Việc cấm người trong gia đình cùng đấu giá một tài sản là hạn chế quyền con người

Chiều 21.5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 7, Quốc hội thảo luận phiên toàn thể tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Không phù hợp Hiến pháp

Tại khoản 23, điều 1 của dự thảo luật về bổ sung điểm e vào sau điểm đ, khoản 4, điều 38 quy định những người sau đây không được đăng ký tham gia đấu giá, gồm: “Cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột; công ty mẹ, công ty con, các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản”.

Theo đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang), việc quy định thêm các đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá gồm "công ty mẹ, công ty con, các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản” là phù hợp. Điều đó sẽ giúp tránh được tình trạng thông đồng dìm giá, “quân xanh quân đỏ”, tiêu cực trong hoạt động đấu giá tài sản.

Đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang)

Tuy nhiên, đại biểu Tuấn đề nghị không nên bổ sung nhóm đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá là “cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột" vì điều này không phù hợp cả về mặt pháp lý và thực tế. Đại biểu Tuấn cho rằng nếu quy định như vậy tức là hạn chế quyền sở hữu tài sản của công dân.

Ngoài ra, điều này cũng không phù hợp với Hiến pháp và các quy định pháp luật liên quan, không phù hợp đối với trường hợp Nhà nước đấu giá quyền sử dụng đất ở để giao đất cho cá nhân, tổ chức có thu tiền sử dụng đất.

“Về mặt thực tế, nếu cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột đều có quyền đăng ký tham gia đấu giá nhiều lô đất khác nhau cùng với nhiều khách hàng khác không có quan hệ huyết thống, quan hệ hôn nhân cũng không ảnh hưởng đến tính khách quan của cuộc đấu giá và không phải là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thông đồng, dìm giá”, ông Tuấn nói.

Cũng theo đại biểu Tuấn, quy định không cho cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột cùng đăng ký tham gia một cuộc đấu giá, trả giá cùng một lô đất còn phát sinh thủ tục hành chính hết sức phức tạp cho tổ chức đấu giá trong quá trình thực hiện thủ tục cho khách hàng đăng ký tham gia đấu giá.

Các đại biểu thảo luận tại Quốc hội

Do đó, nếu quy định cấm như dự thảo nêu trên nhưng không kiểm soát được, sẽ dẫn đến sai sót mà sau khi đấu giá xong mới phát hiện người tham gia đấu giá có quan hệ hôn nhân, huyết thống... phải hủy kết quả trúng đấu giá để đấu giá lại.

"Điều này cũng sẽ tạo ra một hệ lụy rất lớn, gây tốn kém, lãng phí do việc phải tổ chức đấu giá lại, đó là chưa kể đến việc tổ chức đấu giá tài sản phải đối diện với việc có tranh chấp khiếu kiện phức tạp", ông Tuấn nói.

Khó khả thi trong thực tế

Đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng) cho biết thực tế rất khó thực hiện quy định này bởi khi tổ chức cuộc đấu giá, tổ chức đấu giá chuyên nghiệp không thể biết hết quan hệ trong gia đình trong số những người tham gia đấu giá là cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh chị em ruột… và không có điều kiện để xác minh các thông tin nói trên.

Mặt khác, theo ông Tân, việc sở hữu tài sản chung của vợ chồng đã được quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình, cha mẹ với con, anh chị em ruột đều có năng lực hành vi dân sự riêng, độc lập với nhau về tài sản.

Đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng)

Do đó, đại biểu Tân đề nghị cân nhắc việc đưa nội dung này vào dự thảo luật; nếu đưa nội dung này vào dự thảo Luật Đấu giá tài sản cần có cơ chế để thực hiện, đảm bảo tính khả thi trong thực tế, cũng như đảm bảo quyền của cá nhân khi tham gia đấu giá.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) cho rằng dự thảo luật quy định những người không được tham gia đấu giá là cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột trong gia đình là mong muốn đảm bảo tính chặt chẽ, tránh trường hợp người đăng ký tham gia đấu giá đưa người trong gia đình vào làm "quân xanh quân đỏ". Tuy nhiên trên thực tế, quy định như trên sẽ phát sinh nhiều vấn đề phức tạp và hạn chế quyền công dân, nên đại biểu Thắng ủng hộ quan điểm cho rằng phương án này cần được cân nhắc kỹ lưỡng, nếu chưa đầy đủ các yếu tố thì không nên đưa vào dự thảo luật.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị)

Theo đại biểu Nguyễn Minh Tâm, với quy định này, quá trình áp dụng đã có nhiều vướng mắc, nhiều cách hiểu khác nhau, dẫn đến phát sinh khiếu nại, tố cáo về người tham gia đấu giá.

Theo đó, để tháo gỡ các vướng mắc và thống nhất trong áp dụng, đề nghị ở các điều dự thảo luật này cần phải quy định rõ: Cha, mẹ là cha mẹ đẻ hay bao gồm cả cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng; con là con ruột hay con nuôi, con dâu, con rể; anh, chị, em là cùng cha mẹ hay bao gồm anh, chị, em cùng cha khác mẹ; anh, chị, em cùng mẹ khác cha…

Lam Thanh