Anh em nhà Koch và liên minh trục lợi chính trị

Trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11-2018 này, anh em nhà Koch lại đang ra tay giật dây mạng lưới các tổ chức phi lợi nhuận để tài trợ cho các chiến dịch nghiên cứu cử tri, nhằm định hướng tuyên truyền cổ vũ cho xu hướng chính trị cực hữu.

Có thật Freedom Partners "ngồi ngoài" cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016?

Theo Tạp chí phản biện CounterPunch, Tập đoàn Koch Industries của anh em Charles và Daivd Koch vừa tung ra những mẫu quảng cáo trên các trang mạng xã hội và trên trang web riêng là i360 để tuyển dụng chuyên viên công nghệ thông tin chuyên nghiệp nhằm thực hiện những công việc chuẩn bị cho kỳ bầu cử tháng 11-2018 tới.

Anh em Charles và David Koch.

Trong 5 năm qua, i360 được biết đến là một thành viên trong mạng lưới các tổ chức được miễn thuế có tên gọi là Freedom Partners. Đây là một cái tên khá quen thuộc trong giới chính trị ở Washington bởi mức độ ảnh hưởng của nó lên hệ thống vận động chính trị trong các kỳ bầu cử.

Người Mỹ có câu châm ngôn: Để tìm ra đầu xỏ của một tội phạm, chỉ cần hỏi "Ai hưởng lợi?" từ một vụ việc cụ thể nào đó. Xin nêu một ví dụ, Cambridge Analytica, công ty cung cấp dịch vụ phân tích, nghiên cứu dữ liệu cử tri phục vụ truyền thông chiến lược trong các kỳ bầu cử, là thủ phạm trực tiếp thu thập dữ liệu người dùng từ mạng xã hội Facebook và các trang mạng xã hội khác để xây dựng cơ sở dữ liệu cử tri nhằm cung cấp cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, góp phần làm nên chiến thắng của ông vào tháng 11-2016.

Nhà tài trợ cho chiến dịch thu thập dữ liệu đó, ông Robert Mercer, chỉ thu lợi không đáng kể, thậm chí còn bị dư luận chỉ trích nặng nề khi vụ bê bối Cambirdge Analytica bị phanh phui vào tháng 3-2018. Công ty Cambirdge Analytica hiện nay cũng đã phá sản do tai tiếng từ vụ việc nêu trên.

Sau vụ việc đó, người ta xác định kẻ hưởng lợi từ vụ bê bối Cambridge Analytica chính là mạng lưới Freedom Partners. Mạng lưới này đã từng tuyên bố trên Tạp chí Politico rằng mình quyết định "ngồi ngoài" cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016.

Theo tổ chức SourceWatch, tính đến tháng 4-2018, 12 người trước đây từng làm việc trong nhóm Freedom Partners đã vào làm việc trong chính quyền của Tổng thống Trump, trong đó đáng chú ý là Marc Short, Giám đốc Các sự vụ lập pháp của Nhà Trắng (vừa từ chức một cách bí ẩn vào ngày 20-7 vừa qua). Short trước đây là Chủ tịch Freedom Partners. Short đã nhận khoản "thù lao" trị giá 1,1 triệu USD từ các thành viên của Freedom Partners (trong đó có Koch Industries) cho cú chuyển việc này.

Con số ấy chỉ là món "tiền lẻ vớ vẩn" so với những gì ông Short đã làm được cho Koch Industries. Theo các tài liệu nội bộ của Freedom Partners, Short và Tổng thống Trump đã tạo ra lợi ích khổng lồ cho giới doanh nghiệp bằng việc sửa đổi các quy định liên bang nhằm cắt giảm những khoản thuế lớn đối với các doanh nghiệp và những nhà giàu chỉ chiếm 1% dân số.

David Koch và vợ Julia.

Cùng có mối quan hệ với Freedom Partners còn có Kellyanne Conway, Luật sư trưởng của Tổng thống Trump. Bà này trước đây từng làm cố vấn cho Freedom Partners. Lúc đó, ngay hôm Tổng thống Trump tuyên thệ nhậm chức 20-1-2017, ông đã tiến hành thuê 12 luật sư thuộc Công ty Luật Jones Day về giúp việc trong Nhà Trắng, trong đó có cố vấn Nhà Trắng Don McGahn và trợ lý của ông này là Ann Donaldson. Cả hai người này trước đây làm việc cho Freedom Partners.

Ra đời từ năm 2011, Freedom Partners được đăng ký hoạt động dưới dạng tổ chức phi lợi nhuận, vì thế không phải nộp thuế và cũng không cần phải công khai tên tuổi những nhà tài trợ.

Hơn nữa, một quy định mới vừa được Bộ Tài chính Mỹ sửa đổi theo đó ngay cả Cơ quan thuế quốc gia (IRS) cũng sẽ không đòi hỏi tổ chức này phải khai báo tên tuổi, địa chỉ nhà tài trợ. Phó chủ tịch tổ chức này là Nathan Nascimento là một nhà vận động hành lang cấp liên bang có đăng ký hành nghề các lĩnh vực liên quan đến lợi ích thiết thân của Charles Koch. Freedom Partners có một siêu ủy ban hành động chính trị (Super PAC) trực thuộc là Quỹ hành động Freedom Partners (FPAF), và chính tổ chức con này mới khai báo nhà tài trợ của mình.

Theo đó, Charles Koch và tổ chức của ông ta đã tài trợ 14 triệu USD cho FPAF kể từ năm 2014 đến nay. FPAF có nhiệm vụ dùng số tiền tài trợ nhận được để thực hiện chiến dịch quảng cáo trên truyền hình để công kích các ứng viên đảng Dân chủ trong các mùa bầu cử.

Tạp chí Time tháng 1-2017 đã tổng kết rằng, các ứng cử viên được nhà Koch ủng hộ đã giành chiến thắng 7 trong số 8 vị trí tranh cử ở Thượng viện trong mùa bầu cử 2016. Tính chung, 96% số ứng cử viên ở tất cả các cấp bầu cử được nhà Koch tài trợ và ủng hộ trong mùa bầu cử 2016 đã giành chiến thắng - một kỷ lục đáng ghen tị đối với các tổ chức tài trợ chính trị.

Giữa Koch Industries và Freedom Partners có mối quan hệ khăng khít. Nhìn vào danh sách nhân sự cấp cao của Freedom Partners, người ta dễ dàng nhận ra 8 trên 9 thành viên Hội đồng điều hành của tổ chức này là người trước đây hoặc hiện đang làm việc cho Koch Industries.

Chủ tịch Hội đồng, Mark Holden đồng thời hiện cũng đang là Tổng cố vấn của Koch Industries. Một người nữa lĩnh lương của Charles Koch là Giám đốc tài chính Robert Heaton. Hồ sơ lưu tại Văn phòng Quản lý bản quyền và thương hiệu Mỹ (PTO) cũng thể hiện Warren L. Zeserman, Luật sư thương hiệu của Koch Industries, đã đăng ký thương hiệu thành công cho i360. Và hồ sơ cơ quan chức năng bang California thể hiện i360 đặt tại cùng địa chỉ với Koch Industries.

Kể từ khi thành lập và đi vào hoạt động đến nay, Freedom Partners (tên cũ là Freedom Partners Chamber of Commerce) đã rót 486 triệu USD vào các tổ chức phi lợi nhuận hoặc các hoạt động có liên quan đến Koch. Theo hồ sơ cơ quan thuế, năm 1996, Freedom Partners đã chi trả 952.779 USD cho Khu nghỉ dưỡng Renaissance Esmeralda Resort and Spa ở Indian Wells, bang California. Đó là nơi Charles Koch thuê để tổ chức hội nghị cấp cao bán niên 2016 cho mạng lưới chính trị của ông ta. Freedom Partners còn chi trả một khoản tiền 1,24 triệu USD cho khách sạn hạng sang Broadmoor ở Colorado Spring, nơi Charles Koch đi nghỉ dưỡng vào tháng 8-2016.

Các mẩu quảng cáo tìm người của Koch Industries đăng trên mạng xã hội và trên i360 bao gồm các vị trí tuyển dụng là các nhà khoa học về dữ liệu có bằng tiến sĩ về kỹ thuật cơ sở dữ liệu điện tử, nhà lập trình phát triển phần mềm Android, chuyên gia phân tích chính trị và nhiều vị trí khác có liên quan.

Khi người dùng nhấp chuột vào nút "Apply Now" trên i360, một đường dẫn sẽ đưa người dùng đến trang đăng ký việc làm của Koch Industries, trong đó hiện lện nội dung: "Koch Industries thu thập thông tin bạn cung cấp vì mục đích duy nhất là để xem xét tạo cơ hội việc làm cho bạn tại Koch Industries”.

Còn mẩu quảng cáo tuyển nhà khoa học dữ liệu thì mô tả công việc như sau: "Phát triển các mô hình ứng dụng có khả năng dự đoán được một người có thiên hướng hành động hay quan điểm như thế nào”. Và mẩu quảng cáo tuyển kỹ sư tự động hóa thì nói rõ luôn rằng người dự tuyển sẽ được phân công nhiệm vụ trong kỳ bầu cử năm nay (2018).

Khi người Mỹ không thích người khác thao túng bầu cử của họ

Khai thác dữ liệu cử tri phục vụ cho hoạt động truyền thông chiến lược nhằm mục đích định hướng hành vi, quan điểm của họ trong các kỳ bầu cử không còn là chuyện mới mẻ ở Mỹ, nhất là sau kỳ bầu cử Tổng thống và Quốc hội Mỹ năm 2016.

Marc Short, cánh tay đắc lực mang lợi ích về cho Koch Industries.

Trong khi đảng Dân chủ, truyền thông Mỹ và một bộ phận những người Mỹ chống đối ông Trump đang đẩy mạnh chiến dịch tuyên truyền cáo buộc Nga tìm cách thao túng bầu cử ở Mỹ nhằm mục đích phá rối nội bộ, tạo kết quả theo ý mình, thì thực tế hoạt động nghiên cứu dữ liệu cử tri và khai thác để lái quan điểm cử tri theo xu hướng chính trị cực hữu của anh em nhà Koch đã chứng minh một điều rằng người Mỹ không thích người khác thao túng bầu cử của họ, mà muốn rằng chính họ làm điều đó.

Giới phân tích chính trị đã bày tỏ mối quan ngại từ 4 năm trước rằng việc Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) dàn xếp, chia sẻ thông tin bí mật của cử tri với i360 để xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin về cử tri là một việc vô cùng mạo hiểm. Bởi Koch Industries có thể dễ dàng truy cập và khai thác những thông tin trên cơ sở dữ liệu i360 phục vụ cho lợi ích riêng mình. Katie Walsh, cựu Chánh văn phòng RNC bày tỏ sự tức giận trên báo chí, cho rằng việc giao cho i360 kiểm soát cơ sở dữ liệu cử tri chẳng khác nào "giao trứng cho ác".

Theo i360 còn hơn cả một cơ sở dữ liệu về cử tri trong các cuộc bầu cử. Hiện cơ sở dữ liệu của trang web này chứa thông tin của 199 triệu cử tri ở tất cả 50 bang của nước Mỹ, còn có thông tin về 200 triệu người tiêu dùng với hơn 700 điểm dữ liệu; thông tin phản hồi từ các khu vực bầu cử cũng như dữ liệu điều tra dân cư, NOAA, Cục Thống kê lao động Mỹ, và dữ liệu địa không gian; những thông tin về tình cảm của các cá nhân cử tri đối với các ứng cử viên và các vấn đề trên mạng xã hội,…

Ngoài ra, i360 còn có các hoạt động thu thập dữ liệu, thông tin người dùng trên các mạng xã hội và cả thông tin, dữ liệu về người dùng thiết bị điện tử tại nhà thông qua mối liên kết với D2 Media Sales, DirectTV và Dish.

Ngoài i360, Koch Industries còn nhiều kênh khác để thu thập dữ liệu người tiêu dùng thông qua các công ty sản xuất hàng tiêu dùng mà tập đoàn này nắm quyền sở hữu. Với những công ty này, việc khảo sát, điều tra khách hàng, người tiêu dùng để thu thập dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu sản xuất là điều không thể ngăn cản.

Ngày 5-6 vừa qua, tờ Wall Street Journal đưa tin David Koch đã nghỉ việc, rút khỏi công ty của gia đình. Giờ Koch Industries chỉ còn lại một mình Charles Koch. Thông báo về việc David Koch nghỉ ở Koch Industries do sức khỏe yếu khiến nhiều người đặt dấu hỏi.

Tuy nhiên, dựa vào những thông tin về chiến dịch thu thập dữ liệu cử tri nêu trên, nhiều người cho rằng có lẽ David và vợ Julia bất mãn xu hướng chính trị mới mà Koch Industries theo đuổi nên họ rút lui. David và vợ được biết đến nhiều với những khoản tài trợ cho các công trình văn hóa xã hội đầy tính nhân văn. Họ đã tài trợ hàng trăm triệu USD để xây bệnh viện và bảo tàng, và mới đây bỏ ra 100 triệu USD để xây dựng nhà hát lớn bang New York ở Trung tâm Lincoln, đặt tên là Nhà hát David H. Koch.

Trong những năm gần đây, Koch Industries đã cố gắng làm mới hình ảnh, tránh xa hình ảnh tai tiếng "vòi bạch tuột", đầu tư hàng trăm triệu USD cho các chiến dịch tuyên truyền quan hệ công chúng và quảng bá hình ảnh trên truyền hình trong các sự kiện lớn.

Trong nỗ lực làm mới hình ảnh như thế, người ta đặt dấu hỏi lớn: Tại sao Koch Industries lại chọn thời điểm này để công khai thừa nhận mình nắm quyền kiểm soát i360? Câu trả lời được giới phân tích, dựa trên những phản hồi từ dư luận, cho rằng để chứng minh họ đã chiến thắng trong cuộc chiến truyền thông chiến lược.

Nguyên Khang (tổng hợp)