“Xóm vùng sâu” giữa thành phố Huế

Dẫn chúng tôi đi thăm xóm Khe, ông Trần Dũng, Tổ trưởng dân phố khu vực V, phường Trường An, thành phố Huế cho biết: “Xóm Khe hình thành tự phát từ năm 1990. Gần hai mươi năm nay, xóm Khe vẫn chẳng khác mấy ngày đầu, thậm chí còn tệ hơn. Bây giờ, xóm Khe có 80 nóc nhà tạm, là chốn dung thân của hơn 400 con người. Mặc dù sống ngay tại trung tâm thành phố Huế nhưng nhà cửa của cư dân xóm Khe rách nát, thiếu thốn điện, nước, không có hộ khẩu, giấy tờ tùy thân và các phương tiện thông tin cần thiết”. Chúng tôi vào thăm gia đình chị Phan Thị Sửu. Nhà chị Sửu rộng khoảng 15m2, được dựng từ năm 2000 bằng tre nứa tạm bợ. Bốn bức vách che chắn bằng nylon đã mục nát, phần mái nhà lỗ chỗ vết rách nhìn thấy cả trời. Chị Sửu cho biết: “Nhà trống trải, chỉ cơn gió nhẹ thổi qua là người trong nhà cũng cảm nhận được. Còn mỗi lần trời mưa, gia đình phải lôi hết đồ đạc từ thau chậu, xoong, chảo đến những tấm nylon, áo mưa để chống dột”. Gần nhà chị Sửu là hộ ông Trần Hen. Gia đình ông Hen lên xóm Khe cư ngụ đã ngót nghét 20 năm. Ba thế hệ với gần 20 người trong gia đình ông Hen đến giờ vẫn sinh sống chen chúc, tạm bợ trong ngôi nhà xiêu vẹo, chật chội dựng từ hồi mới nhập cư về xóm. Ông Khen cho biết: “Chỉ sống cách phố xá đông đúc, khu chung cư hiện đại vài chục mét nhưng dân xóm Khe vẫn dùng nước giếng khoan không đảm bảo vệ sinh”. Vòng quanh xóm Khe rộng chưa đầy 3ha, chúng tôi đếm cả xóm vỏn vẹn có sáu giếng đào dùng chung cho hơn 400 nhân khẩu. Nước lấy từ lòng đất nghĩa địa vừa bẩn vừa nhiễm phèn nhưng dân xóm Khe vẫn phải sử dụng cho sinh hoạt, thậm chí cả ăn uống. Ông Trần Dũng nói giọng thương cảm: “Mang tiếng ở thành phố nhưng dân xóm Tre thiếu thốn đủ bề: không có nước máy, nhà cửa xuống cấp không được sửa chữa, điện sinh hoạt phải câu móc tự phát. Đa phần dân không có hộ khẩu, giấy CMND. Tám chục căn nhà tạm san sát nhau hầu hết đã đến ngày mục nát”. Ông Trần Dũng cho biết thêm, xóm Khe có mười hộ dân nghèo được đưa vào diện xóa nhà tạm, nhưng đành chịu thiệt vì đất ở vướng dự án biệt thự. Khoảng 50 thanh niên xóm Khe đến tuổi đi học nghề, đi làm, nhưng do không có hộ khẩu, không làm được giấy CMND nên không thể dự thi vào các trường nghề, không xin được việc làm như mong muốn. Không có hộ khẩu, ngay cả điện thoại cố định, người dân cũng không thể đăng ký lắp đặt, sử dụng. Theo UBND phường Trường An, từ năm 2003 về trước, dân xóm Khe ít nhiều nhận được hỗ trợ bằng các công trình dân sinh do Nhà nước đầu tư. Từ năm 2004, dân tạm cư đổ đến xóm Khe gia tăng, các công trình quá tải, xuống cấp, trong khi các công trình dân sinh không được tiếp tục đầu tư do vướng quy hoạch xây dựng khu biệt thự Thủy Trường. Năm 2004, UBND tỉnh có quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết khu biệt thự Thủy Trường, phường Trường An. Vì vậy, UBND phường Trường An đã tổ chức họp dân yêu cầu tất cả các hộ dân ở đây không được cơi nới, sửa chữa, xây dựng thêm nhà ở trong khu vực. Đồng thời, cắt tất cả các ưu tiên về phúc lợi, dân sinh như: điện, nước, đường bê tông. Tháng 11/2004, UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế phê duyệt dự án quy hoạch chi tiết khu biệt thự Thủy Trường với tổng diện tích 7,3ha (trong đó có cả khu xóm Khe), tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ gần 24 tỷ đồng. Tuy nhiên, hơn 5 năm trôi qua, dự án khu biệt thự Thủy Trường qua hai lần chuyển chủ đầu tư vẫn giậm chân tại chỗ. Do vậy, hơn 400 người dân xóm Khe vẫn tiếp tục phải sống trong điều kiện vùng sâu, vùng xa ngay giữa lòng đô thị loại I./. Ngọc Văn (báo TNVN)