8 công trình kiến trúc cổ ở Hà Nội trước năm 1954 sắp được kiểm định

Tòa soạn báo Hànôịmới (44 Lê Thái Tổ, Hoàn Kiếm) được xây dựng vào năm 1893 theo phong cách kiến trúc thịnh hành của Pháp. Đây là một trong những điểm nhấn của khu vực hồ Hoàn Kiếm, tòa soạn có kết cấu 3 tầng chính và một tầng áp mái với màu sơn vàng nhạt đậm tính cổ điển, kiến trúc này gần như vẫn được giữ nguyên vẹn cho đến nay.

Mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn đã ký ban hành Kế hoạch số 115/KH-UBND về việc khảo sát, đánh giá và kiểm định chất lượng biệt thự và một số công trình kiến trúc khác trên địa bàn Thành phố theo Chương trình số 03-CTr/TU của Thành ủy.

Theo đó, bên cạnh 24 biệt thự cổ sẽ có 8 công trình kiến trúc đặc biệt khác cũng được ưu tiên kiểm định, đánh giá chất lượng chi tiết, mục đích nhằm xác định mức độ xuống cấp, mức độ nguy hiểm của các công trình để có giải pháp, phương án cải tạo, chỉnh trang cho khu vực nội đô lịch sử cũng như khu vực ngoại thành.

Việc kiểm định, đánh giá chất lượng cho 24 biệt thự và 8 công trình kiến trúc khác phải được thực hiện xong trước 30/9/2023.

Đối với 1.192 biệt thự còn lại sẽ tiến hành khảo sát, đánh giá sơ bộ bằng phương pháp trực quan theo nhận định của chuyên gia, đưa ra đánh giá dựa trên các dấu hiệu bên ngoài của các kết cấu và phải hoàn thành xong trước ngày 30/6/2024.

Danh mục 8 công trình kiến trúc cổ xây dựng từ trước năm 1954 được ưu tiên kiểm định, gồm: Báo Hànôịmới (số 44 Lê Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm); Tháp nước Hàng Đậu (quận Ba Đình); Trụ sở công an thành phố (số 87 - 89 Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm); Cột cờ Hà Nội (số 28B Điện Biên Phủ, quận Ba Đình); Trường PTTH Phan Đình Phùng (số 30 Phan Đình Phùng, quận Ba Đình); Trường THPT Chu Văn An (số 10 Thụy Khuê, quận Tây Hồ); Trường THPT Trần Phú (số 8 Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm); Trường THPT Việt Đức (số 47 Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm).

Bốt Hàng Đậu (quận Ba Đình) ban đầu có tên là Đài Đầu, sau còn được biết đến bằng nhiều tên gọi khác như: Tháp nước Hàng Đậu, Nhà máy nước tròn. Được xây dựng vào năm 1894, Tháp nước Hàng Đậu còn có mặt trước cả cầu Long Biên, tháp có hình trụ tròn với đường kính khoảng 19m và tường cao hơn 20m, tính cả nóc thì cao đến 25m, tổng dung tích của tháp là 2.500m3, họa tiết của tháp theo phong cách bài trí trong kiến trúc Pháp với các ô cửa nhỏ hình vòm cung mềm mại.

Cột cờ Hà Nội hay còn gọi là Kỳ Đài (28A Điện Biên Phủ, Ba Đình) được xây dựng trên phần đất của Hoàng thành Thăng Long. Cột cờ được khởi công xây dựng từ năm 1805 đến năm 1812 dưới triều nhà Nguyễn. Công trình có kết cấu dạng tháp gồm 3 tầng đế và một thân cột với tổng chiều cao là 41,4m, chức năng của tháp là một đài quan sát nội và ngoại thành lúc bấy giờ, đây cũng là lý do chính Pháp đã không phá hủy di tích này.

Nằm trong khối kiến trúc cổ là trường THPT Chu Văn An (Thụy Khê, Tây Hồ) tiền thân là Collège du Protectorat (trường Trung học Bảo hộ) do Pháp xây dựng vào năm 1908. Tổng diện tích của trường THPT Chu Văn An là 42.000m2 với 13 tòa nhà, trong đó tòa nhà cổ nhất khuôn viên trường là thư viện hay còn gọi là nhà bát giác.

Nhà bát giác trong khuôn viên trường THPT Chu Văn An được xây dựng từ năm 1898 với hướng nhìn ra Hồ Tây, kiến trúc độc đáo, họa tiết cầu kỳ mang đậm phong cách Pháp vẫn được giữ nguyên vẹn.

Trường THPT Phan Đình Phùng (30 Phan Đình Phùng, quận Ba Đình) ra đời vào năm 1923, mới đầu trường có tên là École Normale Supérieur Đỗ Hữu Vị, lấy tên theo phi công đầu tiên của Đông Dương. Hình thức kiến trúc của trường cũng gần giống như trường THPT Chu Văn An được xây dựng theo kiểu phân tán trong khuôn viên nhiều cây xanh.

Tường bao quanh trường THPT Phan Đình Phùng với 28 bức tranh vẽ về khung cảnh của trường và các địa điểm nổi tiếng của Hà Nội.

Cùng với trường THPT Chu Văn An, trường THPT Phan Đình Phùng, 2 trường còn lại nằm trong kiến trúc cổ sắp được ưu tiên kiểm định là trường THPT Trần Phú (đường Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm) và trường THPT Việt Đức (đường Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm). Các công trình cổ này đều đại diện cho phong cách kiến trúc trường học của Hà Nội trong thời kỳ Pháp thuộc vào cuối thế kỷXIX đầu thế kỷ XX.

Cửa sổ dạng cuốn vòm trong khuôn viên trường THPT Trần Phú là nét đặc trưng về kiến trúc của phía Bắc nước Pháp.

Trụ sở Công an TP Hà Nội (số 87 - 89 Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm) cũng thuộc một trong những công trình cổ của Thủ đô Hà Nội cần được kiểm định và bảo tồn.

Đỗ Trang