Vụ phá rừng đặc dụng lớn nhất Đà Nẵng: Phá án khó một, kết tội khó mười

Các bị cáo tại phiên tòa

Vụ án được dư luận đặc biệt quan tâm, bởi trong số 19 bị cáo hầu tòa, có 7 cán bộ kiểm lâm bị truy tố với các hành vi Nhận hối lộ, Đưa hối lộ, Vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng…

Đáng chú ý, trong vụ án, theo tiết lộ từ lực lượng điều tra, nhiều cán bộ Chi cục kiểm lâm Đà Nẵng được xác định có liên quan đến tội Nhận hối lộ. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì, quá trình truy tố lại không nhắc tới cho đến khi ra tòa…

Triệt hạ 100m3 gỗ kiền kiền

Ngày 6/10/2014, trong quá trình làm việc, Tổ liên ngành xử lý vi phạm lâm luật huyện Đông Giang (đóng tại xã Tư, tỉnh Quảng Nam) phát hiện 66 phách gỗ kiền kiền khai thác trái phép, cất giấu tại khoảnh 5, tiểu khu 37 thuộc lâm phận rừng đặc dụng Bà Nà- Núi Chúa (TP.Đà Nẵng) với khối lượng hơn 14m3.

Lập tức, tổ liên ngành cho lập biên bản, tạm giữ toàn bộ số gỗ tang vật. 5 ngày sau, đơn vị này phối hợp với lực lượng Kiểm lâm TP. Đà Nẵng kiểm tra và phát hiện thêm 9 điểm cất giấu gỗ kiền kiền quy cách với số lượng lớn tại Tiểu khu 37, cũng thuộc rừng đặc dụng Bà Nà- Núi Chúa.

Trong đó, 5 điểm cất giấu thuộc lâm phận tỉnh Quảng Nam với 227 phách gỗ quy cách; 4 điểm thuộc lâm phận TP. Đà Nẵng với 224 phách gỗ.

Theo kết quả điều tra cũng như cáo trạng, cơ quan chức năng đã phát hiện, tạm giữ tổng cộng hơn 100 m3 gỗ các loại và xác định, số gỗ này đã bị khai thác tại khu vực Cà Nhông thuộc rừng đặc dụng Bà Nà- Núi Chúa. Trước sự việc, Sở NN&PTNT TP. Đà Nẵng chỉ đạo chi cục kiểm lâm thành phố khẩn trương xác minh, làm rõ.

Chi cục nhanh chóng cắt cử hơn 100 cán bộ kiểm lâm vào để bảo vệ hiện trường, lập hồ sơ điều tra nguồn gốc và đối tượng khai thác. Trong quá trình điều tra, cơ quan chức năng đã tạm đình chỉ công tác 7 cán bộ, trong đó có 5 cán bộ quản lý, bảo vệ rừng thuộc Ban Quản lý rừng đặc dụng Bà Nà- Núi Chúa và hai kiểm lâm phụ trách địa bàn.

Trạm bảo vệ rừng Cà Nhông và số gỗ kền kền thời điểm bị phát hiện.

Nhận thấy đây là vụ phá rừng lớn nhất kể từ sau tách tỉnh được phát hiện tại khu vực rừng thuộc địa phận Đà Nẵng, ngày 24/11/2014, Chi cục kiểm lâm Đà Nẵng yêu cầu khởi tố vụ án hình sự, đồng thời chuyển hồ sơ sang cơ quan công an làm rõ.

Tiếp nhận thông tin, Phòng CSĐT tội phạm về Kinh tế & Chức vụ (PC 46, Công an TP. Đà Nẵng) cho xác lập chuyên án truy xét, huy động lực lượng vào cuộc.

Theo chia sẻ của lực lượng phá án khi đó, hồ sơ vụ việc chỉ vỏn vẹn tờ đề nghị khởi tố vụ án hình sự từ chi cục kiểm lâm, còn hiện trường nằm cách xa trung tâm thành phố, phải lội bộ, ở dài ngày trong rừng sâu… nên quá trình lần tìm manh mối khó khăn vô cùng.

Ban chuyên án nhận định, để vận chuyển gỗ từ rừng ra được tới điểm tập kết, khả năng đối tượng thuê người dân địa phương nên cho cho tiếp cận hướng này. Qua nguồn tin từ một số thanh niên ngụ thôn 2, xã Tư cho biết, họ có tham gia vận chuyển gỗ đã được xẻ quy cách đưa từ rừng ra, do một người tên Tam thuê, nhưng không rõ lai lịch, chỉ biết nói giọng Bắc.

Cõng gỗ ra đến bìa rừng, họ chất lên xe tải loại 3 cầu, do anh em Kiều Ngọc Trung (SN 1989) và Kiều Ngọc Quý (SN 1991, ngụ xã 3, Đông Giang) điều khiển chở đi đến điểm tập kết hay về xuôi. Xác minh lai lịch loại xe đặc biệt này, được biết người thuê có tên Phan Đình Lợi (thường gọi Lợi “đen”, râu”, SN 1985, ngụ Túy Loan Đông 2, xã Hòa Phong, Hòa Vang, Đà Nẵng).

Qua củng cố các tài liệu, chứng cứ, ngày 10/4, Ban chuyên tống đạt quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Quý, Trung và Lợi về hành vi Vận chuyển lâm sản trái phép theo Điều 175 Bộ luật hình sự.

Lợi khai nhận, khoảng đầu năm 2014 đã thu mua các loại gỗ trong rừng Bà Nà- Núi Chúa của Vũ Văn Tam (SN 1968, quê Nam Định, ngụ thôn Lấy, xã Tư). Hồ sơ đối tượng này thể hiện, Tam đã có vợ và 2 con ở Giao Thủy (Nam Định). Nhiều năm trước, Tam bỏ quê vào khu vực Đông Giang khai thác vàng trái phép, từng bị Công an huyện Đông Giang xử lý hành chính tội buôn lậu.

Sau đó, Tam lấy thêm vợ 2 tên Đặng Thị Lựu (người địa phương, đối tượng này được xác định là đồng phạm với Tam nhưng chỉ bị xử lý hành chính), rồi chuyển sang nghề khai thác gỗ trái phép. Với chứng cứ thu thập phù hợp lời khai các đối tượng, ngày 11/4/2015, CQĐT tiến hành bắt Tam về hành vi Khai thác gỗ trái phép, cũng theo Điều 175.

Lộ cán bộ kiểm lâm tiếp tay phá rừng

Tam khai nhận, vào cuối năm 2012, biết khu vực rừng Cà Nhông (do Ban quản lý rừng đặc dụng Bà Nà -Núi Chúa quản lý) có nhiều gỗ kiền kiền nên Tam nảy sinh ý định thuê người vào khai thác trái phép.

Do quen biết với 2 anh em Đỗ Văn Lưu (SN 1967), Đỗ Văn Quý (SN 1979, cùng quê huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình), Tam liên hệ với 2 người này thuê tiếp thêm một số đối tượng cùng quê huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình) trực tiếp chặt 104 cây gỗ kiền kiền với khối lượng hơn 100 m3.

Trạm bảo vệ rừng Cà Nhông và số gỗ kền kền thời điểm bị phát hiện

Đội ngũ này thuộc thành phần lao động phổ thông, sau khi vào Đông Giang làm vàng, qua tình cờ được thuê hạ cây và xẻ gỗ. Một thanh gỗ ra quy cách nhóm Lưu làm, được Tam tính 150.000 đồng.

Sau đó, Tam thuê người bốc vác ra xe 70.000 đồng/thanh, tổng chi phí khoảng 220.000. Tới điểm tập kết, Tam bán lại cho Phan Đình Lợi 550.000 đồng/thanh. Lợi thuê người vào rừng vận chuyển số gỗ trên cho mình ra ngoài cất giấu chờ tiêu thụ.

Để đưa người vào rừng Cà Nhông khai thác gỗ trái phép, Tam đã gặp Phạm Phú Cường (SN 1965, lúc đó làm Trạm trưởng Trạm quản lý bảo vệ rừng Cà Nhông) trao đổi và mỗi xe gỗ đưa ra khỏi rừng, Tam trích 5 triệu đồng đưa cho trạm và kiểm lâm “bồi dưỡng”.

Khi nghe Cường nói lại về việc thương lượng với Tam, cả trạm gồm Hồ Tấn Hai và Thủy Ngọc Trọng, nguyên Trạm phó Trạm bảo vệ rừng Cà Nhông; Nguyễn Văn Nhung và Đinh Ngọc Bản, cùng là kiểm lâm viên tại Trạm bảo vệ rừng Cà Nhông; Nguyễn Văn Ấn và Lý Thanh Tùng, nhân viên Trạm bảo vệ rừng Cà Nhông đều đồng ý và không nói gì.

Theo điều tra, từ tháng 10/2013 đến tháng 4/2014, tổng số tiền mà Tam đưa cho hai cán bộ và 5 kiểm lâm tại trạm hơn 30 triệu đồng. Số tiền này được cả 7 bị cáo trên chia nhau tiêu xài.

Trở lại quá trình điều tra, lượng lượng phá án nhận thấy, khối lượng gỗ trên khi vận chuyển đã đi qua trót lọt Trạm quản lý bảo vệ rừng Cà Nhông. Do đó, ngày 11/4/2015, cả 7 cán bộ kiểm lâm bị bắt tội Thiếu trách nhiệm trong quản lý rừng, theo Điều 17 Bộ luật Hình Sự.

Ngày 4/5/2015, PC46 tiếp tục khởi tố bổ sung các tội danh Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 258; tội Nhận hối lộ theo Điều 279 và Đưa hối lộ theo Điều 289 Bộ luật Hình sự.

Cụ thể, Cường, Ấn, Hai, Trọng, Nhung, Bản, Tùng bị chuyển từ tội Thiếu trách nhiệm sang tội Nhận hối lộ và khởi tố bổ sung Vũ Văn Tam thêm tội Đưa hối lộ. Cáo trạng nêu thiệt hại vụ việc ước tính giá trị lâm sản và giá trị môi trường đặc dụng tổng gần 4,5 tỉ đồng.

Đáng chú ý, trong vụ án, theo tiết lộ từ Phòng PC 46 vào thời điểm điều tra, có nhiều cán bộ Chi cục kiểm lâm Đà Nẵng được xác định có liên quan đến tội Nhận hối lộ.

Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì, quá trình truy tố lại đã không nhắc đến. Mãi đến ngày ra Tòa, qua gần 3 ngày xét xử, chất vấn, TAND huyện Hòa Vang đã tuyên trả hồ sơ để điều tra vì xuất hiện các tình tiết mới trong lời khai của các bị cáo, có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm.

Vân Anh