'Ấn Độ đang ngồi trên quả bom hẹn giờ'

Đám đông tập trung trước Cổng Ấn Độ vào đêm Giao thừa 31/12/2022 tại New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: CNN

Dân số Ấn Độ sẽ sớm vượt qua Trung Quốc

Chandrasekhar Sripada, giáo sư về hành vi tổ chức tại Trường Kinh doanh Ấn Độ, cho rằng quốc gia Nam Á này phải đối mặt nhiều vấn đề an sinh xã hội khi trở thành nước đông dân nhất thế giới.

Khả năng Ấn Độ vượt qua cột mốc quan trọng đó trong vòng vài tháng đã tăng sau khi Trung Quốc hôm 17/1 báo cáo rằng dân số nước này đã giảm vào năm 2022 - lần giảm đầu tiên sau hơn 60 năm. Sự thay đổi này được cho có ý nghĩa kinh tế quan trọng đối với cả hai "gã khổng lồ" châu Á, với hơn 1,4 tỷ dân ở mỗi quốc gia.

Cùng với dữ liệu về dân số, Trung Quốc cũng báo cáo một trong những con số tăng trưởng kinh tế tồi tệ nhất trong gần nửa thế kỷ, nhấn mạnh những thách thức lớn mà nước này phải đối mặt khi lực lượng lao động bị thu hẹp và hàng ngũ những người về hưu tăng lên.

Ấn Độ có lợi thế khi dân số trong độ tuổi lao động tăng lên, điều mà các nhà kinh tế gọi là "lợi tức dân số". Cùng với đó là lo ngại nước này không thể tạo đủ việc làm cho hàng triệu thanh niên gia nhập lực lượng lao động mỗi năm.

Theo dữ liệu năm 2021 từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), dân số trong độ tuổi lao động của quốc gia Nam Á này hiện ở mức hơn 900 triệu người. Con số này dự kiến sẽ đạt hơn 1 tỷ trong thập kỷ tới - theo Chính phủ Ấn Độ.

Theo dữ liệu năm 2021 của Ngân hàng Thế giới (WB), tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của Ấn Độ ở mức 46%, thuộc hàng thấp nhất châu Á, so với 68% của Trung Quốc và 61% ở Mỹ.

Tỷ lệ lao động nữ ở Ấn độ còn đáng báo động hơn, chỉ khoảng 19% vào năm 2021, giảm từ 26% vào năm 2005.

“Ấn Độ đang ngồi trên một quả bom hẹn giờ" - Chandrasekhar Sripada, giáo sư về hành vi tổ chức tại Trường Kinh doanh Ấn Độ, nói với CNN. "Sẽ có bất ổn xã hội nếu không sớm tạo ra đủ việc làm".

Tỷ lệ thất nghiệp của Ấn Độ trong tháng 12/2022 ở mức 8,3% - theo Trung tâm Giám sát Kinh tế Ấn Độ (CMIE), một tổ chức tư vấn độc lập có trụ sở tại Mumbai. Ngược lại, tỷ lệ này của Mỹ vào khoảng 3,5% vào cuối năm ngoái.

Mahesh Vyas, Giám đốc điều hành của CMIE, đã viết trong một bài đăng trên blog vào năm ngoái: "Ấn Độ có dân số thanh niên lớn nhất thế giới… Lý tưởng nhất là Ấn Độ nên nắm bắt cơ hội quý giá về nguồn lao động để thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, có vẻ họ chưa tận dụng được thế mạnh này".

Không phải ai cũng là kỹ sư

Thiếu giáo dục chất lượng cao là một trong những lý do lớn nhất đằng sau cuộc khủng hoảng thất nghiệp ở Ấn Độ. Ông Sripada cho rằng, nước này đã thất bại trong hoạch định chính sách giáo dục, chỉ đề cao "việc học thuộc lòng hơn là tư duy sáng tạo".

Theo CNN, chính bởi sự kết hợp "độc hại" giữa giáo dục kém và thiếu việc làm, hàng nhìn sinh viên tốt nghiệp đại học ở Ấn Độ, bao gồm cả những người có bằng tiến sĩ, cuối cùng vẫn phải làm các công việc thấp kém hoặc nhân viên văn phòng với mức lương dưới 300 USD/tháng.

"Tin tốt là các nhà hoạch định chính sách Ấn Độ đã nhận ra vấn đề này và bắt đầu chú trọng vào đào tạo kỹ năng" - chuyên gia Sripada nói. Nhưng theo ông, phải mất nhiều năm để chính sách có hiệu quả.

Nền kinh tế lớn thứ 3 châu Á được cho cũng cần tạo ra nhiều việc làm phi nông nghiệp hơn để phát huy hết tiềm năng kinh tế của mình. Theo dữ liệu gần đây của Chính phủ, hơn 45% lực lượng lao động Ấn Độ làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp.

Theo báo cáo năm 2020 của Viện Toàn cầu McKinsey, quốc gia Nam Á cần tạo ra ít nhất 90 triệu việc làm phi nông nghiệp mới vào năm 2030 để thu hút lao động, nhất là trong lĩnh vực sản xuất và xây dựng.

Khi căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ gia tăng, Ấn Độ đã đạt được một số tiến bộ trong việc thúc đẩy sản xuất bằng cách thu hút những gã khổng lồ quốc tế như Apple sản xuất nhiều hơn ở nước này. Tuy nhiên, các nhà máy vẫn chỉ chiếm 14% GDP của Ấn Độ - theo số liệu của WB.

Với dự báo GDP tăng trưởng 6,8% cho năm tài chính kết thúc vào tháng 3 tới, quốc gia Nam Á này được kỳ vọng sẽ trở thành nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Tuy nhiên, theo một cựu quan chức ngân hàng trung ương nước này, ngay cả mức tăng trưởng này cũng là "không đủ".

"Phần lớn sự tăng trưởng này là tăng trưởng thất nghiệp. Việc làm về cơ bản là nhiệm vụ đầu tiên đối với nền kinh tế. Chúng tôi không cần tất cả mọi người trở thành lập trình phần mềm hay nhà tư vấn nhưng chúng tôi cần những công việc tử tế" - Raghuram Rajan, cựu thống đốc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ, nói với công ty truyền thông NDTV hồi năm ngoái.

Để duy trì tăng trưởng việc làm, "GDP của Ấn Độ sẽ cần tăng từ 8,0% đến 8,5% hàng năm trong thập kỷ tới" - theo báo cáo của Mckinsey.

Nam Trung