Xuất khẩu trên 20 tỷ USD, nông sản Việt vẫn bị nhầm của nước khác

Nhiều sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam bị nhầm lẫn là của nước khác. Ảnh internet.

Bị nhầm tưởng

Năm 2015, xuất khẩu nông, thủy sản của Việt Nam đạt 22 tỷ USD, chiếm 12% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Hiện Việt Nam đứng thứ nhất thế giới về xuất khẩu gạo, đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu cà phê, xuất khẩu chè trong top 5 thế giới... Song, nhiều sản phẩm thế mạnh của Việt Nam xuất khẩu đi các nước trên thế giới nhưng lại không được biết đến là thương hiệu của Việt Nam. Các nông sản, thủy sản khác chủ yếu dùng thương hiệu nhà bán lẻ nước ngoài.

Ví dụ như, Hàn Quốc đang nhập tới 90% cà phê của Việt Nam, nhưng hầu hết người tiêu dùng nước này lại nhầm tưởng là cà phê Brazil. Hoặc với sản phẩm thực phẩm chế biến công nghiệp, chỉ có một vài thương hiệu của doanh nghiệp được biết đến như Cà phê Trung Nguyên, Vinamit, mì Acecook…

Bên cạnh đó, nông sản của Việt Nam đang gặp nhiều trở ngại, thị trường mù mờ, nhiều sản phẩm lệ thuộc vào thương lái nước ngoài. Gần đây tuy có xuất khẩu một số trái cây vào thị trường các nước phát triển nhưng nhỏ lẻ, không có sự nhận biết rõ ràng về sản phẩm hoặc thương hiệu.

Chỉ ra nguyên nhân của những bất cập trên, tại hội thảo “Xây dựng chiến lược thương hiệu thực phẩm Việt Nam” được tổ chức ngày 4-10, bà Nguyễn Ngô Vi Tâm, Tổng Giám đốc Công ty Vĩnh Hoàn cho biết, trong các khâu của chuỗi sản xuất, từ giống, chất lượng, tiêu chuẩn hóa, an toàn vệ sinh, kỹ thuật chế biến, bán hàng... khâu nào cũng có những vấn đề. Thậm chí, doanh nghiệp có sản phẩm tốt nhưng không biết bán hàng, không có thị trường vững chắc, dẫn đến sản xuất không phát triển.

Cũng cho rằng, vấn đề xây dựng thương hiệu sản phẩm còn nhiều hạn chế, ông Bùi Huy Sơn, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng, ở tầm quốc gia, những cố gắng đơn lẻ của từng mặt hàng sẽ không tạo nên sức mạnh chung và làm người tiêu dùng nước ngoài chưa nhận thức được đầy đủ và đánh giá đúng mức về chất lượng, giá trị hàng hóa và năng lực cung cấp các mặt hàng nông sản, thực phẩm của Việt Nam.

Do các thương hiệu sản phẩm Việt Nam thường được đặt trong những vị thế riêng lẻ nên việc quảng bá sản phẩm thực phẩm Việt Nam tại các thị trường ngoài nước được thực hiện rời rạc, hiệu quả thấp.

Quan tâm đến đánh giá của người tiêu dùng

Các chuyên gia nước ngoài đều nhận thấy Việt Nam có tiềm năng về ngành thực phẩm. Ông Leon Trujilo, chuyên gia tư vấn cao cấp Chương trình xây dựng chiến lược thương hiệu thực phẩm Việt Nam cho biết, Việt Nam là nước có tiềm năng hàng đầu trong sản xuất nông nghiệp. Xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam mấy năm gần đây sang EU tăng lên đáng kể, thị trường Mỹ cũng vậy.

Ông Julian Hill, chuyên gia tư vấn thương hiệu của Tổ chức Xúc tiến nhập khẩu từ các nước đang phát triển của Hà Lan CBI nhận định: “Việc xây dựng chiến lược thương hiệu cho ngành thực phẩm Việt Nam vừa thúc đẩy xuất khẩu và bổ sung giá trị gia tăng vào sản phẩm nông nghiệp có nguồn gốc từ Việt Nam hoặc chế biến ở Việt Nam, vừa giúp cải thiện niềm tin của người tiêu dùng vào một ngành sản xuất chế biến an toàn, vì người tiêu dùng. Việt Nam cần làm khi chưa quá muộn”.

Tuy nhiên, làm thế nào để định vị Việt Nam là nước sản xuất nông nghiệp lớn, để người tiêu dùng thế giới biết đến sản phẩm Việt Nam là một thách thức không nhỏ. “Chúng ta không thể bắt chiếc cách làm của nước nào đó, hay sản phẩm nước đó vào cách làm của mình mà cần có cách làm riêng của mình, có mô hình thống nhất, để có thương hiệu cho sản phẩm thực phẩm của Việt Nam”, ông Leon Trujilo chia sẻ.

Theo các chuyên gia, việc xây dựng thương hiệu thực phẩm của Việt Nam cần chú ý đến những đánh giá của người tiêu dùng về thực phẩm Việt Nam, từ đó có hướng đi của riêng mình.

Ví dụ, thực phẩm của Việt Nam rất đặc biệt so với các nước khác với hương vị độc đáo và rất ngon; Việt Nam có khí hậu đặc biệt nên có thể trồng các loại rau quả khác với các nước khác trong khu vực Đông Nam Á; nhưng Việt Nam cũng có "tai tiếng" nên cần phải thay đổi trong sản xuất và chế biến thực phẩm (liên quan đến hóa chất, thuốc trừ sâu, chat lượng bảo quản thấp)…

Cũng có ý kiến cho rằng, thách thức đặt ra đối với Việt Nam là phải giữ được thuộc tính thiên nhiên trong sản phẩm và đảm bảo vẫn giữ được đặc tính này khi vận chuyển những thực phẩm chưa chế biến. Ví dụ, mặt hàng mật ong, sản phẩm đã được vận chuyển từ tổ ong đến chai và có chất lượng trực tiếp từ thiên nhiên.