Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán

So với Nghị định 85 ra đời trước đó, Nghị định 108 đã bổ sung thêm nhiều chế tài xử phạt, đặc biệt các mức xử phạt tại nghị định cũng đã được nâng lên rất nhiều lần.

Phạt tiền tối đa lên tới 2 tỷ đồng

Với mục tiêu tăng cường tính răn đe, phòng ngừa vi phạm, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên TTCK, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực chứng khoán, Nghị định 108 đã nâng mức phạt tiền tối đa đối với tổ chức vi phạm lên mức 2 tỷ đồng và đối với cá nhân là 1 tỷ đồng.

Riêng đối với 03 hành vi gồm: Xác nhận hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng có sự giả mạo, chào bán chứng khoán ra công chúng khi chưa có giấy chứng nhận chào bán và tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán trái quy định pháp luật, nghị định quy định mức phạt tiền theo phần trăm (từ 1% - 5% tổng số tiền huy động trái pháp luật) và theo số lần (từ 1 - 5 lần khoản thu trái pháp luật) phù hợp với quy định tại khoản 1, khoản 3, Điều 121 và khoản 1, Điều 124 Luật Chứng khoán.

Cụ thể, để xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, ảnh hưởng đến tính công bằng, minh bạch và hoạt động ổn định của TTCK, Nghị định 108 đã nâng mức phạt tiền đối với một số hành vi vi phạm như: không đăng ký chào mua công khai theo quy định pháp luật (mức phạt từ 200 - 300 triệu đồng); hoạt động kinh doanh chứng khoán, cung cấp dịch vụ chứng khoán khi chưa được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cấp giấy phép hoặc chấp thuận (mức phạt từ 200 - 300 triệu đồng); không xây dựng hệ thống quản lý tách bạch tiền của khách hàng hoặc không quản lý tách bạch tiền gửi giao dịch chứng khoán của từng khách hàng hoặc không quản lý tách bạch tiền của khách hàng với tiền của công ty chứng khoán; trực tiếp nhận và chi trả tiền giao dịch chứng khoán của khách hàng (mức phạt từ 150 - 200 triệu đồng); lập, xác nhận hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng, hồ sơ niêm yết có thông tin sai sự thật hoặc che giấu sự thật hoặc sai lệch nghiêm trọng (mức phạt từ 300 - 400 triệu đồng)...

Thêm chế tài xử phạt các hành vi vi phạm mới

Trên cơ sở đảm bảo thực thi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Nghị định 108 cũng đã bổ sung thêm hành vi vi phạm trong các lĩnh vực hoạt động của TTCK mà Nghị định 85 chưa có chế tài xử lý, với mức phạt tương ứng với tính chất và mức độ vi phạm của từng hành vi vi phạm, cụ thể:

Chào bán chứng khoán: Nghị định bổ sung hành vi vi phạm cam kết đưa chứng khoán chào bán vào giao dịch trên thị trường có tổ chức trong thời hạn 01 năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán được Đại hội đồng cổ đông thông qua của tổ chức phát hành là công ty đại chúng để phù hợp với quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán; bổ sung quy định xử phạt đối với các hành vi vi phạm về hoạt động chào bán cổ phiếu riêng lẻ của công ty đại chúng, phát hành trái phiếu riêng lẻ trong nước; quy định hình thức xử phạt đối với các hành vi vi phạm về phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế, chào bán chứng khoán tại nước ngoài, phát hành chứng khoán mới làm cơ sở chào bán chứng chỉ lưu ký chứng khoán tại nước ngoài hoặc hỗ trợ phát hành chứng chỉ lưu ký chứng khoán tại nước ngoài trên cơ sở cổ phiếu đã phát hành tại Việt Nam.

Quản trị công ty đại chúng: Nghị định quy định cụ thể các hành vi vi phạm về quản trị công ty đại chúng, đồng thời nâng mức phạt đối với các hành vi vi phạm về quản trị công ty. Tại nghị định cũng quy định xử phạt đối với các cá nhân là thành viên Hội đồng quản trị, thành viên ban kiểm soát, giám đốc hoặc tổng giám đốc, người được ủy quyền công bố thông tin của công ty đại chúng vi phạm quy định về quản trị công ty như: hành vi không tuân thủ đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ về quản trị công ty theo quy định của pháp luật; vi phạm quy định về ngăn ngừa xung đột lợi ích và giao dịch với các bên có quyền lợi liên quan đến công ty (phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 70 triệu đồng); vi phạm quy định về quyền của cổ đông; về bầu, bãi nhiệm, miễn nhiệm thành viên hội đồng quản trị, ban kiểm soát...

Niêm yết chứng khoán: Nghị định bổ sung quy định xử phạt đối với đối tượng là tổ chức phát hành Việt Nam vi phạm các quy định về niêm yết chứng khoán tại sở giao dịch chứng khoán nước ngoài: xác nhận hồ sơ, tài liệu báo cáo về đăng ký niêm yết chứng khoán tại nước ngoài có thông tin sai lệch; không nộp hồ sơ đăng ký niêm yết chứng khoán tại nước ngoài hoặc thực hiện niêm yết chứng khoán tại Sở giao dịch chứng khoán nước ngoài khi chưa được UBCKNN chấp thuận...

Hoạt động của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ: Nghị định bổ sung hành vi vi phạm quy định về nhận ủy thác quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân của công ty chứng khoán; hành vi vi phạm quy định về tư vấn đầu tư chứng khoán của công ty quản lý quỹ; bổ sung các hành vi vi phạm quy định về quỹ đầu tư bất động sản…

Chào mua công khai: Ngoài đối tượng là cá nhân, tổ chức thực hiện chào mua công khai, nghị định quy định xử phạt đối với đối tượng là công ty chứng khoán làm đại lý chào mua công khai vi phạm quy định về chào mua công khai. Ngoài ra, để tăng cường xử phạt đối với các vi phạm về chào mua công khai, bên cạnh việc nâng mức xử phạt bằng tiền, tại nghị định quy định một số hình thức xử phạt bổ sung đối với tổ chức, cá nhân vi phạm gồm: buộc thực hiện chào mua công khai theo phương án đã đăng ký; buộc phải từ bỏ quyền biểu quyết đối với số cổ phần có được từ hành vi vi phạm chào mua công khai và phải chuyển nhượng số cổ phần đó để giảm tỷ lệ nắm giữ theo đúng quy định pháp luật...

Ngoài ra, để tăng cường tính răn đe, phòng ngừa vi phạm trên thị trường, Nghị định 108 quy định 03 hình thức xử phạt bổ sung đối với các hành vi vi phạm gồm: Đình chỉ có thời hạn hoạt động niêm yết chứng khoán, đăng ký giao dịch chứng khoán, chào mua công khai; Hoạt động kinh doanh, dịch vụ chứng khoán; hoạt động chi nhánh công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam, hoạt động văn phòng đại diện, hoạt động lưu ký chứng khoán. Tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đăng ký hoạt động văn phòng đại diện, chứng chỉ hành nghề chứng khoán. Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính.

Bên cạnh các biện pháp khắc phục hậu quả đã được quy định tại Nghị định 85 như: buộc thu hồi chứng khoán đã chào bán, phát hành và hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua chứng khoán; buộc hủy bỏ thông tin, cải chính thông tin… Nghị định 108 cũng đã bổ sung thêm một số biện pháp khắc phục hậu quả, gồm: buộc chào mua công khai theo phương án đã đăng ký; buộc mua tiếp số cổ phiếu hoặc chứng chỉ quỹ đóng còn lại sau khi thực hiện chào mua công khai; buộc từ bỏ quyền biểu quyết trực tiếp hoặc thông qua đại diện được ủy quyền trên số cổ phần có được từ hành vi vi phạm; buộc chuyển nhượng chứng khoán để giảm tỷ lệ nắm giữ theo đúng quy định; buộc thông qua đại hội đồng cổ đông về việc thay đổi mục đích, phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán chứng khoán; buộc lưu ký, quản lý tách biệt tài sản, vốn, chứng khoán; buộc giải trình, cung cấp thông tin, số liệu liên quan đến hoạt động kiểm toán.

Nâng thẩm quyền xử phạt

Nghị định đã nâng thẩm quyền xử phạt của Chánh Thanh tra và Chủ tịch UBCKNN tương ứng với quy định về mức phạt tối đa trong lĩnh vực chứng khoán và phù hợp với quy định về thẩm quyền xử phạt của Chánh Thanh tra UBCKNN, Chủ tịch UBCKNN tại khoản 2 và khoản 4, Điều 46, Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Theo đó, tại Điều 37, Nghị định 108 quy định, Chánh thanh tra UBCKNN có quyền phạt tiền không quá 100 triệu đồng đối với tổ chức, 50 triệu đồng đối với cá nhân và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại Nghị định; Chủ tịch UBCKNN có quyền phạt tiền từ 1% đến 5% tổng số tiền đã huy động trái pháp luật đối với hành vi lập, xác nhận hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán giả mạo; phạt tiền từ 01 đến 05 lần khoản thu trái pháp luật đối với hành vi chào bán chứng khoán ra công chúng không đăng ký với UBCKNN và hành vi tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán trái pháp luật theo quy định tại khoản 1, khoản 3, Điều 121 và khoản 1, Điều 124, Luật Chứng khoán; phạt tiền đến mức tối đa 02 tỷ đồng đối với tổ chức, 01 tỷ đồng đối với cá nhân có các hành vi vi phạm khác được quy định tại nghị định và áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại nghị định.

Đồng thời, ngoài thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chánh Thanh tra UBCKNN và Chủ tịch UBCKNN, Nghị định 108 cũng bổ sung thẩm quyền xử phạt của Trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành của UBCKNN. Theo đó, Trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành của UBCKNN được quyền phạt tiền tối đa là 100 triệu đồng đối với tổ chức, 50 triệu đồng đối với cá nhân và được áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại nghị định...

Theo Tài Chính Điện Tử - Khang Duy