Vụ nổ bom khủng bố sẽ góp phần thay đổi Hiến pháp Thổ Nhĩ Kỳ

Ít ai nghĩ rằng hai sự kiện này có mối liên hệ trực tiếp với nhau, nhưng theo các nhà phân tích, vô hình trung, những kẻ khủng bố đã giúp cho việc thông qua gói sửa đổi Hiến pháp được mau lẹ.

Vụ khủng bố kinh hoàng

Đêm thứ Bảy (10/12), 2 vụ nổ làm rung chuyển Thổ Nhĩ Kỳ. Vụ nổ thứ nhất xảy ra ở quận Besiktas, bên cạnh sân vận động bóng đá “Vodafone Arena”. Theo cảnh sát, một kẻ đánh bom tự sát dùng xe đâm vào một xe buýt của cảnh sát. Và vài phút sau, một vụ nổ khác diễn ra tại công viên gần đó. Theo các nhân chứng, cuộc tấn công khủng bố giết chết khoảng 40 người, hàng trăm người bị thương. Thổ Nhĩ Kỳ đã tuyên bố một ngày quốc tang.

Trong cuộc phỏng vấn với CNN, Phó Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Numan Kurtulmush cho rằng, mục tiêu tấn công của những kẻ khủng bố là cảnh sát. Ông Numan Kurtulmush cáo buộc đảng Công nhân người Kurd (PKK) đã thực hiện các cuộc tấn công của loại hình này. Cũng theo lời Numan Kurtulmush, các nhà lãnh đạo và một số nghị sĩ của đảng Dân chủ Nhân dân (PDN) có quan hệ gần gũi với người Kurd gần đây đã trở thành đối tượng của một cuộc điều tra của cảnh sát.

“PDN nên hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc chiến chống khủng bố chứ không nên hỗ trợ những kẻ khủng bố của PKK” - Numan Kurtulmush kêu gọi. Còn Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố: Tối nay chúng ta đã chứng kiến khuôn mặt ghê tởm của khủng bố. Điều dễ hiểu rằng cuộc khủng bố xảy ra ngay sau trận bóng giữa Basiktas và Bursaspor là nhằm mục đích làm thương vong nhiều người.

Đất nước cần một Tổng thống “đủ mạnh”

Thảm kịch diễn ra tại Istanbul vào đúng lúc Phó Trưởng đoàn đại biểu của AKP Mustafa Elitash trình bày tại Quốc hội gói sửa đổi Hiến pháp. Dự thảo Hiến pháp này cho phép mở rộng đáng kể quyền hạn của người đứng đầu nhà nước.

Theo hãng tin Anadolu, chiếu theo những thay đổi này, Tổng thống sẽ trở thành người đứng đầu của hệ thống nhà nước: Được quyền chỉ định Thủ tướng, các Bộ trưởng và các quan chức cấp cao. Ngoài ra, Tổng thống sẽ xác định quyền hạn, nhiệm vụ và cơ cấu của các bộ. Tờ Wall Street Journal nhận định, những sửa đổi cho phép Erdogan vẫn nắm quyền lực trong 2 nhiệm kỳ 5 năm tới - đến năm 2029.

Tuy nhiên, một phần của phe đối lập trong Quốc hội có ý định phản đối sáng kiến này. Sửa đổi Luật cơ bản của đất nước mà không có trưng cầu dân ý, Erdogan và các đồng nghiệp của ông cần sự ủng hộ của 367 nghị sĩ. Trong khi đảng của ông (AKP) chỉ có 316 phiếu, nhưng đảng Phong trào quốc gia sẵn sàng ủng hộ thêm 39 phiếu.

Tuy nhiên, các thành viên của phe đối lập trong Quốc hội (PDN) và đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) không chấp nhận cách lãnh đạo theo kiểu “độc tài” của Erdogan. Rất có thể đây là nguyên nhân dẫn đến các vụ bắt bớ các nhà lãnh đạo PDN gần đây.

“Đây là một dự án độc tài nhằm độc quyền của tất cả các ngành của chính phủ” - Phó Chủ tịch của CHP Bulent Tezdzhan bình luận về việc sửa đổi Hiến pháp. Nên nhớ rằng, ông Erdogan bác bỏ cáo buộc của việc muốn chiếm đoạt quyền lực, tập trung vào thực tế là người dân Thổ Nhĩ Kỳ muốn nhìn thấy một người đứng đầu nhà nước “đủ mạnh”.

Có thể do dự án mở rộng quyền hạn của Tổng thống không thể tìm được sự ủng hộ đầy đủ từ các cơ quan lập pháp nên giải pháp duy nhất sẽ là cuộc trưng cầu dân ý. Cuộc trưng cầu này sẽ được bắt đầu bằng 330 phiếu của các nghị sĩ trong Quốc hội.

Theo các nhà phân tích, sau vụ đảo chính hụt ở Thổ Nhĩ Kỳ cách đây chưa lâu, khoảng 33% người dân ủng hộ Tổng thống với “bàn tay sắt”. Ngoài ra, những cuộc khủng bố kinh hoàng rất có thể sẽ góp phần đưa dự thảo sửa đổi Hiến pháp của Erdogan và đảng AKP thành hiện thực qua cuộc trưng cầu dân ý sắp tới. Và như vậy, Hiến pháp Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thay đổi theo hướng mở rộng quyền lực cho người đứng đầu nhà nước.