Al-Balawi, điệp viên hai mang của Al Qaeda

Trước đó, năm 2007, thông qua Cơ quan tình báo Jordan, CIA đã tuyển mộ Balawi làm việc cho họ và cuộc tiếp xúc sẽ giúp CIA tìm ra nơi ẩn náu của bin Laden để lên kế hoạch tiêu diệt. Tuy nhiên không ai ngờ rằng Balawi lại là điệp viên hai mang của Al Qaeda vì chỉ vài giây sau khi gặp gỡ, Balawi đã kích nổ chiếc áo bom trong người khiến 8 nhân viên CIA và 1 đại diện của Cơ quan Tình báo Jordan thiệt mạng…

“Mỏ vàng” Al-Balawi và cái bẫy “hợp tác”

Theo nhận định của Giám đốc CIA Leon Panetta thời điểm ấy, Balawi chính là “mỏ vàng” khi đồng ý cộng tác với CIA bởi lẽ anh ta là một trong rất ít những nhân vật có mối quan hệ thân cận với các lãnh đạo cao cấp nhất của tổ chức khủng bố Al Qaeda. Sinh ngày 12-5-1977 ở Kuwait, Arab Saudi, Balawi đã tốt nghiệp bác sĩ tại Đại học Y khoa Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ rồi tiếp tục theo học chuyên sâu tại Đại học Y khoa Jordan.

Balawi (trái) và Hakimullah Mehsud, thủ lĩnh Taliban vùng đông bắc Afghanistan.

Trong thời gian học ở Thổ Nhĩ Kỳ, Balawi bị cơ quan tình báo nước này đưa vào sổ đen vì anh ta công khai ủng hộ Mặt trận chiến binh Hồi giáo Đại Đông - là một tổ chức chống Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ. Bên cạnh đó, Balawi còn lập trang web để tuyên truyền cho al Hesbah - một diễn đàn trực tuyến được điều hành bởi những phần tử Hồi giáo cực đoan.

Cuối năm 2007, Balawi bị Cơ quan Tình báo Jordan bắt vì có liên hệ với tổ chức khủng bố Al Qaeda. Trong quá trình giam giữ, hỏi cung Balawi, Tình báo Jordan đe dọa rằng họ sẽ chấm dứt sự nghiệp bác sĩ của Balawi. Không chỉ thế, gia đình anh ta cũng không yên ổn nếu anh ta không nhận lời làm gián điệp cho Jordan trong hàng ngũ Al Qaeda. Đổi lại, lý lịch của anh ta sẽ được xóa trắng nên Balawi đồng ý.

Tuy nhiên, Cơ quan Tình báo Jordan từ lâu đã là đồng minh chí cốt với CIA nên họ lập tức chuyển giao Balawi cho CIA sử dụng vì sau vụ khủng bố 11-9, tiêu diệt Osama bin Laden là mục tiêu hàng đầu của Mỹ. Một sĩ quan CIA giấu tên cho biết Balawi thường xuyên gửi về Trạm CIA ở tỉnh Khost, Afghanistan những hình ảnh ghi lại thiệt hại của Al Qaeda sau những cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, cũng như mô tả sự giận dữ của Ayman al-Zawahiri, cánh tay phải của Osama bin Laden khi thấy quá nhiều những jihadist (chiến binh thánh chiến) thiệt mạng.

Chưa hết, điều mà CIA hài lòng nhất là theo những báo cáo của Balawi, anh ta đã vài lần gặp gỡ Osama bin Laden rồi được ông trùm chọn là một trong những bác sĩ riêng. Như vậy, việc tiêu diệt bin Laden chỉ còn là ở đâu, và khi nào!

Nhà an toàn của CIA ở tỉnh Khost sau khi Balawi đánh bom tự sát.

Người đứng đầu Trạm CIA ở tỉnh Khost, Afghanistan là một phụ nữ, bí danh Kathy. Trong tay Kathy có hàng chục gián điệp nhưng Balawi là người mà bà quan tâm nhất bởi lẽ sau vụ tấn công khủng bố tòa tháp đôi Trung tâm Thương mại thế giới New York, Mỹ, ngày 11-9-2001, các trạm CIA ở Trung Đông và Pakistan, Afghanistan đều tập trung vào việc tìm cách cài những “nốt ruồi - tiếng lóng để chỉ điệp viên” vào hàng ngũ Al Qaeda nhưng phần lớn đều không mang lại kết quả.

Một vài trường hợp thành công thì đó lại chỉ là những điệp viên cấp thấp. Tin tức do họ cung cấp chỉ giúp tiêu diệt những jihadis tầm thường. Vì thế, khi tiếp nhận Balawi từ phía Jordan, bà Kathy tự hỏi phải mất bao lâu để tình báo Jordan buộc Balawi từ bỏ niềm tin thánh chiến rồi đồng ý trở thành “nốt ruồi” trong hàng ngũ thượng tầng kiến trúc của Al Qaeda?

Trong suốt mùa thu năm 2008, Balawi thường xuyên gửi về những báo cáo. Với bà Kathy, mỗi email của anh ta - trong đó có email chỉ điểm vị trí ẩn náu của Ayman al-Zawahiri - cánh tay phải của bin Laden để máy bay không người lái phóng tên lửa tiêu diệt - lại càng khiến bà tin rằng Balawi là người sẽ giúp nước Mỹ tiêu diệt bin Laden và tổ chức khủng bố Al Qaeda vì những bức ảnh Balawi gửi về, chụp một căn cứ Al Qaeda ở biên giới Pakistan, Afghanistan tan hoang do tên lửa, cùng xác chết của những chiến binh thánh chiến - khi đem so sánh với những bức ảnh do máy bay không người lái Predator chụp được sau cuộc không kích, tất cả đều phù hợp một cách hoàn hảo đến nỗi bà Kathy đã nói với các nhân viên ở Trạm CIA tỉnh Khost: “Đây rồi! Người mà chúng ta muốn, chính là anh chàng này đây”.

Thế nên, khi Balawi tỏ ý muốn gặp những người “có trách nhiệm cao nhất” của CIA ở Afghnistan để cung cấp những “thông tin tuyệt mật” thì bà Kathy lập tức đồng ý. Tuy nhiên cả Kathy lẫn những bộ óc xuất chúng của CIA đều không ngờ rằng phần lớn những thông tin mà Balawi cung cấp đều là tin giả. Như vụ tiêu diệt Ayman al-Zawahiri chẳng hạn, khi máy bay không người lái của CIA phóng tên lửa xuống vị trí do Balawi cung cấp thì Ayman al-Zawahiri không có mặt ở đó.

Để kế hoạch đánh bom tự sát của Balawi thành công, Osama bin Laden chấp nhận hy sinh một số jihadis đồng thời ra lệnh cho Ayman al-Zawahiri “nằm im thở khẽ” suốt một thời gian dài, và tung tin rằng al-Zawahiri đã chết. Các trang web của Al Qaeda cũng tuyệt nhiên không nhắc gì đến Ayman al-Zawahiri ngoài những lời kêu gọi trả thù chung chung…

Đòn chí tử

4 giờ chiều ngày 14-12-2009, 8 nhân viên CIA - trong đó có cả Phó giám đốc chi nhánh CIA ở thủ đô Kabul, Afghanistan - là chỉ huy của trưởng trạm Kathy, làm nhiệm vụ giám sát cuộc gặp gỡ cùng 3 nhân viên an ninh, 1 nhà phân tích, 1 chụp ảnh, 1 kỹ thuật viên liên lạc vệ tinh và Sharif Ali bin Zeid, đại diện Cơ quan Tình báo Jordan, tập trung tại ngôi nhà an toàn nằm ở phía đông thành phố Khost, Afghanistan.

Ảnh do Balawi chụp vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ vào một căn cứ của Al Qaeda...

...và nó hoàn toàn phù hợp với ảnh chụp từ máy bay không người lái.

Trước đó, lúc 2 giờ, một chiếc xe địa hình Land Cruiser do tài xế Arghawan, người Afghanistan làm việc cho CIA, đã được cử đi đón Balawi tại điểm hẹn nằm giáp biên giới Pakistan, cách tỉnh Khost khoảng 16km. Tất cả đều tỏ ra háo hức vì đây là lần đầu tiên kể từ khi Chính phủ Mỹ đưa quân vào Afghanistan, họ tiếp xúc với một nhân vật “trèo cao, chui sâu” trong hàng ngũ Al Qaeda.

Việc gặp Balawi cũng rất nhiêu khê. CIA không thể cử người của mình vào các khu vực do Al Qaeda kiểm soát ở biên giới Afghanistan, Pakistan để tiếp xúc với Balawi, cũng không thể gọi anh ta đến Amman, thủ đô Jordan vì rủi ro bị Al Qaeda nghi ngờ là rất lớn. Chi nhánh CIA ở thủ đô Islamabad, Pakistan cũng từ chối đón Balawi vì Cơ quan Tình báo Pakistan hoàn toàn có thể khống chế lái xe - dù đó là người Mỹ - rồi bắt giữ Balawi trên đường từ biên giới đến Islamabad. Cuối cùng, Tổng hành dinh CIA ở Langley, Mỹ, đồng ý với phương án gặp gỡ Balawi tại nhà an toàn ở tỉnh Khost vì từ biên giới Pakistan, Afghanistan đến nơi ấy, xe chỉ chạy mất khoảng 20 phút đồng hồ.

Cuộc gặp Balawi được CIA báo cáo lên Nhà Trắng, và đây là hành động rất hiếm hoi trong các nhiệm vụ bí mật của CIA. Để bảo đảm tính xác thực của những thông tin do Balawi cung cấp, Nhà Trắng yêu cầu càng có nhiều người tham dự cuộc gặp càng tốt vì điều ấy không những thể hiện sự tôn trọng đối với Balawi, mà còn tạo cho anh ta sự tin tưởng.

4 giờ 40 phút, chiếc Land Cruiser dừng lại trước cửa nhà. Giây lát, Balawi bước ra, một tay nhét trong túi áo. 14 người trong nhóm đón tiếp thở phào nhẹ nhõm bởi lẽ mặc dù đoạn đường từ biên giới Afghanistan, Pakistan đến nhà an toàn chỉ khoảng 16km nhưng không gì bảo đảm rằng chiếc xe sẽ không bị bắn bởi lính tuần tra - cả của Afghanistan và Pakistan. Thoạt đầu, một nhân viên CIA làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh đã định kiểm tra Balawi nhưng một sĩ quan CIA cản lại: “Đây là người mà chúng tôi đã tuyển dụng. Một “nốt ruồi” của chúng tôi”.

Bước ra khỏi xe, Balawi khẽ cúi đầu chào những người đón mình và vừa đi lên những bậc tam cấp, anh ta vừa cầu nguyện. Sau này, khi Balawi đã bấm nút kích nổ chiếc áo bom mặc trong người, dẫn đến sự thiệt mạng của 8 nhân viên CIA, Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ đã đặt câu hỏi tại sao tài xế không kiểm tra Balawi ngay từ đầu, và tại sao nhà an toàn lại không trang bị máy dò kim loại. Tuy nhiên, những câu hỏi ấy đã đặt ra quá muộn. Vừa bước vào nhà, Balawi bấm nút kích nổ chiếc áo bom.

Một chớp trắng sáng rực lóe lên rồi theo đó là tiếng nổ kinh hồn. Kathy, trưởng trạm CIA ở tỉnh Khost, Sharif Ali bin Zeid, đại diện Cơ quan Tình báo Pakistan, 3 sĩ quan, 3 nhân viên an ninh CIA và tài xế Arghawan, người Afghanistan làm việc cho CIA cùng Balawi chết ngay lập tức. 6 nhân viên CIA khác bị thương nặng. Đó là ngày đẫm máu nhất của Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ kể từ sau vụ đánh bom Đại Sứ quán Mỹ ở Beirut, Liban năm 1983.

Theo các nguồn tin tình báo thu thập sau này, khi Balawi nhận lời làm gián điệp cho CIA, anh ta đã khai rõ với các nhân vật lãnh đạo Al Qaeda. Vì vậy, Balawi không hề cung cấp bất kỳ một thông tin nào thực sự có hại cho Al Qaeda, chẳng hạn như vị trí ẩn náu của Zawahiri hoặc kế hoạch đánh bom tự sát của các jihadist nhưng nó không bao giờ xảy ra. Về các bức ảnh Balawi chụp kết quả những trận oanh kích hoàn toàn phù hợp với ảnh của máy bay không người lái thì câu trả lời là để tiêu diệt Trạm CIA ở tỉnh Khost, Al Qaeda chấp nhận “thí tốt”.

Sau vụ tấn công tự sát của Balawi, tổ chức Al Qaeda và cả lực lượng Taliban ở Afghanistan đều cùng đứng ra nhận trách nhiệm. Mustafa Abu al-Yazid, nhân vật lãnh đạo Al Qaeda ở Afghanistan tuyên bố rằng cuộc tấn công nhằm trả thù cho cái chết của ba lãnh đạo Al Qaeda và Taliban là Amir Beitullah Mehsud, Abu Saleh al-Somali, Abdallah Said al Libi, bị giết trong các cuộc oanh kích bằng máy bay không người lái của Mỹ.

Đến ngày 9-1-2010, 10 ngày sau vụ tấn công tự sát, một trang web của Al Qaeda cho phát một đoạn video, trong đó Balawi ngồi cạnh Hakimullah Mehsud, thủ lĩnh Taliban vùng đông bắc Afghanistan. Balawi nói: “Chúng ta sẽ không bao giờ quên dòng máu của tiểu vương chúng ta, Baitullah Mehsud, đã đổ ra vì bọn Mỹ. Chúng ta sẽ trả thù ở cả bên trong và bên ngoài nước Mỹ…”. Điều này chứng tỏ vụ đánh bom tự sát đã được lên kế hoạch từ giữa năm 2009, ngay sau ngày Baitullah Mehsud bị giết.

Về phía CIA, nhiều năm sau họ mới công khai tên tuổi của những người đã chết, trong đó trưởng trạm Kathy là Jennifer Lynne Matthews. Riêng Sharif Ali bin Zeid, sĩ quan đại diện cho Cơ quan Tình báo Jordan được thông báo là “đã tử nạn tại Afghanistan trong khi thực hiện một công tác nhân đạo”…

Vũ Cao (theo Nhân chứng toàn cầu)