Xuất khẩu của Việt Nam: Căng buồm vượt sóng to

Theo HSBC, chỉ số CPI trong khi đó lại đang cho thấy nhu cầu nội địa khá yếu ớt. Trong khi ấy, tăng trưởng xuất khẩu lại cho thấy nhu cầu nước ngoài về hàng hóa sản xuất tại Việt Nam tiếp tục mạnh. Xuất khẩu hàng điện tử vẫn giảm do mặt bằng giá cả không thuận lợi (+37% trong năm 2013; +86% trong năm 2012), trong khi mặt hàng dệt và may mặc lại đang tăng lên. Chỉ số PMI của HSBC tháng Hai thể hiện ngành sản xuất chỉ tăng trưởng nhẹ do nhu cầu nước ngoài yếu hơn.

Chuyên gia của HSBC cho rằng tăng trưởng xuất khẩu sẽ mạnh khi xuất khẩu hàng nông sản phục hồi đặc biệt là mặt hàng cà phê, cũng như nhu cầu từ các nước phương Tây tăng và đầu tư vào sản xuất dệt may chính thức đưa vào hoạt động.

Việt Nam sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ TPP

Theo đa số các dự đoán, Việt Nam là một quốc gia có thể hưởng lợi nhiều nhất từ Hiệp ước Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) với nhiều cơ hội tiếp cận thị trường Mỹ và hưởng các mức thuế suất thấp hơn cho các mặt hàng sản xuất của Việt Nam. Xét về GDP bình quân đầu người, Việt Nam là nền kinh tế nghèo nhất trong 12 quốc gia tham gia đàm phán. Nhưng những tham vọng của Việt Nam đối với hiệp định này rất rõ ràng: đó là đem lại càng nhiều công việc ổn định cho lực lượng lao động trong nước càng tốt và tăng cường tiếp cận các thị trường đồng thời thúc đẩy lĩnh vực sản xuất tiến lên phía trước.

Trong khi các doanh nghiệp tại Việt Nam đang nóng lòng theo dõi những tiến triển của hiệp ước TPP, các doanh nghiệp chuyên xuất khẩu vẫn tiếp tục gấp rút. Trong hai tháng đầu năm 2014, xuất khẩu đã tăng 12,3% mặc dù nhu cầu ở Trung Quốc giảm sút và khí hậu lạnh bất thường ở Mỹ đã kéo nhu cầu tiêu dùng đi xuống.

Biểu đồ trên cho thấy nhập khẩu đầu vào đã tăng mạnh trong năm 2014 nếu so sánh với hai năm trước. Nhập khẩu vải bông, nguyên vật liệu ngành may, phụ kiện quần áo và phụ tùng máy móc và linh kiện đã tăng.

Nếu nhu cầu nước ngoài chậm lại thì việc tăng trưởng nhập khẩu đầu vào cùng với đơn hàng tăng mạnh hơn hàng tồn kho cho thấy sản lượng sẽ tiếp tục tăng. Dòng vốn FDI giải ngân vẫn tăng sẽ cân bằng những yếu kém từ nhu cầu nước ngoài.

Xuất khẩu các mặt hàng sản xuất chắc chắn sẽ trở nên quan trọng hơn. Tuy nhiên giá cả hàng hóa cũng là vấn đề đối với giá trị hàng xuất khẩu.

Biểu đồ này cho thấy xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đã mất giá trị trong hai năm gần đây. Dầu thô, gạo, cao su, than, trà và cà phê đều có tăng trưởng âm.

Số lượng xuất khẩu dầu thô đã giảm đáng kể kể từ đầu những năm 2000 do nhu cầu đối với dầu nội địa tăng và năng suất lọc dầu trong nước đang tăng. Nhưng đối với những mặt hàng khác như gạo, cà phê và cao su, số lượng hàng xuất khẩu vẫn tăng trong suốt thời kỳ.

Gạo, một nguồn thu xuất khẩu quan trọng đã giảm giá trị do sản lượng dư thừa trên thị trường quốc tế đã khiến người nông dân phải giảm số lượng bán ra. Cà phê cũng trải qua tình hình tương tự khi giá giảm trong năm ngoái. Nhưng số lượng hàng xuất khẩu nói chung vẫn tăng mạnh kể từ đầu những năm 2000.

Thị trường trong nước: Không thuận lợi

Trong khi các nhà xuất khẩu Việt Nam đang có nhiều thuận lợi từ môi trường thương mại toàn cầu theo đó cạnh tranh về nhân công và đất đai đã hỗ trợ cho việc xuất khẩu các mặt hàng sản xuất nhẹ và nông sản thì các điều kiện trong nước lại không mấy thuận lợi. Chỉ số lạm phát tháng Hai yếu hơn mong đợi cho thấy các hoạt động kinh tế tiếp tục bị lòng tin người tiêu dùng yếu kéo xuống. Thời điểm Tết Nguyên đán thông thường sẽ thúc đẩy nhu cầu đối với thực phẩm cũng như vận chuyển và các mặt hàng cơ bản khác. Những số liệu của tháng 2 cho thấy người tiêu dùng chỉ mua những sản phẩm thiết yếu như thực phẩm trong khi lại cắt giảm những sản phẩm khác như chi tiêu cho nhà cửa và mua quần áo may mặc. Mặt bằng giá cả sẽ không mấy thuận lợi nếu như nhu cầu trong nước vẫn tiếp tục thấp từ tháng 3 cho đến tháng 6/2014.

Thu Trang - Người Đồng Hành