Xăng dầu gánh tới 93% thuế bảo vệ môi trường là chưa hợp lý

Ủy ban thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế bảo vệ môi trường vào chiều 13/9.

Cho ý kiến về dự án luật thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Đức Hải, cho biết dự thảo luật chưa thực sự đảm bảo để thực hiện các mục tiêu đề ra. Nội dung đánh giá tác động của việc sửa đổi cũng chưa thuyết phục, chưa làm rõ được những tác động cụ thể đến doanh nghiệp, người dân, tăng trưởng kinh tế...

Dự án luật vẫn chủ yếu tập trung vào việc tăng thu ngân sách Nhà nước hoặc để thuận tiện cho công tác quản lý, khó thuyết phục dư luận và sự đồng tình của xã hội. Vấn đề được quan tâm là việc điều chỉnh gấp đôi khung thuế đối với xăng dầu.

Đại diện Ban thẩm tra cho rằng việc so sánh về tỷ lệ thuế trên giá cơ sở của Việt Nam với một số nước đang ở mức thấp (37,49% đối với xăng) là chưa phù hợp với thực tế thu nhập của người dân. Thực tế cho thấy chi phí cho xăng, dầu so với thu nhập của người dân Việt Nam chiếm tỷ trọng rất cao.

Một lý do chưa thuyết phục nữa là Bộ Tài chính cũng chưa làm rõ được lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu đối với xăng, dầu. Ngoài ra cần làm rõ số giảm thu ngân sách từ xăng, dầu theo lộ trình cắt giảm thuế này là bao nhiêu. Cũng chưa có đánh giá việc góp phần tăng thu là bao nhiêu nếu tăng thuế, chưa có báo cáo đánh giá tác động đến sản xuất, đời sống người dân và tăng trưởng kinh tế.

Bộ Tài chính đề xuất mức thuế môi trường đối với xăng điều chỉnh từ khung 1.000-4.000 đồng/lít hiện nay lên 3.000-8.000 đồng/lít. Ảnh: Lê Quân.

Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết việc sửa luật sẽ giúp tăng nguồn thu ngân sách qua đó thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của đất nước.

Ngoài ra, tăng thuế cũng đảm bảo chi cho việc bảo vệ môi trường, đồng nhằm nâng cao trách nhiệm và nhận thức của tổ chức, cá nhân đối với môi trường, khuyến khích sản xuất, sử dụng hàng hóa thân thiện với môi trường.

Về phương án tăng, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết sẽ điều chỉnh theo hướng tăng mức thuế tối thiểu bằng mức cụ thể đang áp dụng.

Mức thuế tối đa sẽ điều chỉnh tăng bằng 2 lần mức tối đa trong khung thuế hiện hành. Cụ thể, mức thuế môi trường đối với xăng điều chỉnh từ khung 1.000-4.000 đồng/lít hiện nay lên 3.000-8.000 đồng/lít.

Số thu chi thuế bảo vệ môi trường giai đoạn 2012-2016. Đồ họa: Phượng Nguyễn.

Đại diện Ủy ban Tài chính ngân sách cho biết cần đánh giá tác động đến giá vận tải, giá hàng hóa của các mặt hàng thiết yếu... để làm căn cứ điểu chỉnh khung thuế. Đồng thời, việc điều chỉnh tăng phải phân kỳ, có lộ trình phù hợp với tăng trưởng kinh tế, sức chịu đựng của người dân và doanh nghiệp.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng trong thời điểm hiện tại đưa ra việc tăng thuế suất là không thuận vì ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng Chính phủ nên tìm giải pháp tăng nguồn thu khác thay vì tăng một số loại thuế. Một số giải pháp tăng nguồn thu có thể thực hiện như tăng cường quản lý thu, giải quyết tồn đọng thuế, nợ thuế, chống trốn thuế, chống gian lận thương mại...

Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân cũng nhấn mạnh khung thuế hiện hành dùng chưa hết, tuy nhiên lại đề nghị tăng gấp đôi khung trong khi đây không phải là loại sản phẩm gây ô nhiễm môi trường nhất là chưa hợp lý.

Một điểm bất hợp lý nữa được bà Ngân chỉ ra là tên luật là Luật thuế Bảo vệ môi trường, trong khi đó xăng, dầu chiếm tới hơn 93% tổng số thu mà bỏ qua nhiều đối tượng khác.

Theo đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Tài chính chuẩn bị dự thảo kĩ hơn, toàn diện và bao quát hơn đối tượng chịu thuế, trong đó phải đảm bảo người dân, doanh nghiệp yên tâm sản xuất.

Hiếu Công