'Việt Nam và ASEAN cùng chung tay viết tiếp câu chuyện thành công'

Sáng 23/4, Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 với chủ đề “Xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm” đã khai mạc tại Hà Nội.

Trong lời phát biểu chào mừng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn cho biết, Diễn đàn là nơi các diễn giả chia sẻ ý tưởng mới và sáng tạo để lãnh đạo các nước ASEAN tham khảo trong quá trình xây dựng chiến lược, tầm nhìn của khu vực và mỗi nước, góp phần mang lại những lợi ích thiết thực cho người dân.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn phát biểu tại Diễn đàn Tương lai ASEAN sáng 23/4/2024. Ảnh: Đỗ Thảo - Mekong ASEAN

Diễn đàn tập trung thảo luận các giải pháp đảm bảo sự hài hòa giữa phát triển với bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, bảo đảm an sinh xã hội; các doanh nghiệp đã chia sẻ nhiều ý tưởng kinh doanh, kết nối mạng lưới để tăng cường hợp tác đầu tư kinh doanh.

ASEAN chưa bao giờ ở vị thế tốt như hiện nay

Phát biểu khai mạc Diễn đàn tương lai ASEAN năm 2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, sự tham gia đông đảo của 500 đại biểu là đại diện nhiều nước, tổ chức quốc tế đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc, hưởng ứng tích cực đối với sáng kiến mới này của Việt Nam.

Theo Thủ tướng, bàn về tương lai và hoạch định tương lai là vấn đề cấp thiết hơn bao giờ hết trong bối cảnh thế giới đứng trước bước ngoặt lớn, như xu hướng cạnh tranh, phân tách ngày càng gay gắt giữa các nước lớn đang đặt ra những thách thức lớn đối với đoàn kết và hợp tác ở cả cấp độ khu vực và toàn cầu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu khai mạc Diễn đàn tương lai ASEAN ngày 23/4/2024. Ảnh: Đỗ Thảo - Mekong ASEAN

Đồng thời, xu hướng phát triển bùng nổ của các công nghệ mới, số hóa vừa mở ra các cơ hội phát triển đột phá, vừa tiềm ẩn nguy cơ tụt hậu, nhất là đối với các nước đang phát triển và kém phát triển; các xu hướng về bền vững, bao trùm và tăng trưởng xanh vừa là thời cơ, vừa là sức ép lớn.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Trong bối cảnh đó, sau gần 6 thập kỷ hình thành và phát triển, có thể khẳng định, chưa bao giờ ASEAN ở vị thế tốt như hiện nay và cũng chưa bao giờ khu vực phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay”.

Thủ tướng cho rằng, ASEAN là hạt nhân thúc đẩy đối thoại, hợp tác và phát triển, là tâm điểm của hàng loạt sáng kiến liên kết ở khu vực, nhưng cũng là trọng điểm của cạnh tranh chiến lược gay gắt.

Vai trò trung tâm của ASEAN được thừa nhận rộng rãi, nhưng có lúc, có nơi chưa thực sự hiệu quả. ASEAN là khối kinh tế lớn thứ 5 thế giới, nhưng chênh lệch trình độ phát triển còn đáng kể, mức độ hợp tác, liên kết nội khối còn chưa thật sự bền chặt.

“Những thực tế nói trên đòi hỏi ASEAN càng cần có tầm nhìn chiến lược, toàn diện và khả năng thích ứng để nắm bắt cơ hội, hóa giải thách thức, phát triển ổn định và bền vững”, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định.

5 đề xuất của Thủ tướng Phạm Minh Chính với ASEAN

Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cho biết, trong gần 3 thập kỷ tham gia ASEAN, Việt Nam luôn coi ASEAN là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, an ninh, kinh tế, quốc phòng; luôn nỗ lực hết mình vì Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh, có vai trò, vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới.

Con đường phát triển của Việt Nam trong tiến trình đổi mới, hội nhập luôn gắn liền với ASEAN và đã gặt hái được nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực trong mối quan hệ chặt chẽ này. Thành công của Việt Nam khẳng định tính đúng đắn, chiến lược của các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước Việt Nam.

Tuy nhiên, theo Thủ tướng, Việt Nam cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức vì là một nước đang phát triển, có nền kinh tế đang chuyển đổi với quy mô khiêm tốn, độ mở cao, sức chống chịu còn hạn chế.

Đây cũng là những thách thức chung mà nhiều quốc gia ASEAN phải đối mặt trên hành trình phát triển; điều này đòi hỏi sự đoàn kết, tin tưởng, chung sức, đồng lòng của tất cả các nước thành viên cùng sự hợp tác, hỗ trợ của các đối tác, bạn bè quốc tế.

Thủ tướng kêu gọi ASEAN cùng kiên trì theo đuổi cách tiếp cận toàn cầu, toàn dân, toàn diện để "ngôi nhà chung" ASEAN vững vàng trong mọi hoàn cảnh.

ASEAN đang hướng đến mục tiêu đến năm 2045 với khát vọng về một cộng đồng năng động, gắn kết, tự cường. Trong bối cảnh đó, để hiện thực hóa Tầm nhìn ASEAN 2045, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị cần thực hiện 5 "tăng cường":

Thứ nhất, ASEAN cần tăng cường đoàn kết, hợp tác, thống nhất trong đa dạng, nêu cao tinh thần độc lập, tự cường, tự chủ chiến lược của ASEAN. Phát huy vai trò trung tâm ASEAN; đồng thời tôn trọng sự khác biệt, bảo đảm hài hòa lợi ích; kiên định lập trường nguyên tắc của ASEAN về các vấn đề an ninh - phát triển của khu vực và thế giới.

Thứ hai, tăng cường tin cậy chiến lược trong ASEAN và trong quan hệ với các đối tác; góp phần ngăn ngừa xung đột, duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng ở khu vực và thế giới.

Thứ ba, tăng cường chuyển đổi số, phát triển xanh; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, tạo ra các động lực tăng trưởng mới, bền vững cho ASEAN trong thời gian tới.

Thứ tư, tăng cường phát triển hài hòa, bền vững, bao trùm, lấy người dân là trung tâm, chủ thể, động lực, nguồn lực và là mục tiêu của sự phát triển.

Thứ năm, tăng cường huy động mọi nguồn lực xã hội, nhất là hợp tác công tư; tạo đột phá chiến lược về thể chế, nhân lực, hạ tầng và quản trị quốc gia, giúp ASEAN phát triển nhanh và bền vững.

Thủ tướng tin tưởng ASEAN đã, đang và sẽ đóng góp ngày càng chủ động, tích cực hơn cùng cộng đồng quốc tế trong định hình tương lai của thế giới.

Với quan điểm "ngày mai bắt đầu từ ngày hôm nay", Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: "Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa cùng các quốc gia thành viên, các đối tác và bạn bè của ASEAN chung tay viết tiếp những câu chuyện thành công, mở ra tương lai chiến lược mới cho một Cộng đồng ASEAN năng động, tự cường, đoàn kết, thống nhất trong đa dạng, đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và thế giới, lấy con người làm trung tâm, là chủ thể, không để ai bị bỏ lại phía sau".

ASEAN phải làm chủ vận mệnh của mình

Trong phát biểu của mình, với vai trò đại diện cho Lào - nước Chủ tịch ASEAN năm 2024, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone hoan nghênh và đánh giá cao ý tưởng tổ chức Diễn đàn trong năm 2024 của Thủ tướng Phạm Minh Chính khi Lào đang đảm nhiệm cương vị Chủ tịch ASEAN.

Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone phát biểu với vai trò Lào là nước Chủ tịch ASEAN 2024. Ảnh: Đỗ Thảo - Mekong ASEAN

Ôn lại quá trình phát triển của ASEAN sau gần 6 thập kỷ hình thành và phát triển cũng như các xu hướng, cơ hội, thách thức của ASEAN trong thời gian tới, Thủ tướng Sonexay Siphandone cho rằng ASEAN cần sẵn sàng nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức vì Cộng đồng ASEAN và vì người dân ASEAN.

Hướng đến tương lai ASEAN, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone nhấn mạnh, ASEAN cần tiếp tục đề cao các nguyên tắc cơ bản của ASEAN, đồng thời tăng cường sự gắn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN.

ASEAN phải làm chủ vận mệnh của mình bằng cách nhất quán duy trì các mục tiêu cơ bản là duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh và hợp tác. Điều này nhằm củng cố cộng đồng và thúc đẩy khả năng cạnh tranh và vai trò của ASEAN.

Đối mặt với bối cảnh khó khăn của kinh tế thế giới, Thủ tướng Lào nhấn mạnh, ASEAN cần tiếp tục nỗ lực tăng cường hội nhập kinh tế khu vực và giữa ASEAN với các đối tác bên ngoài, trong đó bao gồm thông qua thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN và nâng cao năng lực cạnh tranh kinh tế của các quốc gia thành viên ASEAN.

Thủ tướng Sonexay Siphandone cho biết Lào nỗ lực hết mình thực hiện tốt vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2024; hợp tác chặt chẽ với các nước ASEAN và các đối tác; tạo nền tảng vững chắc của ASEAN trong tương lai.

Tầm nhìn xa trông rộng của Việt Nam

Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn phát biểu tại Diễn đàn Tương lai ASEAN ngày 23/4/2024. Ảnh: Đỗ Thảo - Mekong ASEAN

Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn trong bài phát biểu của mình đã đánh giá rằng Việt Nam có tầm nhìn xa và trông rộng. Trong đó, việc tổ chức Diễn đàn tập trung vào tương lai của ASEAN sẽ rất phù hợp với những gì ASEAN hiện đang theo đuổi trong việc xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và 4 phiên bản chiến lược của tầm nhìn.

"Diễn đàn Tương lai ASEAN lần này diễn ra rất kịp thời và rất là cấp thiết trước vô số thách thức mà khu vực và chính phủ các nước thành viên ASEAN đang phải đối mặt," Tổng thư ký ASEAN nhấn mạnh.

Cũng tại diễn đàn, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr., Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres và Thủ tướng Timor-Leste Xanana Gusmão đã gửi thông điệp ghi hình đến phiên khai mạc.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone cùng các đại biểu tham dự Diễn đàn Tương lai ASEAN. Ảnh: Đỗ Thảo - Mekong ASEAN

Ảnh: Đỗ Thảo - Mekong ASEAN

Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 với chủ đề "Xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm" là một sáng kiến quan trọng do Thủ tướng Phạm Minh Chính đề xuất tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần 43 vào tháng 9/2023.

Đây là ý tưởng mới của Việt Nam với mong muốn tạo diễn đàn chung cho các nước thành viên ASEAN cũng như các bạn bè đối tác của ASEAN, người dân ASEAN cùng đóng góp vào việc thúc đẩy, định hình con đường phát triển cho tương lai của ASEAN.

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt, điểm khác biệt lớn nhất của "Diễn đàn Tương lai ASEAN" so với các diễn đàn khác nằm ở chỗ đây là diễn đàn dành riêng cho ASEAN, của ASEAN, vì ASEAN và vì người dân của ASEAN.

Đỗ Thảo