5 lưu ý giữ an toàn khi gần người bệnh tâm thần

Tuyệt đối không xúc phạm người bệnh bằng kiểu nói 'mày tâm thần thì biết cái gì'.

Vụ một thanh niên có tiền sử tâm thần ở huyện Cẩm Mỹ, Đồng Nai bỗng nhiên cầm dao chém loạn xạ làm hai vợ chồng người hàng xóm tử vong khiến người dân kinh hoàng.

Trên thực tế, người có bất thường về thần kinh từ nhẹ đến nặng trong cộng đồng rất nhiều, vậy phải làm sao để giữ an toàn cho bản thân khi ở gần mình, hàng xóm, đồng nghiệp có người bị bệnh tâm thần?

BS Vũ Đình Sơn, chuyên khoa 1, Phó Giám đốc Trung tâm Điều dưỡng người bệnh tâm thần Thủ Đức, đưa ra những lời khuyên cho cộng đồng.

1. Quan sát để phát hiện sớm

Bệnh tâm thần không giống như những bệnh thông thường vì nó không bộc lộ ra ngoài, người bệnh vẫn sinh hoạt bình thường nhưng dễ có những hành động không lường trước được.

Có những dấu hiệu để phát hiện bệnh sớm như mất ngủ, khó ngủ liên tục 3-4 ngày, có những hành động đi ngược lại số đông như thu mình lại, cô độc, nói vớ vẩn, gặp cái gì đó thì hét lên, bỏ đi lang thang… người nhà cần nhận ra để đưa đi khám ngay. Tuyệt đối không vì chủ quan, e ngại mà giấu giếm, không đưa người thân đi chữa trị.

Không phải người tâm thần nào cũng được gửi vào Trung tâm Điều dưỡng tâm thần Tân Định như thế này. Ảnh: TM

Không phải người tâm thần nào cũng được gửi vào Trung tâm Điều dưỡng tâm thần Tân Định như thế này. Ảnh: TM

2. Giờ uống thuốc

Bệnh tâm thần không bao giờ chữa khỏi, phải uống thuốc suốt đời nhưng người bệnh lại rất khó uống thuốc. Do đó, người nhà phải theo dõi liên tục để đảm bảo bệnh nhân uống thuốc đúng giờ, đủ liều, nhờ cậy bác sĩ nhắc nhở thường xuyên (thường bệnh nhân rất nghe lời bác sĩ). Nếu thấy có biểu hiện bất thường phải đưa người bệnh đi khám ngay để điều chỉnh thuốc.

3. Tuyệt đối không chọc ghẹo

Những hành vi tuyệt đối không được làm với người bệnh tâm thần là chọc ghẹo, ném đá, kích động.

“Một lưu ý quan trọng là cần đối xử với người bệnh như người bình thường, không tranh luận tận cùng vấn đề với họ. Tuyệt đối không được xúc phạm kiểu “mày tâm thần thì biết cái gì”, điều này khiến họ rất dễ nổi xung thiên.

Người bệnh rất nhạy cảm và dễ tự ái hơn người bình thường nên đừng xa lánh, khinh khi họ khiến họ găm hận trong lòng. Từng có trường hợp người anh đi làm về mệt, nghe em bị bệnh nói nhiều đã la mắng. Người em tự ái, nghĩ mình là thứ bỏ đi, mỗi ngày tích tụ một ít đến một ngày đỉnh điểm, bệnh nhân cầm dao đâm anh mình” - BS Sơn căn dặn.

4. Cách ly nguồn nguy hiểm

Phải chú ý cất kỹ những đồ gây sát thương như dao, kéo, gậy... Tránh để người bệnh ở một mình với trẻ em. Nên tìm công việc nhẹ nhàng, phù hợp, không theo dây chuyền mà độc lập, có lương cho họ như làm hàng gia công, trồng cây… để người bệnh cảm thấy mình là người có ích.

Tránh để người bệnh thức khuya, cần có chế độ dinh dưỡng ít mỡ, dễ tiêu, tạo không gian yên tĩnh cho người bệnh.

5. Khi bệnh nhân lên cơn

Phải theo dõi, nhờ sự hỗ trợ của công an, tổ dân phố, phối hợp đưa đi bệnh viện chứ không tự tiện nhốt, khống chế người bệnh. Nên để người bệnh tiếp xúc với người mà họ tin tưởng để nghe lời khuyên nhủ.

Những vụ án đau lòng từ người bệnh tâm thần

• Sáng 15-1-2018, tại Trung tâm Công tác xã hội TP Kon Tum, một phụ nữ khoảng 30 tuổi mắc bệnh tâm thần đã dùng cuốc tấn công hai bệnh nhân khác. Vụ việc khiến bà V. (58 tuổi) tử vong, nạn nhân nam bị thương nặng.

• Ngày 26-11-2017, bé K. (sáu tuổi, ngụ phường Phú Trung, quận Tân Phú, TP.HCM) đi mua bánh ngang một chốt bảo vệ dân phố. Lúc này, Hoàng Nhất Giang (34 tuổi) đang trực bảo vệ trong chốt nhìn thấy bé K. nên đã đi theo sát hại. Giang có tiền sử bệnh tâm thần.

• Rạng sáng 1-12-2016, Phù Minh Tuấn (32 tuổi, Quang Bình, Hà Giang) bị bệnh tâm thần đã sát hại cha ruột, thím, hai cháu họ và chém bị thương một dân quân tự vệ.

• Ngày 10-5-2016, chị NTH (Triệu Sơn, Thanh Hóa) được hàng xóm phát hiện tử vong tại nhà với vết đâm ở cổ. Người gây án chính là anh B., chồng nạn nhân. Được biết vợ chồng chị H. mới trở về quê không lâu để chữa bệnh trầm cảm cho anh B.

__________________________

Người tâm thần tự “bơi” thì rất nguy hiểm

Một dạng bệnh tâm thần nguy hiểm và phổ biến là tâm thần phân liệt. Người bệnh sẽ có những trạng thái sau: Một là hoang tưởng, luôn nghĩ rằng mình đang bị đầu độc, ám hại, theo dõi. Khi nghĩ có ai đó định hại mình, họ sẽ tìm cách hại người đó trước... Hai là bị ảo giác, trong đầu luôn có ai đó nói “mày phải giết thằng kia đi” và họ hành động.

Bệnh nhân nếu được uống thuốc đều đặn sẽ sinh hoạt bình thường, những trường hợp đau lòng xảy ra là do gia đình không theo dõi điều trị, để bệnh nhân tự “bơi”, như vậy rất nguy hiểm.

BS TRỊNH TẤT THẮNG, Giám đốc BV Tâm thần TP.HCM

HOÀNG LAN

Nguồn PLO: http://plo.vn/ban-doc/5-luu-y-giu-an-toan-khi-gan-nguoi-benh-tam-than-776907.html