5 điều cần biết đối với người bệnh mắc phổi tắc nghẽn mạn tính khi chuyển mùa

Số người mắc bệnh và tần suất tử vong đang có chiều hướng gia tăng. Khi mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) sẽ làm suy giảm chức năng hô hấp, hạn chế khả năng hoạt động hàng ngày và làm giảm chất lượng cuộc sống bệnh nhân.

Bệnh nhân thường đến các cơ sở y tế khám chữa bệnh trong giai đoạn muộn, khi tình trạng tắc nghẽn đã nặng. Việc đánh giá không đúng mức về COPD góp phần làm gia tăng tần suất bệnh và tăng gánh nặng cho bệnh nhân, gia đình và xã hội.

1. Ai dễ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)?

COPD là tình trạng bệnh lý ở phổi, với sự giới hạn thông khí không thể hồi phục hoàn toàn, gây nên tình trạng tắc nghẽn lưu thông khí, gia tăng lượng khí cặn trong phổi, làm bệnh nhân khó thở.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thường xảy ra ở các đối tượng:

- Nam giới, tuổi > 40.

- Những người hút thuốc lá, thuốc lào.

- Tiếp xúc thường xuyên với khói, bụi nghề nghiệp.

- Tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên với khói bếp than.

- Bị nhiễm khuẩn hô hấp khi còn nhỏ.

Việc đánh giá không đúng mức về COPD góp phần làm gia tăng tần suất bệnh và tăng gánh nặng cho bệnh nhân, gia đình và xã hội.

Khi bị COPD đường dẫn khí hẹp lại, không khí khó đi vào phổi (thành của đường dẫn khí dày lên, sưng phù, hóa xơ; tăng tiết đờm, cơ bao quanh đường dẫn khí co thắt lại).

Các túi khí nhỏ ( phế nang) bị phá hủy, gia tăng tình trạng ứ khí trong phổi và giảm khả năng trao đổi khí của phổi.

Theo Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), COPD là nguyên nhân gây tử vong cao thứ tư trên thế giới, sau các bệnh mạch vành, ung thư và tai biến mạch máu não. Hơn cả những tác hại kể trên, COPD ảnh hưởng nghiêm trọng lên chất lượng cuộc sống bệnh nhân, hạn chế khả năng thực hiện các hoạt động thường ngày.

2. Ảnh hưởng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

Khi mắc COPD bệnh nhân sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, cụ thể.

- Ho, khạc đờm mỗi sáng.

- Khó thở khi gắng sức

- Lo lắng, mỏi mệt.

- Giảm các hoạt động.

- Suy giảm các cơ quan chức năng.

- Khó thở ngay cả khi không phải gắng sức nhiều.

- Tiếp tục giảm hoạt động và suy thoái chức năng.

- Suy hô hấp và tử vong trong một đợt kịch phát của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Để chẩn đoán chắc chắn COPD, phải đo chức năng phổi.

3. Các biểu hiện của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

Các triệu chứng điển hình của COPD bao gồm:

- Ho

- Khạc đờm

- Khó thở khi gắng sức

Những đợt cấp của các triệu chứng này thường xảy ra.

Ho và khạc đờm dai dẳng thường xuất hiện nhiều năm trước tình trạng tắc nghẽn đường dẫn khí, mặc dù không phải tất cả mọi người ho và khạc đờm sẽ phát triển thành COPD.

Để chẩn đoán chắc chắn COPD, phải đo chức năng phổi. Bệnh nhân thổi qua một máy đo gọi là Hô Hấp kế (máy đo chức năng hô hấp). Máy sẽ cho biết bệnh nhân có bị tắc nghẽn hay không.

COPD thường khó phát hiện ở giai đoạn sớm. Vì vậy, nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao và có các triệu chứng ban đầu là ho, khạc đờm kéo dài, khó thở khi gắng sức, nên đến gặp ngay Bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và kiểm tra chức năng phổi.

4. Cần làm gì nếu bị COPD?

Hiện nay, chưa thể chưa thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), nhưng có thể làm giảm triệu chứng, làm chậm quá trình tổn thương ở phổi, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Người bệnh cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ, tình trạng sức khỏe của người bệnh sẽ có thể:

- Bớt khó thở hơn

- Ít ho hơn

- Khỏe mạnh hơn

- Phấn khởi, yêu đời hơn

- Có thể hoạt động nhiều hơn

Hãy đến bác sĩ ngay khi bạn có dấu hiệu mắc bệnh: ho, khạc đờm và khó thở khi làm nặng.

5. Ghi nhớ cho bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

- Hãy đến bác sĩ ngay khi bạn có dấu hiệu mắc bệnh: ho, khạc đờm và khó thở khi làm nặng. Hãy đo chức năng hô hấp để xác định có mắc COPD.

- Dùng đúng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ và cần đến khám lại định kỳ hàng tháng và mỗi khi có đợt bùng phát của bệnh.

- Cần bỏ hút thuốc lá, thuốc lào. Đây là việc quan trọng đầu tiên nên làm nếu bạn là người hút thuốc lá, thuốc lào. Hãy tránh xa nơi có nhiều người hút thuốc và những vật dụng liên tưởng đến thuốc lá. Dùng thuốc cai thuốc nếu cần.

- Giữ không khí trong nhà thật sạch, thoáng. Tránh khói và các loại khí gây khó thở, tránh tiếp xúc với khói bếp than.

- Luyện tập, giữ cho thân thể khỏe mạnh. Tập thở theo hướng dẫn của bác sĩ, đi bộ và tập thể dục đều đặn, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng.

- Nếu bạn bị COPD mức độ nặng, hãy sống lạc quan và hoạt động tối đa trong điều kiện sức khỏe cho phép. Làm mọi việc thường ngày một cách chậm rãi, đơn giản; chọn chỗ ngồi để có thể nghỉ ngơi thoải mái khi cần.

- Đến bệnh viện hay bác sĩ ngay nếu tình trạng bệnh xấu đi. Cụ thể cần chuẩn bị sẵn số điện thoại của bác sĩ, bệnh viện gần nơi ở nhất để có thể đến ngay được, danh sách các thuốc đang dùng. Đi cấp cứu ngay nếu có dấu hiệu nguy hiểm sau đây: nói chuyện, đi lại khó khăn, môi hay móng tay tím tái, nhịp tim, mạch rất nhanh hay không đều, thuốc thường dùng không còn tác dụng đủ lâu, hay không còn tác dụng - thở vẫn gấp và khó.

BS. Nguyễn Quốc Hùng