100% người tâm thần, rối nhiễu tâm trí được sàng lọc, can thiệp khi có nhu cầu

Thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2011-2020 (Đề án 1215) với mục tiêu nhằm đẩy mạnh các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức của các cấp lãnh đạo, cộng đồng dân cư về vấn đề rối nhiễu tâm trí của trẻ em, vấn đề trầm cảm tại cộng đồng; Duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của mô hình tâm lý trị liệu cho trẻ em rối nhiễu tâm trí để đáp ứng nhu cầu khám sàng lọc, trị liệu cho đối tượng trên địa bàn tỉnh; Đảm bảo 100% đối tượng khi đến Trung tâm CTXH được sàng lọc, đánh giá, tư vấn và được bố trí hoạt động can thiệp trị liệu rối nhiễu tâm trí phù hợp, tỉnh Quảng Ninh đã tích cực truyền thông nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần, kỹ năng tiếp cận dịch vụ trợ giúp xã hội cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí (RNTT). Tập trung đầu tư cho các cơ sở y tế, bảo trợ xã hội làm tốt công tác phòng và trị liệu RNTT, đặc biệt là kết hợp với bệnh viện tuyến huyện để tư vấn, trị liệu luân phiên tại cộng đồng gắn với việc cung cấp các dịch vụ công tác xã hội, dịch vụ điều trị y tế cho người tâm thần, RNTT trên địa bàn đem lại hiệu quả bước đầu.

Ngoài các cơ sở điều trị như Bệnh viện Bảo vệ sức khỏe tâm thần; Bệnh viện Đa khoa huyện Vân Đồn; Bệnh viện Sản nhi tỉnh; Trung tâm Công tác xã hội,... tỉnh còn chỉ đạo tuyến y tế cơ sở thực hiện Dự án phòng, chống bệnh tâm thần tại cộng đồng. Tất cả người tâm thần được quản lý và điều trị tại cơ sở y tế xã/phường, được cấp phát thuốc 2 lần/tháng và hướng dẫn gia đình bệnh nhân tuân thủ dùng thuốc đúng quy định. Việc chăm sóc sức khỏe tâm thần đã được mở rộng về đối tượng, đa dạng hóa về liệu pháp điều trị. Ngoài đối tượng bệnh nhân tâm thần phân liệt và động kinh với liệu pháp hóa dược là chủ yếu thì việc điều trị RNTT (trầm cảm, tự kỷ...) với liệu pháp tâm lý cùng với các hoạt động hỗ trợ xã hội và phục hồi chức năng cũng đã được triển khai, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu điều trị, chăm sóc người bệnh...

Hình ảnh hoạt động chăm sóc, trị liệu cho trẻ tự kỷ tại Trung tâm Y tế Vân Đồn- Cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí Quảng Ninh

Theo Trung tâm CTXH Quảng Ninh, trong năm 2017, bên cạnh công tác truyền thông, Trung tâm đã tổ chức khám sàng lọc, đánh giá tại trung tâm vào tất cả các ngày trong tuần khi người dân có nhu cầu; Thực hiện khám sàng lọc mới cho 35 trẻ đến từ các huyện/thị/thành phố như: Cẩm Phả, Tiên Yên, Móng Cái, Hoành Bồ, Hạ Long và cả các trường hợp từ tỉnh khác. Trong đó chủ yếu là các cháu trên địa bàn thành phố Hạ Long. Hoạt động sàng lọc được thực hiện bằng phương pháp Test Denver II và PEP R để đánh giá thực trạng sự phát triển trên từng lĩnh vực của trẻ (7 lĩnh vực phát triển: vận động tinh, vận động thô, bắt chước, tri giác, phối hợp tay mắt, tư duy, ngôn ngữ, 4 thang hành vi: Quan hệ, vật liệu, cảm giác và ngôn ngữ). Ngoài ra, còn sử dụng thang đo Tăng động giảm chú ý đối vói những trẻ có biểu hiện tăng động; Sử dụng Bảng kiểm hành vi đối với những trẻ có những hành vi bất thường như đập đầu vào tường, tự làm tổn thương bản thân, hay đánh bạn, ăn những thứ không phải đồ ăn... Hầu hết các cháu đến khám sàng lọc tại trung tâm đều là những trẻ có những biểu hiện rối nhiễu tâm trí như tăng động, giảm chú ý, chậm phát triển ngôn ngữ, rối loạn hành vi, cảm xúc... Cùng với đó, Trung tâm cũng tiến hành hoạt động trị liệu, thông qua quá trình chơi mà học với trẻ, matxa, điều hòa các giác quan, phát triển tâm vận động... Ngoài hoạt động trị liệu không dùng thuốc, cán bộ công tác xã hội còn hướng dẫn gia đình các thủ tục để hưởng trợ cấp xã hội cho trẻ đối với những gia đình gặp khó khăn, đủ điều kiện theo quy định.

Để tiếp tục hoàn thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ về chăm sóc sức khỏe tâm thần, trong giai đoạn 2016-2020, Quảng Ninh tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ chủ yếu, đó là: Ban hành cơ chế chính sách trợ giúp cho người tâm thần, người RNTT (chăm sóc sức khỏe, trợ cấp xã hội hàng tháng, ưu đãi về giáo dục, dạy chữ, dạy nghề...); Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các cơ sở bảo trợ xã hội. Xây dựng Trung tâm Bảo trợ tâm thần với quy mô 200 giường bệnh. Tiếp tục nâng cấp cơ sở vật chất cho Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh, Trung tâm Công tác xã hội, hoàn thiện cơ sở vật chất Bệnh viện Đa khoa huyện Vân Đồn để nâng cao chất lượng hoạt động trợ giúp cho người tâm thần, người RNTT; Nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác chăm sóc và phục hồi chức năng. Tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho nhân viên công tác xã hội, nhân viên y tế, giáo viên Mầm non và Tiểu học trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần. Bên cạnh đó, phát triển các cơ sở phòng và trị liệu RNTT nhằm cung cấp dịch vụ sàng lọc, phát hiện sớm, tư vấn, hỗ trợ, điều trị cho người tâm thần, người RNTT; tư vấn, giáo dục tâm lý cho nhóm đối tượng có nguy cơ cao tại cộng đồng. Đồng thời tăng cường truyền thông nhằm tạo sự chuyển biến về nhận thức và nỗ lực hành động của toàn xã hội để người tâm thần, người rối RNTT được quan tâm, chăm sóc một cách toàn diện.

VŨ MINH