"Vua thép" thành người giàu nhất nước Nga

Tăng gấp đôi số "nhà giàu" Vladimir Lisin, 63 tuổi, là chủ tập đoàn thép Novolipetsk Steel. Năm ngoái ông này đã tăng gần gấp 3 gia sản lên mức 15,8 tỉ USD và vươn một mạch lên vị trí dẫn đầu tốp 20 tỉ phú giàu nhất Nga, gồm nhiều ông trùm trong các lĩnh vực thép, dầu lửa và khai mỏ. Thành tích ấn tượng của Lisin đã đẩy Mikhail Prokhorov, người dẫn đầu danh sách năm ngoái, xuống vị trí thứ hai. Prokhorov, đồng sở hữu mỏ vàng Polyus và Ngân hàng đầu tư Renaissance Capital, đã tăng gia sản của ông này lên 13,4 tỉ USD nhưng vẫn chỉ đứng thứ hai. Đứng thứ ba trong bảng tổng sắp là Mikhail Fridman, người có tài sản rải trong nhiều lĩnh vực kinh doanh như viễn thông, bán lẻ, dầu hỏa. Năm ngoái nhân vật này đã tăng tài sản lên 12,7 tỉ USD. Người giàu nhất Nga Vladimir Lisi Nền kinh tế của Nga, vốn dựa nhiều vào dầu lửa, đang khôi phục dần từ cuộc suy thoái nặng nề nhất trong vòng 15 năm qua. Nguyên nhân do nhu cầu tiêu dùng toàn cầu đang từng bước phục hồi và giá dầu thô cũng leo thang trở lại. Trong 12 tháng qua, chỉ số chứng khoán RTS của Nga đã tăng gấp đôi giá trị trong khi đồng rouble liên tục lên giá và đang ở mức cao nhất trong vòng 16 tháng qua so với rổ tiền tệ Euro-Dollar. Kết quả của những việc trên là số tỉ phú Nga đã tăng lên gần gấp đôi, từ 32 người trong năm ngoái lên 62 người. Tổng tài sản 100 người giàu nhất là 297 tỉ USD, nhiều hơn gấp đôi tổng số tiền 142 tỉ USD hồi năm ngoái. Tuy nhiên người giàu Nga chưa thể trở về ngưỡng 2008, khi tài sản ròng của họ cộng lại là 520 tỉ USD và mức 1 tỉ USD chưa đủ để một người có mặt trong nhóm 100 tỉ phú giàu nhất. Khi đó, Oleg Deripaska là người giàu nhất Nga. Nhân vật này hiện đã tụt xuống vị trí thứ 5 trong bảng tổng sắp, bất chấp việc năm ngoái đã tăng gấp 3 tổng gia sản lên 10,7 tỉ USD và giải quyết khoản nợ tự gần như lớn nhất trong lịch sử nước Nga. Trên Deripaska một bậc là cựu người giàu nhất Nga, chủ CLB Chelsea Roman Abramovich. "Đại gia" này hiện đang sở hữu cổ phiếu nhà sản xuất thép Evraz và công ty khai thác vàng Highland Gold Mining. Người phụ nữ duy nhất có mặt trong danh sách năm nay là Yelena Baturina, phu nhân Thị trưởng Moskva Yuri Luzhkov. Bà đứng thứ 27 với tài sản có được chủ yếu từ hoạt động xây dựng, đã tăng từ mức 900 triệu USD trong năm ngoái lên 2,9 tỉ USD. Nhiều người đi lên từ tay trắng Lisin, cái tên có nghĩa "con cáo" trong tiếng Nga, sinh ngày 7/5/1956. Ông là con người có đầu óc. Sau khi tốt nghiệp Học viện Luyện kim Siberia, Lisin đã bắt đầu công việc tại Xưởng luyện kim Tulachermet trong vai trò đốc công. Từng bước một Lisin đã leo cao dần trong nấc thang quản lý. Trong thời gian đi làm, Lisin vẫn tiếp tục học tập và năm 1989 ông đã được nhận bằng Thạc sĩ khoa học. Các năm tiếp theo ông tiếp tục lấy bằng Tiến sĩ về công nghệ máy móc và một bằng Tiến sĩ khác về kinh tế. Ông hiện đang nắm nhiều bằng sở hữu trí tuệ về quy trình luyện kim, đã xuất bản nhiều bài báo về luyện kim và kinh tế học. Giàu kiến thức về luyện kim, lại nhanh nhạy trong hoạt động làm ăn, từ năm 1993 Lisin đã là là thành viên hội đồng quản trị nhiều công ty sản xuất thép hàng đầu Nga như NLMK, MMK và Sayansk & Novokuznetsk Aluminium Plants. Năm 1996, ông lọt vào ban giám đốc Novolipetsk Steel và là chủ tịch công ty này từ năm 1998. Ông hiện còn nắm ghế Phó Tổng giám đốc Karaganda Steel Plant, một trong 4 công ty thép lớn nhất Kazakhstan. Ngoài Lisin, các ông trùm thép khác trong nhóm 20 người giàu đầu bảng còn có chủ hãng thép Severstal, Alexei Mordashov, sáng lập viên công ty Metalloinvest, Alisher Usmanov, cổ đông chính của công ty Evraz là Alexander Abramov và Igor Zyuzin, chủ sở hữu công ty Mechel. Maxim Kashulinsky, Tổng biên tập tạp chí Forbes phiên bản tiếng Nga, cho hay Lisin và một số nhân vật trong nhóm 64 người giàu nhất Nga đã làm giàu bằng cách nắm quyền kiểm soát nhiều tài sản công nghiệp đã có từ thời Liên Xô cũ. Các tỉ phú như Vagit Alekperov, chủ tịch công ty LUKOIL và Viktor Rashnikov, chủ sở hữu công ty Magnitogorsk Iron & Steel, đã gia nhập hàng ngũ những người giàu có nhất Nga khi tư hữu hóa các tài sản vốn thuộc về nhà nước. Tuy nhiên Forbes cho biết chỉ 12 người trong danh sách đã làm giàu theo phương thức mang tính "thừa kế" này. Đa số còn lại đã khởi nghiệp từ tay trắng. Họ bắt đầu trong vai trò các doanh nghiệp nhỏ ngay khi Liên Xô sụp đổ và nhanh chóng kiếm đủ tiền để mua các tài sản lớn hơn. "Prokhorov kiếm tiền bằng nghề nhuộm màu quần jean, Abramovich bán đồ chơi cao su và Usmanov làm túi nhựa" - Kashulinsky nhận xét - "Hiện một số họ vẫn đang sở hữu các công ty công nghiệp khổng lồ trong khi có một số bán tài sản họ có và thu về lợi nhuận kếch xù". "Nếu sau này bạn nghe thấy ai đó tuyên bố 'các đại gia ở Nga chỉ toàn những kẻ tước đoạt của cải thuộc về nhân dân', bạn có thể đáp lại họ rằng vẫn có 1/4 người giàu trong danh sách của Forbes đã gây dựng gia sản từ con số không" - Kashulinsky nói. Tường Linh