3 bài thuốc hỗ trợ trị viêm loét dạ dày

Người bị viêm loét dạ dày thường biểu hiện cơn đau vùng thượng vị và có biểu hiệu bất thường ở đường tiêu hóa như đầy bụng, buồn nôn, ợ hơi, ợ chua, nóng cổ, chán ăn, ăn không tiêu…

Bệnh phần nhiều do ăn uống không điều độ, cơ thể mệt nhọc hư tổn hoặc lạm dụng các chất kích thích rượu, bia, cà phê, trà, thuốc lá, do nhiễm khuẩn…

Bệnh liên quan vị nhiệt hay ăn vị cay nóng khó tiêu, vị hàn hay ăn sống lạnh đều có thể gây đau viêm dạ dày…

Phép trị chủ yếu điều hòa tỳ vị, cân bằng hàn nhiệt, hòa vị giáng nghịch, tiêu viêm…

Theo Đông y, chức năng của tỳ chủ thăng, vị lấy giáng làm thuận. Khi mất chức năng hòa giáng, vị khí sẽ thượng nghịch lên gây các chứng như nôn, nấc, trào ngược dịch vị... Vì thế phải điều hòa lại tỳ vị, hạn chế vị khí nghịch...

Về điều dưỡng nếu vị nhiệt (nóng) tăng cường ăn bổ mát, hạn chế vị khô, cay, nóng, khó tiêu. Nếu vị lạnh (hàn) nên ăn vị bổ ấm, hạn chế vị sống, nguội lạnh, khó tiêu.

Viêm loét dạ dày để lâu không chỉ ảnh hưởng chức năng tiêu hóa mà còn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe toàn thân gây các biến chứng như hẹp môn vị, thủng dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, ung thư dạ dày...

Hoàng liên trong bài Hoàng liên thang gia giảm trị viêm loét dạ dày.

Bài thuốc hỗ trợ trị viêm loét dạ dày

1. Bài - "Hoàng liên thang gia giảm"

Thường dùng trong các trường hợp viêm dạ dày lâu ngày.

- Thành phần bài thuốc gồm: Hoàng liên 12g, bán hạ 12g, cam thảo 12g, càn khương 12g, quế chi 14g, đảng sâm 12g, đại táo 12g.

- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.

- Tác dụng: Hòa vị giáng nghịch, cân bằng hàn nhiệt, tiêu viêm... trị chức năng tràng vị rối loạn, hàn nhiệt đan xen, khi nhiệt thì ngực phiền nhiệt mà gây nôn, hàn thì bụng đau, bụng sôi mà đi tả.

- Giải phương từng vị có trong bài thuốc:

+ Hoàng liên chữa viêm dạ dày ruột…

+ Càn khương, quế chi tán hàn (trừ lạnh) ở tỳ vị…

Các vị thuốc phối hợp với nhau giúp điều hòa được hàn nhiệt…

+ Thêm bán hạ để hòa vị giáng nghịch…

+ Đảng sâm, đại táo ích vị hòa trung…

Khi trung tiêu hàn nhiệt được điều hòa, biểu lý được hòa giải các chứng bệnh tự khỏi.

Bài này dùng điều trị cho những bệnh nhân bị trên phần ngực thì nhiệt còn phần dạ dày thì hàn, do lạnh mà dẫn tới nôn mửa, đau bụng, không muốn ăn, miệng hôi, dẫn tới lưỡi có rêu vàng, tức là triệu chứng phức hợp của viêm dạ dày cấp.

Nếu bí đại tiện thì thêm đại hoàng, những người có đi cầu lỏng thì thêm phục linh.

Vị thuốc đảng sâm.

2. Bài- Tiêu giao gia giảm

Thường dùng trong các trường hợp đau thượng vị hay rối loạn tiêu hóa kèm viêm đại tràng.

- Thành phần bài thuốc gồm: Đảng sâm 14g, bạch truật 12g, phục linh 14g, bạch thược 12g, đương quy 12g, trần bì 10g, sài hồ 12g, ý dỹ 20g, mộc hương 8g, hoàng liên 8g, tô mộc 14g, kê nội kim 12g, chích thảo 6g.

- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang. Chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.

- Tác dụng: Kiện tỳ vị, dưỡng khí huyết, thanh thấp nhiệt, tiêu viêm…

Bài này chủ yếu kiện tỳ, dưỡng can huyết, thanh thấp nhiệt. Khi kiện tỳ giúp tỳ sinh huyết, can hòa huyết, thêm thuốc thanh thấp nhiệt, hóa trệ tiêu viêm, từ đó tỳ vị sinh huyết hóa thấp, tỳ vị điều hòa, chứng viêm dạ dày đại tràng tự khỏi.

- Kiêng kỵ: Chứng tỳ vị nhiệt khô khát, cầu táo khó, âm hư chứng hỏa thịnh không dùng.

3. Bài - Thuận can ích khí thang gia vị

Thường dùng trong các trường hợp đau thượng vị kèm trào ngược dạ dày phối hợp "can khí nghịch".

- Thành phần bài thuốc gồm: Bạch thược 16g, bạch truật 12g, đương quy 30g, nhân sâm 14g, phục linh 8g, sa nhân 6g, thần khúc 6g, thục địa 20g, tô tử 8g, trần bì 8g.

- Cách dùng: Sắc nước uống. Ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.

Vị thuốc bạch thược trong bài Thuận can ích khí thang gia giảm trị viêm loét dạ dày.

- Tác dụng: Kiện tỳ hóa trệ, thuận can, dưỡng huyết… Chứng trào ngược dạ dày phần nhiều do vị hư, can huyết hư hỏa nghịch. Khi kiện tỳ vị, ích khí dưỡng huyết như vậy tỳ sinh huyết, can huyết đầy đủ hỏa giáng thêm thuốc lý khí hòa trung, chứng viêm đau dạ dày trào ngược tự khỏi.

Bài còn trị chứng phụ nữ có thai hay bị nghén, nôn ói.

- Kiêng kỵ: Chứng vị thực nhiệt miệng khô khát, cầu táo khó, chứng hỏa thịnh.

Lương y Minh Phúc