân. Tuy nhiên, mệnh lệnh ấy không được thực hiện, và sự việc đáng tiếc hai tử tù trốn trại đã xảy ra”, đại tá Hoắc kể lại.

Ông nói, giá như khi ấy các cán bộ thực hiện đúng theo lệnh vì khi chấn song bị cưa, tường bị đục nếu gõ kiểm tra sẽ thấy tiếng phát ra rất khác biệt. Với móng cùm to bằng nửa cổ tay, nếu thay mới thì tử tù không thể cắt được, giả sử có cũng mất rất nhiều thời gian.

Thân "Rau muống" (trái) và Nam "Cu chính".

"VKSND Tối cao vào cuộc điều tra hỏi, xảy ra việc tử tù trốn trại thì ai chịu trách nhiệm? Tôi nhận trách nhiệm vì là giám thị, là chỉ huy. Sau đó VKSND Tối cao đến thu tất cả sổ sách của chúng tôi, trong đó có biên bản ghi lại rất rõ mệnh lệnh tôi giao trong cuộc họp, nhưng chưa được thực hiện. Vì thế, người không thực hiện mệnh lệnh ấy đã bị kỷ luật nặng nhất”, ông trầm ngâm kể.

Trăn trở không hiểu hai tử tù vì sao có thể dùng dao lam cưa cùm, cưa song sắt, ông làm văn bản gửi cho Bộ Quốc phòng hỏi: “Dao lam có cưa được song sắt không? Cùm chân to bằng nửa cổ tay, dao lam có cưa được không?”.

Bộ Quốc phòng giải thích, sắt dù to hay bé vẫn là sắt, còn dao lam là thép, mà thép thì cứng hơn sắt nên thép cưa được sắt là đúng. Sau đó, bên kỹ thuật hình sự của Bộ xuống lấy cùm, lấy mảnh dao lam mà hai tử tù dùng để cưa cùm, thực nghiệm lại đúng như miêu tả của chúng. "Và đúng là cưa được thật. Hai tử tù đã dành vài tháng để vừa làm vừa che giấu việc ấy", ông nói.

Sau này, khi làm rõ các thông tin còn nghi ngờ, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao kết luận là do phạm nhân tự cưa cùm bỏ trốn chứ không có “tay trong” là cán bộ giúp đỡ. Sau vụ việc đó, đại tá Hoắc đề nghị lãnh đạo làm văn bản sang Bộ Quốc phòng đề nghị nhiệt luyện các cùm sắt ở nhiệt độ rất cao khiến khó cưa, có cưa cũng chỉ nhẵn chứ rất khó đứt. Từ đó đến nay, trại này vẫn dùng loại cùm ấy.

“Dư luận vẫn luôn nghĩ tử tù không thể tự bỏ trốn khỏi phòng biệt giam được mà phải có “tay trong”. Nhưng với ngần ấy năm trong nghề, tôi khẳng định chắc chắn không có cán bộ nào tiếp tay cho những việc ấy cả, vì chẳng ai dại gì đem cả cuộc đời, sự nghiệp chính trị phấn đấu bao lâu để tiếp tay cho tử tù - làm một việc biết trước là chẳng khác gì chọn con đường chết”.

16 năm trước, đêm 28/10/2001, hai tử tù Nguyễn Văn Thân (Thân "Rau muống" và Nguyễn Hải Nam (Nam “Cu chính”)  dùng chiếc dũa được ghép bởi 10 bánh xe bật lửa, dao lam, mẩu gạch men vỡ để tạo độ ma sát đã cưa đứt cùm và trốn thoát khỏi buồng biệt giam số 3K3 Trại Hỏa Lò mới.

Hơn 500 cán bộ, chiến sĩ lần theo manh mối và bắt được hai tử tù về quy án sau 17 ngày.

Công an Hà Nội đã kỷ luật 13 cán bộ, sĩ quan của trại.

Theo VnExpress