Xem video bão hình thành trên biển

Các vùng nhiệt đới chính là "quê hương của các cơn bão". Bão chỉ hình thành ở khu vực đại dương nhiệt đới ấm áp, nơi nhiệt độ nước ít nhất là 26 độ C. Chính không khí ấm áp, ẩm và gió hội tụ gần xích đạo là “nhiên liệu” để bão hoạt động.

Ảnh vệ tinh cơn bão số 2 trên đất liền sáng 17/7

Khi hình thành, bão luôn xuất hiện những cơn mưa dông và những trận gió lốc rất mạnh.

Khi hai cơn mưa dông gặp nhau, những luồng gió khí luân chuyển lên xuống không ngừng làm khí lạnh bị đẩy xuống thấp và khí nóng bị đẩy lên cao. Nước càng nóng, quy trình này càng nhanh và gió tăng tốc. Khi đó, ở tầng trên của lớp đối lưu, luồng khí ẩm ướt này tỏa ra và bắt đầu xoay theo quán tính hình thành từ chiều quay của trái đất, ở Bắc bán cầu là chiều ngược lại của kim đồng hồ, còn ở Nam bán cầu là cùng chiều với kim đồng hồ. Khi lực xoay đủ lớn thì một cơn bão sẽ hình thành.

Khi đã hình thành, một cơn bão sẽ được tiếp năng lượng khi nó di chuyển qua đại dương, hút không khí nóng, ẩm nhiệt đới từ bề mặt và nhả ra không khí lạnh ở trên cao như đang “thở”. Nhưng ngay khi đổ bộ vào đất liền, hay gặp một dòng nước lạnh hơn hoặc gặp đất liền, bão sẽ giảm cường độ vì thiếu khí nóng bốc hơi từ đó giảm ngưng tụ và giảm nhiệt làm mất động lượng. Đồng thời sự ma sát với địa hình gồ ghề của mặt đất làm giảm tốc độ gió và giảm độ chênh lệch áp suất khiến cơn bão suy yếu rồi dần tan.

Hàng năm, trên thế giới có hàng trăm cơn bão nhỏ ở các vùng nhiệt đới bao quanh xích đạo và chỉ khoảng 40 - 50 trong số các cơn bão này phát triển thành những cơn bão lớn. Ở Bắc bán cầu, mùa bão bắt đầu từ tháng 6-11, trong khi Nam bán cầu, mùa bão bắt đầu từ tháng 1-3.

Phần lớn những cơn bão hình thành trong ba vùng lớn trên trái đất: tây bắc Thái Bình Dương, nam Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, giữa Đại Tây Dương và vịnh Mexico. Riêng ở khu vực trung tâm Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, bão thường hình thành và hoạt động từ tháng 6- 10. Mỗi cơn bão rất khác nhau về kích thước vật lý. Một số cơn bão rất nhỏ chỉ có vài dải gió và mưa. Nhưng cũng có những cơn bão khác rộng hơn với hàng trăm hoặc hàng ngàn dặm. Các cấp độ của bão được chia ra làm nhiều loại tùy theo mỗi nước nhưng cơ bản được chia ra làm ba cấp độ như sau: - Áp thấp nhiệt đới: tốc độ gió nhỏ hơn 61 km/giờ.- Bão nhiệt đới: tốc độ gió của 62-118 km/giờ.- Siêu bão: tốc độ gió lớn hơn 119 km/giờ.

Ở Biển Đông, địa thế của Philippines có một rìa cao áp cắt ngang qua. Sau khi hình thành, bão thường di chuyển theo rìa của cao áp cận nhiệt đới. Cao áp này như “một quả núi lớn” mà bão di chuyển theo đường vòng quanh chân núi và không thể vượt ngang qua “quả núi” này được. “Quả núi cao áp” này không đứng yên mà nó lớn dần, phát triển về phía Tây. Do đường chân núi này cắt ngang qua Phillipines nên hầu hết các cơn bão sau khi hình thành ở phía đông Philippines đều quét qua quốc gia này.

Minh Anh (tổng hợp)